ਯਥਾਗ੍ਨਿਰਿਨ੍ਧਨਮਸ੍ਤੀਨ੍ਧਨਮਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤ੍ਯਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਮਸ੍ਤੀਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਂ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਦਿ- ਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਃ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਤ੍, ਅਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਂ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤੀਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਃ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤੀਤੀਨ੍ਧਨ ਏਵਾ- ਸਦ੍ਭੂਤਾਗ੍ਨਿਵਿਕਲ੍ਪਤ੍ਵੇਨਾਪ੍ਰਤਿਬੁਦ੍ਧਃ ਕਸ਼੍ਚਿਲ੍ਲਕ੍ਸ਼੍ਯੇਤ, ਤਥਾਹਮੇਤਦਸ੍ਮ੍ਯੇਤਦਹਮਸ੍ਤਿ ਮਮੈਤਦਸ੍ਤ੍ਯੇਤਸ੍ਯਾਹਮਸ੍ਮਿ, ਮਮੈਤਤ੍ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਦੇਤਸ੍ਯਾਹਂ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸਂ, ਮਮੈਤਤ੍ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤ੍ਯੇਤਸ੍ਯਾਹਂ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਾਮੀਤਿ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਏਵਾਸਦ੍ਭੂਤਾਤ੍ਮਵਿਕਲ੍ਪਤ੍ਵੇਨਾਪ੍ਰਤਿਬੁਦ੍ਧੋ ਲਕ੍ਸ਼੍ਯੇਤਾਤ੍ਮਾ . ਨਾਗ੍ਨਿਰਿਂਧਨਮਸ੍ਤਿ ਨੇਨ੍ਧਨਮਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤ੍ਯਗ੍ਨਿ- ਰਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤੀਨ੍ਧਨਮਿਨ੍ਧਨਮਸ੍ਤਿ ਨਾਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਮਸ੍ਤਿ ਨੇਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤ੍ਯਗ੍ਨੇਰਗ੍ਨਿਰਸ੍ਤੀਨ੍ਧਨਸ੍ਯੇਨ੍ਧਨਮਸ੍ਤਿ, ਨਾਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਂ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਨ੍ਨੇਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਃ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਦਗ੍ਨੇਰਗ੍ਨਿਃ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਦਿਨ੍ਧਨਸ੍ਯੇਨ੍ਧਨਂ ਪੂਰ੍ਵਮਾਸੀਤ੍, ਨਾਗ੍ਨੇਰਿਨ੍ਧਨਂ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤਿ ਨੇਨ੍ਧਨਸ੍ਯਾਗ੍ਨਿਃ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤ੍ਯਗ੍ਨੇਰਗ੍ਨਿਃ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤੀਨ੍ਧਨਸ੍ਯੇਨ੍ਧਨਂ ਪੁਨਰ੍ਭਵਿਸ਼੍ਯਤੀਤਿ ਕਸ੍ਯਚਿਦਗ੍ਨਾਵੇਵ ਸਦ੍ਭੂਤਾਗ੍ਨਿਵਿਕਲ੍ਪਵਨ੍ਨਾਹਮੇਤਦਸ੍ਮਿ ਨੈਤਦਹਮਸ੍ਤ੍ਯ- ਹਮਹਮਸ੍ਮ੍ਯੇਤਦੇਤਦਸ੍ਤਿ, ਨ ਮਮੈਤਦਸ੍ਤਿ ਨੈਤਸ੍ਯਾਹਮਸ੍ਮਿ ਮਮਾਹਮਸ੍ਮ੍ਯੇਤਸ੍ਯੈਤਦਸ੍ਤਿ, ਨ ਹੋਊਁਗਾ, — [ਏਤਤ੍ ਤੁ ਅਸਦ੍ਭੂਤਮ੍ ] ਐਸਾ ਝੂਠਾ [ਆਤ੍ਮਵਿਕਲ੍ਪਂ ] ਆਤ੍ਮਵਿਕਲ੍ਪ [ਕਰੋਤਿ ] ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ [ਸਮ੍ਮੂਢਃ ] ਮੂਢ ਹੈ, ਮੋਹੀ ਹੈ, ਅਜ੍ਞਾਨੀ ਹੈ; [ਤੁ ] ਔਰ ਜੋ ਪੁਰੁਸ਼ [ਭੂਤਾਰ੍ਥਂ ] ਪਰਮਾਰ੍ਥ ਵਸ੍ਤੁਸ੍ਵਰੂਪਕੋ [ਜਾਨਨ੍ ] ਜਾਨਤਾ ਹੁਆ [ਤਮ੍ ] ਵੈਸਾ ਝੂਠਾ ਵਿਕਲ੍ਪ [ਨ ਕਰੋਤਿ ] ਨਹੀਂ ਕਰਤਾ ਵਹ [ਅਸਮ੍ਮੂਢਃ ] ਮੂਢ ਨਹੀਂ, ਜ੍ਞਾਨੀ ਹੈ .
