260
मितः क्षणविभङ्गुरं ध्रुवमितः सदैवोदयात् ।
रहो सहजमात्मनस्तदिदमद्भुतं वैभवम् ।।१०-२७३।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘अहो आत्मनः तत् इदम् सहजम् वैभवम् अद्भुतं’’ (अहो) ‘aho’ sambodhan vachan chhe. (आत्मनः) jIvavastunI (तत् इदम् सहजम्) anekAntasvarUp evI (वैभवम्) AtmAnA guNasvarUp lakShmI (अद्भुतं) achambo upajAve chhe. shA kAraNathI evI chhe? ‘‘इतः अनेकतां गतम्’’ (इतः) paryAyarUp draShTithI jotAn (अनेकतां) ‘anek chhe’, evA bhAvane (गतम्) prApta thayelI chhe; ‘‘इतः सदा अपि एकताम् दधत्’’ (इतः) te ja vastune dravyarUpe jotAn (सदा अपि एकताम् दधत्) sadAy ek chhe evI pratItine upajAve chhe. vaLI kevI chhe? ‘‘इतः क्षणविभङ्गुरं’’ (इतः) samay samay prati akhanD dhArApravAharUp pariName chhe evI draShTithI jotAn (क्षणविभङ्गुरं) vinashe chhe, Upaje chhe; ‘‘इतः सदा एव उदयात् ध्रुवम्’’ (इतः) sarva kAL ekarUp chhe evI draShTithI jotAn, (सदा एव उदयात्) sarva kAL avinashvar chhe em vichAratAn, (ध्रुवम्) shAshvat chhe. ‘‘इतः परमविस्तृतं’’ (इतः) vastune pramANadraShTithI jotAn (परमविस्तृतं) pradeshothI lokapramAN chhe, gnAnathI gneyapramAN chhe; ‘‘इतः निजैः प्रदेशैः धृतम्’’ (इतः) nij pramANanI draShTithI jotAn (निजैः प्रदेशैः) potAnA pradeshamAtra (धृतम्) pramAN chhe. 10-273.
भवोपहतिरेकतः स्पृशति मुक्तिरप्येकतः ।
स्वभावमहिमात्मनो विजयतेऽद्भुतादद्भुतः ।।११-२७४।।
khanDAnvay sahit artha — ‘‘आत्मनः स्वभावमहिमा विजयते’’ (आत्मनः)