ਇਹ ਕਿਲ ਸਕਲਸ੍ਯਾਪਿ ਜੀਵਲੋਕਸ੍ਯ ਸਂਸਾਰਚਕ੍ਰਕ੍ਰੋਡਾਧਿਰੋਪਿਤਸ੍ਯਾਸ਼੍ਰਾਂਤਮਨਂਤਦ੍ਰਵ੍ਯਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰ- ਕਾਲਭਵਭਾਵਪਰਾਵਰ੍ਤੈਃ ਸਮੁਪਕ੍ਰਾਂਤਭ੍ਰਾਨ੍ਤੇਰੇਕਚ੍ਛਤ੍ਰੀਕ੍ਰੁਤਵਿਸ਼੍ਵਤਯਾ ਮਹਤਾ ਮੋਹਗ੍ਰਹੇਣ ਗੋਰਿਵ ਵਾਹ੍ਯਮਾਨਸ੍ਯ ਪ੍ਰਸਭੋਜ੍ਜ੍ਰੁਮ੍ਭਿਤਤ੍ਰੁਸ਼੍ਣਾਤਂਕ ਤ੍ਵੇਨ ਵ੍ਯਕ੍ਤਾਨ੍ਤਰਾਧੇਰੁਤ੍ਤਮ੍ਯੋਤ੍ਤਮ੍ਯ ਮ੍ਰੁਗਤ੍ਰੁਸ਼੍ਣਾਯਮਾਨਂ ਵਿਸ਼ਯਗ੍ਰਾਮਮੁਪਰੁਨ੍ਧਾਨਸ੍ਯ ਪਰਸ੍ਪਰਮਾਚਾਰ੍ਯਤ੍ਵਮਾਚਰਤੋਨਨ੍ਤਸ਼ਃ ਸ਼੍ਰੁਤਪੂਰ੍ਵਾਨਨ੍ਤਸ਼ਃ ਪਰਿਚਿਤਪੂਰ੍ਵਾਨਨ੍ਤਸ਼ੋਨੁਭੂਤਪੂਰ੍ਵਾ ਚੈਕਤ੍ਵਵਿਰੁਦ੍ਧਤ੍ਵੇਨਾ- ਤ੍ਯਨ੍ਤਵਿਸਂਵਾਦਿਨ੍ਯਪਿ ਕਾਮਭੋਗਾਨੁਬਦ੍ਧਾ ਕਥਾ . ਇਦਂ ਤੁ ਨਿਤ੍ਯਵ੍ਯਕ੍ਤਤਯਾਨ੍ਤਃਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨਮਪਿ ਕਸ਼ਾਯਚਕ੍ਰੇਣ ਸਹੈਕੀਕ੍ਰਿਯਮਾਣਤ੍ਵਾਦਤ੍ਯਨ੍ਤਤਿਰੋਭੂਤਂ ਸਤ੍ ਸ੍ਵਸ੍ਯਾਨਾਤ੍ਮਜ੍ਞਤਯਾ ਪਰੇਸ਼ਾਮਾਤ੍ਮਜ੍ਞਾਨਾਮਨੁਪਾਸਨਾਚ੍ਚ ਨ
ਗਾਥਾਰ੍ਥ : — [ਸਰ੍ਵਸ੍ਯ ਅਪਿ ] ਸਰ੍ਵ ਲੋਕਕੋ [ਕਾਮਭੋਗਬਨ੍ਧਕਥਾ ] ਕਾਮਭੋਗਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਬਨ੍ਧਕੀ ਕਥਾ ਤੋ [ਸ਼੍ਰੁਤਪਰਿਚਿਤਾਨੁਭੂਤਾ ] ਸੁਨਨੇਮੇਂ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਪਰਿਚਯਮੇਂ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਔਰ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਭੀ ਆ ਗਈ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਸੁਲਭ ਹੈ; ਕਿਨ੍ਤੁ [ਵਿਭਕ੍ਤ ਸ੍ਯ ] ਭਿਨ੍ਨ ਆਤ੍ਮਾਕਾ [ਏਕਤ੍ਵਸ੍ਯ ਉਪਲਮ੍ਭਃ ] ਏਕਤ੍ਵ ਹੋਨਾ ਕਭੀ ਨ ਤੋ ਸੁਨਾ ਹੈ, ਨ ਪਰਿਚਯਮੇਂ ਆਯਾ ਹੈ ਔਰ ਨ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਆਯਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ [ਕੇਵਲਂ ] ਏਕ ਵਹ [ਨ ਸੁਲਭਃ ] ਸੁਲਭ ਨਹੀਂ ਹੈ .
