ਪੂਰ੍ਣਜ੍ਞਾਨਘਨਸ੍ਯ ਦਰ੍ਸ਼ਨਮਿਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਨ੍ਤਰੇਭ੍ਯਃ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ .
ਤਨ੍ਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ਨਵਤਤ੍ਤ੍ਵਸਨ੍ਤਤਿਮਿਮਾਮਾਤ੍ਮਾਯਮੇਕੋਸ੍ਤੁ ਨਃ ..੬..
ਚਾਰਿਤ੍ਰਭਾਵਕੋ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋਤੇ ਹੈਂ ਉਨ੍ਹੇਂ [ਏਸ਼ਃ ] ਯਹ ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ [ਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ ਨ ] ਕੁਛ ਭੀ ਪ੍ਰਯੋਜਨਵਾਨ
ਨਹੀਂ ਹੈ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਸ਼ੁਦ੍ਧ ਸ੍ਵਰੂਪਕਾ ਜ੍ਞਾਨ, ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਤਥਾ ਆਚਰਣ ਹੋਨੇਕੇ ਬਾਦ ਅਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯ ਕੁਛ ਭੀ ਪ੍ਰਯੋਜਨਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ .੫.
ਅਬ ਨਿਸ਼੍ਚਯ ਸਮ੍ਯਕ੍ਤ੍ਵਕਾ ਸ੍ਵਰੂਪ ਕਹਤੇ ਹੈਂ : —
ਸ਼੍ਲੋਕਾਰ੍ਥ : — [ਅਸ੍ਯ ਆਤ੍ਮਨਃ ] ਇਸ ਆਤ੍ਮਾਕੋ [ਯਦ੍ ਇਹ ਦ੍ਰਵ੍ਯਾਨ੍ਤਰੇਭ੍ਯਃ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ ] ਅਨ੍ਯ ਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਸੇ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਦੇਖਨਾ (ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ) [ਏਤਤ੍ ਏਵ ਨਿਯਮਾਤ੍ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਮ੍ ] ਹੀ ਨਿਯਮਸੇ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ . ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ [ਵ੍ਯਾਪ੍ਤੁਃ ] ਅਪਨੇ ਗੁਣ-ਪਰ੍ਯਾਯੋਂਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪ੍ਤ (ਰਹਨੇਵਾਲਾ) ਹੈ, ਔਰ [ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਤਃ ਏਕਤ੍ਵੇ ਨਿਯਤਸ੍ਯ ] ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਏਕਤ੍ਵਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ ਤਥਾ [ਪੂਰ੍ਣ-ਜ੍ਞਾਨ- ਘਨਸ੍ਯ ] ਪੂਰ੍ਣਜ੍ਞਾਨਘਨ ਹੈ . [ਚ ] ਔਰ [ਤਾਵਾਨ੍ ਅਯਂ ਆਤ੍ਮਾ ] ਜਿਤਨਾ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ ਉਤਨਾ ਹੀ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਹੈ . [ਤਤ੍ ] ਇਸਲਿਏ ਆਚਾਰ੍ਯ ਪ੍ਰਾਰ੍ਥਨਾ ਕਰਤੇ ਹੈਂ ਕਿ ‘‘[ਇਮਾਮ੍ ਨਵ-ਤਤ੍ਤ੍ਵ-ਸਨ੍ਤਤਿਂ ਮੁਕ੍ਤ੍ਵਾ ] ਇਸ ਨਵਤਤ੍ਤ੍ਵਕੀ ਪਰਿਪਾਟੀਕੋ ਛੋੜਕਰ, [ਅਯਮ੍ ਆਤ੍ਮਾ ਏਕਃ ਅਸ੍ਤੁ ਨਃ ] ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਏਕ ਹੀ ਹਮੇਂ ਪ੍ਰਾਪ੍ਤ ਹੋ’’ .
ਭਾਵਾਰ੍ਥ : — ਸਰ੍ਵ ਸ੍ਵਾਭਾਵਿਕ ਤਥਾ ਨੈਮਿਤ੍ਤਿਕ ਅਪਨੀ ਅਵਸ੍ਥਾਰੂਪ ਗੁਣਪਰ੍ਯਾਯਭੇਦੋਂਮੇਂ ਵ੍ਯਾਪਨੇਵਾਲਾ ਯਹ ਆਤ੍ਮਾ ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਏਕਤ੍ਵਮੇਂ ਨਿਸ਼੍ਚਿਤ ਕਿਯਾ ਗਯਾ ਹੈ — ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਸੇ ਜ੍ਞਾਯਕਮਾਤ੍ਰ ਏਕ-ਆਕਾਰ ਦਿਖਲਾਯਾ ਗਯਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਸਰ੍ਵ ਅਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਔਰ ਅਨ੍ਯਦ੍ਰਵ੍ਯੋਂਕੇ ਭਾਵੋਂਸੇ ਅਲਗ ਦੇਖਨਾ, ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨ ਕਰਨਾ ਸੋ ਨਿਯਮਸੇ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ . ਵ੍ਯਵਹਾਰਨਯ ਆਤ੍ਮਾਕੋ ਅਨੇਕ ਭੇਦਰੂਪ ਕਹਕਰ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨਕੋ ਅਨੇਕ ਭੇਦਰੂਪ ਕਹਤਾ ਹੈ, ਵਹਾਁ ਵ੍ਯਭਿਚਾਰ (ਦੋਸ਼) ਆਤਾ ਹੈ, ਨਿਯਮ ਨਹੀਂ ਰਹਤਾ . ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੀ ਸੀਮਾ ਤਕ ਪਹੁਁਚਨੇ ਪਰ ਵ੍ਯਭਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਰਹਤਾ, ਇਸਲਿਏ ਨਿਯਮਰੂਪ ਹੈ . ਸ਼ੁਦ੍ਧਨਯਕੇ ਵਿਸ਼ਯਭੂਤ ਆਤ੍ਮਾ ਪੂਰ੍ਣਜ੍ਞਾਨਘਨ ਹੈ — ਸਰ੍ਵ ਲੋਕਾਲੋਕਕੋ ਜਾਨਨੇਵਾਲੇ ਜ੍ਞਾਨਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ . ਐਸੇ ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾਨਰੂਪ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ . ਯਹ ਕਹੀਂ ਪ੍ਰੁਥਕ੍ ਪਦਾਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ — ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਹੀ ਪਰਿਣਾਮ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਆਤ੍ਮਾ ਹੀ ਹੈ . ਅਤਃ ਜੋ ਸਮ੍ਯਗ੍ਦਰ੍ਸ਼ਨ ਹੈ ਸੋ ਆਤ੍ਮਾ ਹੈ, ਅਨ੍ਯ ਨਹੀਂ .