ਟੀਕਾ : — (ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਾਨ੍ਤਸੇ ਸਮਝਾਤੇ ਹੈਂਃ) ਜੈਸੇ ਕੋਈ ਪੁਰੁਸ਼ ਈਂਧਨ ਔਰ ਅਗ੍ਨਿਕੋ ਮਿਲਾ ਹੁਆ ਦੇਖਕਰ ਐਸਾ ਝੂਠਾ ਵਿਕਲ੍ਪ ਕਰੇ ਕਿ ‘‘ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ ਸੋ ਈਂਧਨ ਹੈ ਔਰ ਈਂਧਨ ਹੈ ਸੋ ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਹੈ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਪਹਲੇ ਥਾ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਪਹਲੇ ਥੀ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਗਾ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਗੀ;’’ — ਐਸਾ ਈਂਧਨਮੇਂ ਹੀ ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਵਿਕਲ੍ਪ ਕਰਤਾ ਹੈ ਵਹ ਝੂਠਾ ਹੈ, ਉਸਸੇ ਅਪ੍ਰਤਿਬੁਦ੍ਧ (ਅਜ੍ਞਾਨੀ) ਕੋਈ ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਇਸੀਪ੍ਰਕਾਰ ਕੋਈ ਆਤ੍ਮਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਮੇਂ ਹੀ ਅਸਤ੍ਯਾਰ੍ਥ ਆਤ੍ਮਵਿਕਲ੍ਪ (ਆਤ੍ਮਾਕਾ ਵਿਕਲ੍ਪ) ਕਰੇ ਕਿ ‘‘ਮੈਂ ਯਹ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੂਁ, ਯਹ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਮੁਝਸ੍ਵਰੂਪ ਹੈ; ਯਹ ਮੇਰਾ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯ ਹੈ, ਇਸ ਪਰਦ੍ਰਵ੍ਯਕਾ ਮੈਂ ਹੂਁ; ਮੇਰਾ ਯਹ ਪਹਲੇ ਥਾ, ਮੈਂ ਇਸਕਾ ਪਹਲੇ ਥਾ; ਮੇਰਾ ਯਹ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਗਾ; ਮੈਂ ਇਸਕਾ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਊਁਗਾ’’; — ਐਸੇ ਝੂਠੇ ਵਿਕਲ੍ਪੋਂਸੇ ਅਪ੍ਰਤਿਬੁਦ੍ਧ (ਅਜ੍ਞਾਨੀ) ਪਹਿਚਾਨਾ ਜਾਤਾ ਹੈ .
ਔਰ, ‘‘ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ ਵਹ ਈਨ੍ਧਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਈਂਧਨ ਹੈ ਵਹ ਅਗ੍ਨਿ ਨਹੀਂ ਹੈ, — ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ ਵਹ ਅਗ੍ਨਿ ਹੀ ਹੈ, ਈਂਧਨ ਹੈ ਵਹ ਈਂਧਨ ਹੀ ਹੈ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਨਹੀਂ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਨਹੀਂ, — ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਹੀ ਅਗ੍ਨਿ ਹੈ, ਈਂਧਨਕਾ ਈਂਧਨ ਹੈ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਪਹਲੇ ਨਹੀਂ ਥਾ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਪਹਲੇ ਨਹੀਂ ਥੀ, — ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਪਹਲੇ ਥੀ ਈਂਧਨਕਾ ਈਂਧਨ ਪਹਲੇ ਥਾ; ਅਗ੍ਨਿਕਾ ਈਂਧਨ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋਗਾ, ਈਂਧਨਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਨਹੀਂ ਹੋਗੀ, — ਅਗ੍ਨਿਕੀ ਅਗ੍ਨਿ ਹੀ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਗੀ, ਈਂਧਨਕਾ ਈਂਧਨ ਹੀ ਭਵਿਸ਼੍ਯਮੇਂ ਹੋਗਾ’’;
੫੬