156
khanDAnvay sahit artha — ‘‘अहो अयम् सम्यग्द्रगात्मा कुतः अपि ध्रुवम् एव बन्धं न उपैति’’ (अहो) he bhavyajIv! (अयम् सम्यग्द्रगात्मा) A shuddha svarUpano anubhavanashIl samyagdraShTi jIv (कुतः अपि) bhogasAmagrIne bhogavatAn athavA nahi bhogavatAn (ध्रुवम्) avashya (एव) nishchayathI (बन्धं न उपैति) gnAnAvaraNAdi karmabandhane karato nathI. kevo chhe samyagdraShTi jIv? ‘‘रागादीन् उपयोगभूमिम् अनयन्’’ (रागादीन्) ashuddharUp vibhAvapariNAmone (उपयोगभूमिम्) chetanAmAtra guN pratye (अनयन्) nahi pariNAmavato thako, ‘‘केवलं ज्ञानं भवेत्’’ mAtra gnAnasvarUp rahe chhe. bhAvArtha Am chhe ke — samyagdraShTi jIvane bAhya-Abhyantar sAmagrI jevI hatI tevI ja chhe, parantu rAgAdi ashuddharUp vibhAvapariNati nathI, tethI gnAnAvaraNAdi karmano bandh nathI. ‘‘कर्मततः लोकः सः अस्तु च तत् परिस्पंदात्मकं कर्म अस्तु अस्मिन् तानि करणानि सन्तु च तत् चिदचिद्व्यापादनं अस्तु’’ te kAraNathI (कर्मततः लोकः सः अस्तु) kArmaNavargaNAthI bharelun chhe je samasta lokAkAsh te to jevun chhe tevun ja raho, (च) ane (तत् परिस्पन्दात्मकं कर्म अस्तु) evA chhe je AtmapradeshakamparUp man-vachan-kAyarUp traN yog te paN jevA chhe tevA ja raho, tathApi karmano bandh nathI. shun thatAn? (अस्मिन्) rAg-dveSh-moharUp ashuddha pariNAmo chAlyA jatAn. (तानि करणानि सन्तु) te pAnch indriyo tathA man paN jevAn chhe tevAn ja raho (च) ane (तत् चिद्-अचिद्व्यापादनं अस्तु) pUrvokta chetan-achetanano ghAt jevo thato hato tevo ja raho, tathApi shuddha pariNAm thatAn karmano bandh nathI. 3-165.