భగవాన కున్దకున్దాచార్యకే రచే హుఏ అనేక శాస్త్ర హైం; ఉసమేంసే థోడే అభీ విద్యమాన హైం. త్రిలోకనాథ సర్వజ్ఞదేవకే ముఖసే ప్రవాహిత శ్రుతామృతకీ సరితామేంసే జో అమృత-భాజన భర లియే గయే థే, వే అమృతభాజన వర్తమానమేం భీ అనేక ఆత్మార్థియోంకో ఆత్మ-జీవన అర్పణ కరతే హైం. ఉనకే పంచాస్తికాయసంగ్రహ, ప్రవచనసార ఔర సమయసార నామకే తీన ఉత్తమోత్తమ శాస్త్ర ‘ప్రాభృతత్రయ’ కహలాతే హైం. ఇన తీన పరమాగమోంమేం హజారోం శాస్త్రోంకా సార ఆ జాతా హై. ఇన తీన పరమాగమోంమేం భగవాన శ్రీ కున్దకున్దాచార్యకే పశ్చాత్ లిఖే గయే అనేక గ్రన్థోంకే బీజ నిహిత హైం ఐసా సూక్ష్మ దృష్టిసే అభ్యాస కరనే పర మాలూమ హోతా హై. పంచాస్తికాయసంగ్రహమేం ఛహ ద్రవ్యోంకా ఔర నౌ తత్త్వోంకా స్వరూప సంక్షేపమేం కహా హై. ప్రవచనసారకో జ్ఞాన, జ్ఞేయ ఔర చరణానుయోగసూచక చూలికా — ఇస ప్రకార తీన అధికారోంమేం విభాజిత కియా హై. సమయసారమేం నవ తత్త్వోంకా శుద్ధనయకీ దృష్టిసే కథన హై.
శ్రీ సమయసార అలౌకిక శాస్త్ర హై. ఆచార్యభగవాన్నే ఇస జగతకే జీవోం పర పరమ కరుణా కరకే ఇస శాస్త్రకీ రచనా కీ హై. ఉసమేం మౌక్షమార్గకా యథార్థ స్వరూప జైసా హై వైసా కహా గయా హై. అనన్త కాలసే పరిభ్రమణ కరతే హుఏ జీవోంకో జో కుఛ భీ సమఝనా బాకీ రహ గయా హై, వహ ఇస పరమాగమమేం సమఝాయా గయా హై. పరమ కృపాలు ఆచార్యభగవాన్ ఇస శాస్త్రకా ప్రారమ్భ కరతే హుఏ స్వయం హీ కహతే హైం : — ‘కామభోగబంధకీ కథా సబనే సునీ హై, పరిచయ కియా హై, అనుభవ కియా హై, లేకిన పరసే భిన్న ఏకత్వకీ ప్రాప్తి హీ కేవల దుర్లభ హై. ఉస ఏకత్వకీ — పరసే భిన్న ఆత్మాకీ — బాత
అర్థ : — కున్దపుష్పకీ ప్రభాకో ధారణ కరనేవాలీ జినకీ కీర్తికే ద్వారా దిశాఏఁ విభూషిత హుఈ హైం, జో చారణోంకే — చారణఋద్ధిధారీ మహామునియోంకే — సున్దర హస్తకమలోంకే భ్రమర థే ఔర జిన పవిత్రాత్మానే భరతక్షేత్రమేం శ్రుతకీ ప్రతిష్ఠా కీ హై, వే విభు కున్దకున్ద ఇస పృథ్వీ పర కిససే బన్ద్య నహీం హైం ?
అర్థ : — యతీశ్వర (శ్రీ కున్దకున్దస్వామీ) రజఃస్థానకో — భూమితలకో – ఛోడకర చార అంగుల ఊ పర ఆకాశమేం చలతే థే, ఉససే మైం యహ సమఝతా హూఁ కి, వే అన్తరఙ్గ తథా బహిరఙ్గ రజసే (అపనా) అత్యన్త అస్పృష్టత్వ వ్యక్త కరతే థే ( — వే అన్తరఙ్గమేం రాగాది మలసే ఔర బాహ్యమేం ధూలసే అస్పృష్ట థే) .