ਟੀਕਾ : — ਇਸ ਸਮਸ੍ਤ ਜੀਵਲੋਕਕੋ, ਕਾਮਭੋਗਸਮ੍ਬਨ੍ਧੀ ਕਥਾ ਏਕਤ੍ਵਸੇ ਵਿਰੁਦ੍ਧ ਹੋਨੇਸੇ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਵਿਸਂਵਾਦ ਕਰਾਨੇਵਾਲੀ ਹੈ (ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਅਨਿਸ਼੍ਟ ਕਰਨੇਵਾਲੀ ਹੈ) ਤਥਾਪਿ, ਪਹਲੇ ਅਨਨ੍ਤ ਬਾਰ ਸੁਨਨੇਮੇਂ ਆਈ ਹੈ, ਅਨਨ੍ਤ ਬਾਰ ਪਰਿਚਯਮੇਂ ਆਈ ਹੈ ਔਰ ਅਨਨ੍ਤ ਬਾਰ ਅਨੁਭਵਮੇਂ ਭੀ ਆ ਚੁਕੀ ਹੈ . ਵਹ ਜੀਵਲੋਕ, ਸਂਸਾਰਰੂਪੀ ਚਕ੍ਰਕੇ ਮਧ੍ਯਮੇਂ ਸ੍ਥਿਤ ਹੈ, ਨਿਰਨ੍ਤਰ ਦ੍ਰਵ੍ਯ, ਕ੍ਸ਼ੇਤ੍ਰ, ਕਾਲ, ਭਵ ਔਰ ਭਾਵਰੂਪ ਅਨਨ੍ਤ ਪਰਾਵਰ੍ਤਨੋਂਕੇ ਕਾਰਣ ਭ੍ਰਮਣਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਆ ਹੈ, ਸਮਸ੍ਤ ਵਿਸ਼੍ਵਕੋ ਏਕਛਤ੍ਰ ਰਾਜ੍ਯਸੇ ਵਸ਼ ਕਰਨੇਵਾਲਾ ਮਹਾ ਮੋਹਰੂਪੀ ਭੂਤ ਜਿਸਕੇ ਪਾਸ ਬੈਲਕੀ ਭਾਂਤਿ ਭਾਰ ਵਹਨ ਕਰਾਤਾ ਹੈ, ਜੋਰਸੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਏ ਤ੍ਰੁਸ਼੍ਣਾਰੂਪੀ ਰੋਗਕੇ ਦਾਹਸੇ ਜਿਸਕੋ ਅਨ੍ਤਰਂਗਮੇਂ ਪੀੜਾ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁਈ ਹੈ, ਆਕੁਲਿਤ ਹੋ ਹੋਕਰ ਮ੍ਰੁਗਜਲਕੀ ਭਾਁਤਿ ਵਿਸ਼ਯਗ੍ਰਾਮਕੋ (ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਵਿਸ਼ਯੋਂਕੇ ਸਮੂਹਕੋ) ਜਿਸਨੇ ਘੇਰਾ ਡਾਲ ਰਖਾ ਹੈ, ਔਰ ਵਹ ਪਰਸ੍ਪਰ ਆਚਾਰ੍ਯਤ੍ਵ ਭੀ ਕਰਤਾ ਹੈ (ਅਰ੍ਥਾਤ੍ ਦੂਸਰੋਂਸੇ ਕਹਕਰ ਉਸੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਅਂਗੀਕਾਰ ਕਰਵਾਤਾ ਹੈ) . ਇਸਲਿਯੇ ਕਾਮਭੋਗਕੀ ਕਥਾ ਤੋ ਸਬਕੇ ਲਿਯੇ ਸੁਲਭ ਹੈ . ਕਿਨ੍ਤੁ ਨਿਰ੍ਮਲ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਰੂਪੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਸੇ ਸ੍ਪਸ਼੍ਟ ਭਿਨ੍ਨ ਦਿਖਾਈ ਦੇਨੇਵਾਲਾ ਯਹ ਮਾਤ੍ਰ ਭਿਨ੍ਨ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਏਕਤ੍ਵ ਹੀ — ਜੋ ਕਿ ਸਦਾ ਪ੍ਰਗਟਰੂਪਸੇ ਅਨ੍ਤਰਙ੍ਗਮੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੈ ਤਥਾਪਿ ਕਸ਼ਾਯਚਕ੍ਰ (-ਕਸ਼ਾਯਸਮੂਹ)ਕੇ ਸਾਥ ਏਕਰੂਪ ਜੈਸਾ ਕਿਯਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਅਤ੍ਯਨ੍ਤ ਤਿਰੋਭਾਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੁਆ ਹੈ ( – ਢਕ ਰਹਾ ਹੈ) ਵਹ — ਅਪਨੇਮੇਂ ਅਨਾਤ੍ਮਜ੍ਞਤਾ ਹੋਨੇਸੇ ( — ਸ੍ਵਯਂ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਨ ਜਾਨਨੇਸੇ) ਔਰ ਅਨ੍ਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਜਾਨਨੇਵਾਲੋਂਕੀ ਸਂਗਤਿ – ਸੇਵਾ ਨ ਕਰਨੇਸੇ, ਨ ਤੋ ਪਹਲੇ ਕਭੀ ਸੁਨਾ ਹੈ, ਨ ਪਹਲੇ ਕਭੀ ਪਰਿਚਯਮੇਂ ਆਯਾ ਹੈ ਔਰ ਨ ਪਹਲੇ ਕਭੀ
੧੨