kahAnajainashAstramALA ]
तदायतनमेव सा किल निरर्गला व्यापृतिः ।
द्वयं न हि विरुद्धयते किमु करोति जानाति च ।।४ – १६६ ।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘तथापि ज्ञानिनां निरर्गलं चरितुम् न इष्यते’’ (तथापि) joke kArmaNavargaNA, man-vachan-kAyayog, pAnch indriyo tathA man, jIvono ghAt ityAdi brAhya sAmagrI karmabandhanun kAraN nathI, karmabandhanun kAraN rAgAdi ashuddhapaNun chhe, vastunun svarUp evun ja chhe, topaN (ज्ञानिनां) shuddhasvarUpanA anubhavashIl chhe je samyagdraShTi jIv temane (निरर्गलं चरितुम्) ‘pramAdI thaine viShayabhog sevyA to sevyA ja, jIvono ghAt thayo to thayoj, man-vachan-kAy jem pravarte tem pravarto ja’ — evI nirankush vRutti (न इष्यते) jANI karIne karatAn karmano bandh nathI evun to gaNadharadev mAnatA nathI. shA kAraNathI nathI mAnatA? kAraN ke ‘‘सा निरर्गला व्यापृतिः किल तदायतनम् एव’’ (सा) pUrvokta (निरर्गला व्यापृतिः) buddhipUrvak-jANI karIne antarang ruchithI viShay-kaShAyomAn nirankushapaNe AcharaN (किल) nishchayathI (तद्-आयतनम् एव) avashya, mithyAtva-rAg-dveSharUp ashuddha bhAvo sahit chhe, tethI karmabandhanun kAraN chhe. bhAvArtha Am chhe ke — AvI yuktino bhAv mithyAdraShTi jIvane hoy chhe, tethI mithyAdraShTi karmabandhano kartA pragaT ja chhe; kAraN ke ‘‘ज्ञानिनां तत् अकामकृत् कर्म अकारणं मतम्’’ (ज्ञानिनां) samyagdraShTi jIvone (तत्) je kAI pUrvabaddha karmanA udaye chhe te badhun (अकामकृत् कर्म) avAnchhit kriyArUp chhe tethI (अकारणं मतम्) karmabandhanun kAraN nathI — em gaNadharadeve mAnyun chhe, ane em ja chhe. koI kaheshe ke — ‘‘करोति जानाति च’’ (करोति) karmanA udaye hoy chhe je bhogasAmagrI te hotI thakI antarang ruchipUrvak game chhe em paN chhe (जानाति च) tathA shuddha svarUpane anubhave chhe, samasta karmajanit sAmagrIne heyarUp jANe chhe em paN chhe. Am koI kahe chhe te jUTho chhe; kAraN ke ‘‘द्वयं