236
khanDAnvay sahit artha — bhAvArtha Am chhe ke, koI mithyAdraShTi ekAntavAdI evo chhe ke vastune dravyarUp mAtra mAne chhe, paryAyarUp mAnato nathI; tethI gnAnane nirvikalpa vastumAtra mAne chhe, gneyAkAr pariNatirUp gnAnano paryAy mAnato nathI; tethI gneyavastune jANatAn gnAnanun ashuddhapaNun mAne chhe. tenA prati syAdvAdI gnAnano dravyarUpe ‘ek’ ane paryAyarUpe ‘anek’ evo svabhAv sAdhe chhe. — em kahe chhe
(ज्ञानं) gnAnane arthAt gnAnamAtra jIvavastune (न इच्छति) sAdhI shakato nathI — anubhavagochar karI shakato nathI. kevun chhe gnAn? ‘‘स्फु टम् अपि’’ prakAsharUpe joke pragaT chhe. kevo chhe ekAntavAdI? ‘‘प्रक्षालनं कल्पयन्’’ kalank dhoI nAkhavAno abhiprAy kare chhe. shemAn? ‘‘ज्ञेयाकारकलङ्कमेचकचिति’’ (ज्ञेय) jeTalI gneyavastu chhe, te (आकार) gneyane jANatAn thayun chhe tenI AkRutirUp gnAn, evun je (कलङ्क) kalank, tenA kAraNe (मेचक) ashuddha thaI chhe – evI chhe (चिति) jIvavastu, temAn. bhAvArtha Am chhe ke — gneyane jANe chhe gnAn, tene ekAntavAdI mithyAdraShTi jIv svabhAv mAnato nathI, ashuddhapaNArUpe mAne chhe. ekAntavAdIno abhiprAy Avo kem chhe? ‘‘एकाकारचिकीर्षया’’ kemake (एकाकार) samasta gneyanA jANapaNAthI rahit thato thako nirvikalparUp gnAnano pariNAm (चिकीर्षया) jyAre thAy tyAre gnAn shuddha chhe, evo chhe abhiprAy ekAntavAdIno. tenA prati ‘ek-anekarUp’ gnAnano svabhAv sAdhe chhe syAdvAdI samyagdraShTi jIv — ‘‘अनेकान्तविद् ज्ञानं पश्यति’’ (अनेकान्तविद्) syAdvAdI jIv (ज्ञानं) gnAn arthAt gnAnamAtra jIvavastune (पश्यति) sAdhI shake chhe — anubhav karI shake chhe. kevun chhe gnAn? ‘‘स्वतः क्षालितं’’ sahaj ja shuddhasvarUp chhe. syAdvAdI gnAnane kevun jANIne anubhave chhe? ‘‘तत् वैचित्र्ये अपि अविचित्रताम् पर्यायैः अनेकतां उपगतं परिमृशन्’’ (तत्) gnAnamAtra jIvavastu (वैचित्र्ये अपि अविचित्रताम्) anek gneyAkAranI apekShAe paryAyarUpe anek chhe topaN dravyarUpe ek chhe, (पर्यायैः अनेकतां उपगतं) joke dravyarUpe ek chhe topaN anek gneyAkArarUp paryAyanI apekShAe anekapaNAne pAme chhe; – AvA svarUpane anekAntavAdI sAdhI shake chhe — anubhav- gochar karI shake chhe; (परिमृशन्) AvI dravyarUp paryAyarUp vastune anubhavato thako ‘syAdvAdI’ evun nAm pAme chhe. 5-251.