அத ப்ரதமத ஏவ ஸ்வபாவபாவபூததயா த்ருவத்வமவலஂபமாநாமநாதிபாவாந்தரபரபரிவ்ருத்தி- விஶ்ராஂதிவஶேநாசலத்வமுபகதாமகிலோபமாநவிலக்ஷணாத்புதமாஹாத்ம்யத்வேநாவித்யமாநௌபம்யாமபவர்கஸஂஜ்ஞிகாஂ கதிமாபந்நாந் பகவதஃ ஸர்வஸித்தாந் ஸித்தத்வேந ஸாத்யஸ்யாத்மநஃ ப்ரதிச்சந்தஸ்தாநீயாந் பாவத்ரவ்யஸ்தவாப்யாஂ ஸ்வாத்மநி பராத்மநி ச நிதாயாநாதிநிதநஶ்ருதப்ரகாஶிதத்வேந நிகிலார்தஸார்தஸாக்ஷாத்காரிகேவலிப்ரணீத- த்வேந ஶ்ருதகேவலிபிஃ ஸ்வயமநுபவத்பிரபிஹிதத்வேந ச ப்ரமாணதாமுபகதஸ்யாஸ்ய ஸமயப்ரகாஶக ஸ்ய ப்ராப்ருதா- ஹ்வயஸ்யார்ஹத்ப்ரவசநாவயவஸ்ய ஸ்வபரயோரநாதிமோஹப்ரஹாணாய பாவவாசா த்ரவ்யவாசா ச பரிபாஷணமுபக்ரம்யதே .
டீகா : — யஹா (ஸஂஸ்க்ருத டீகாமேஂ) ‘அத’ ஶப்த மஂகலகே அர்தகோ ஸூசித கரதா ஹை . க்ரஂதகே ப்ராரஂபமேஂ ஸர்வ ஸித்தோஂகோ பாவ-த்ரவ்யஸ்துதிஸே அபநே ஆத்மாமேஂ ததா பரகே ஆத்மாமேஂ ஸ்தாபித கரகே இஸ ஸமய நாமக ப்ராப்ருதகா பாவவசந ஔர த்ரவ்யவசநஸே பரிபாஷண (வ்யாக்யாந) ப்ராரம்ப கரதே ஹைஂ — இஸ ப்ரகார ஶ்ரீ குந்தகுந்தாசார்யதேவ கஹதே ஹைஂ . வே ஸித்த பகவாந், ஸித்தத்வகே காரண, ஸாத்ய ஜோ ஆத்மா உஸகே ப்ரதிச்சந்தகே ஸ்தாந பர ஹைஂ, — ஜிநகே ஸ்வரூபகா ஸஂஸாரீ பவ்யஜீவ சிஂதவந கரகே, உநகே ஸமாந அபநே ஸ்வரூபகோ த்யாகர, உந்ஹீஂ கே ஸமாந ஹோ ஜாதே ஹைஂ ஔர சாரோஂ கதியோஂஸே விலக்ஷண பஂசமகதி – மோக்ஷகோ ப்ராப்த கரதே ஹைஂ . வஹ பஂசமகதி ஸ்வபாவஸ்வரூப ஹை, இஸலிஏ த்ருவத்வகா அவலம்பந கரதீ ஹை . சாரோஂ கதியா பரநிமித்தஸே ஹோதீ ஹைஂ, இஸலிஏ த்ருவ நஹீஂ கிந்து விநஶ்வர ஹைஂ . ‘த்ருவ’ விஶேஷணஸே பஂசமகதிமேஂ இஸ விநஶ்வரதாகா வ்யவச்சேத ஹோ கயா . ஔர வஹ கதி அநாதிகாலஸே பரபாவோஂகே நிமித்தஸே ஹோநேவாலே பரமேஂ ப்ரமண, உஸகீ விஶ்ராஂதி (அபாவ)கே வஶ அசலதாகோ ப்ராப்த ஹை . இஸ விஶேஷணஸே, சாரோஂ கதியோஂமேஂ பர நிமித்தஸே ஜோ ப்ரமண ஹோதா ஹை, உஸகா பஂசமகதிமேஂ வ்யவச்சேத ஹோ கயா . ஔர வஹ ஜகத்மேஂ ஜோ ஸமஸ்த உபமாயோக்ய பதார்த ஹைஂ உநஸே விலக்ஷண — அத்புத மஹிமாவாலீ ஹை, இஸலிஏ உஸே கிஸீகீ உபமா நஹீஂ மில ஸகதீ . இஸ விஶேஷணஸே சாரோஂ கதியோஂமேஂ ஜோ பரஸ்பர கதஂசித் ஸமாநதா பாஈ ஜாதீ ஹை, உஸகா பஂசமகதிமேஂ நிராகரண ஹோ கயா . ஔர உஸ கதிகா நாம அபவர்க ஹை . தர்ம, அர்த ஔர காம — த்ரிவர்க கஹலாதே ஹைஂ; மோக்ஷகதி இஸ வர்கமேஂ நஹீஂ ஹை, இஸலிஏ உஸே அபவர்க கஹீ ஹை . — ஐஸீ பஂசமகதிகோ ஸித்த பகவாந் ப்ராப்த ஹுஏ ஹைஂ . உந்ஹேஂ அபநே ததா பரகே ஆத்மாமேஂ ஸ்தாபித கரகே, ஸமயகா (ஸர்வ பதார்தோஂகா அதவா ஜீவ பதார்தகா) ப்ரகாஶக ஜோ ப்ராப்ருத நாமக அர்ஹத்ப்ரவசநகா அவயவ ஹை உஸகா, அநாதிகாலஸே உத்பந்ந ஹுஏ அபநே ஔர பரகே மோஹகா நாஶ கரநேகே லிஏ பரிபாஷண கரதா ஹூ . வஹ அர்ஹத்ப்ரவசநகா அவயவ அநாதிநிதந பரமாகம ஶப்தப்ரஹ்மஸே ப்ரகாஶித ஹோநேஸே, ஸர்வ பதார்தோஂகே ஸமூஹகோ ஸாக்ஷாத் கரநேவாலே கேவலீ பகவாந் ஸர்வஜ்ஞதேவ த்வாரா ப்ரணீத ஹோநேஸே ஔர கேவலியோஂகே நிகடவர்தீ ஸாக்ஷாத் ஸுநநேவாலே ததா ஸ்வயஂ அநுபவ கரநேவாலே ஶ்ருதகேவலீ கணதரதேவோஂகே த்வாரா கதித ஹோநேஸே ப்ரமாணதாகோ ப்ராப்த ஹை . யஹ அந்ய வாதியோஂகே ஆகமகீ பாதி சத்மஸ்த (அல்பஜ்ஞாநியோஂ)கீ கல்பநா மாத்ர நஹீஂ ஹை கி ஜிஸகா அப்ரமாண ஹோ .
பாவார்த : — காதாஸூத்ரமேஂ ஆசார்யதேவநே ‘வக்ஷ்யாமி’ கஹா ஹை, உஸகா அர்த டீகாகாரநே ‘வச்
௬