4
‘‘समयसारव्याख्यया एव’’ (समयसार) shuddha jIv, tenA (व्याख्यया एव) upadeshathI ja amane shuddhasvarUpanI prApti thAo. bhAvArtha Am chhe — A shAstra paramArtharUp chhe, vairAgya- utpAdak chhe; bhArat-rAmAyaN peThe rAgavardhak nathI. kevo chhun hun? ‘‘अनुभूतेः’’ anubhUti — atIndriy sukh, te ja chhe svarUp jenun evo chhun. vaLI kevo chhun? ‘‘शुद्धचिन्मात्रमूर्तेः’’ (शुद्ध) rAgAdi-upAdhirahit (चिन्मात्र) chetanAmAtra (मूर्तेः) svabhAv chhe jeno evo chhun. bhAvArtha Am chhe ke — dravyArthikanayathI dravyasvarUp Avun ja chhe. vaLI kevo chhun hun? ‘‘अविरतमनुभाव्यव्याप्तिकल्माषितायाः’’ (अविरतं) nirantarapaNe anAdi santAnarUpe (अनुभाव्य) viShay-kaShAyAdirUp ashuddha chetanA, tenI sAthe chhe (व्याप्ति) vyApti arthAt te-rUp chhe vibhAv-pariNaman, evun chhe (कल्माषितायाः) kalankapaNun jene evo chhun. bhAvArtha Am chhe — paryAyArthikanayathI jIvavastu ashuddhapaNe anAdinI pariNamI chhe. te ashuddhatAno vinAsh thatAn jIvavastu gnAnasvarUp sukhasvarUp chhe. have koI prashna kare chhe ke jIvavastu anAdithI ashuddhapaNe pariNamI chhe, tyAn nimittamAtra koI chhe ke nahIn? uttar Am chhe — nimittamAtra paN chhe. te koN? te ja kahe chhe — ‘‘मोहनाम्नोऽनुभावात्’’ (मोहनाम्नः) pudgalapinDarUp ATh karmomAn moh ek karmajAti chhe, teno (अनुभावात्) uday arthAt vipAk-avasthA. bhAvArtha Am chhe — rAgAdi-ashuddha-pariNAmarUp jIvadravya vyApya-vyApakarUpe pariName chhe, pudgalapinDarUp mohakarmano uday nimittamAtra chhe. jem koI dhatUro pIvAthI ghUme chhe, nimittamAtra dhatUrAnun tene chhe. kevun chhe mohanAmak karma? ‘‘परपरिणतिहेतोः’’ (पर) ashuddha (परिणति) jIvanA pariNAm jenun (हेतोः) kAraN chhe. bhAvArtha Am chhe — jIvanA ashuddha pariNAmanA nimitte evA ras sahit mohakarma bandhAy chhe, pachhI udayasamaye nimittamAtra thAy chhe. 3.
जिनवचसि रमन्ते ये स्वयं वान्तमोहाः ।
रनवमनयपक्षाक्षुण्णमीक्षन्त एव ।।४।।