kahAnajainashAstramALA ]
shuddhasvarUp AtmA (भाति) potAnA shuddha svarUpe pariName chhe. je rIte pariName chhe te kahe chhe – ‘‘नयानां पक्षैः विना अचलं अविकल्पभावम् आक्रामन्’’ (नयानां) dravyArthik paryAyArthik evA je anek vikalpo temano (पक्षैः विना) pakShapAt karyA vinA, (अचलं) traNe kAL ekarUp chhe evI (अविकल्पभावम्) nirvikalpa shuddha chaitanyavastu te-rUp (आक्रामम्) je rIte shuddhasvarUp chhe te rIte pariNamato thako. bhAvArtha Am chhe ke – jeTalA nay chhe teTalA shrutagnAnarUp chhe; shrutagnAn parokSha chhe, anubhav pratyakSha chhe; tethI shrutagnAn vinA je gnAn chhe te pratyakSha anubhave chhe. tethI pratyakShapaNe anubhavato thako je koI shuddhasvarUp AtmA ‘‘सः विज्ञानैकरसः’’ te ja gnAnapunj vastu chhe em kahevAy chhe, ‘‘सः भगवान्’’ te ja parabrahma parameshvar em kahevAy chhe, ‘‘एषः पुण्यः’’ te ja pavitra padArtha em paN kahevAy chhe, ‘‘एषः पुराणः’’ te ja anAdinidhan vastu em paN kahevAy chhe, ‘‘एषः पुमान्’’ te ja anant guNe birAjamAn puruSh em paN kahevAy chhe, ‘‘अयं ज्ञानं दर्शनम् अपि’’ te ja samyagdarshan samyaggnAn em paN kahevAy chhe. ‘‘अथवा किम्’’ bahu shun kahIe? ‘‘अयम् एकः यत् किञ्चन अपि’’ (अयम् एकः) A je chhe shuddhachaitanyavastunI prApti (यत् किञ्चन अपि) tene je kAI kahIe te ja chhe, jevI paN kahevAmAn Ave tevI ja chhe. bhAvArtha Am chhe ke – shuddhachaitanyamAtravastuprakAsh nirvikalpa ekarUp chhe, tenAn nAmano mahimA karavAmAn Ave to anant nAm kahIe teTalAn paN ghaTe, vastu to ekarUp chhe. kevo chhe te shuddhasvarUp AtmA? ‘‘निभृतैः स्वयं आस्वाद्यमानः’’ nishchal gnAnI puruSho vaDe pote svayam anubhavashIl chhe. 48 – 93.
दूरादेव विवेकनिम्नगमनान्नीतो निजौघं बलात् ।
आत्मन्येव सदा गतानुगततामायात्ययं तोयवत् ।।४९-९४।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘अयं आत्मा गतानुगततां आयाति तोयवत्’’ (अयं) dravyarUp vidyamAn chhe evo (आत्मा) AtmA arthAt chetanapadArtha (गतानुगतताम्) svarUpathI naShTa thayo hato te, pAchho te svarUpane prApta thayo evA bhAvane (आयाति)