82
andhakār hoto nathī, andhakār hotān prakāsh hoto nathī, tem samyaktvanā pariṇām hotān mithyātvapariṇaman hotun nathī. tethī ek kāḷe ek pariṇāmarūpe jīvadravya pariṇame chhe, te pariṇāmanun te kartā hoy chhe. māṭe mithyādraṣhṭi jīv karmano kartā, samyagdraṣhṭi jīv karmano akartā – evo siddhānta siddha thayo. 51 – 96.
ज्ञप्तौ करोतिश्च न भासतेऽन्तः ।
ज्ञाता न कर्तेति ततः स्थितं च ।।५२-९७।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अन्तः’’ sūkṣhma dravyasvarūp draṣhṭithī ‘‘ज्ञप्तिः करोतौ न हि भासते’’ (ज्ञप्तिः) gnānaguṇ ane (करोतौ) mithyātva-rāgādirūp chīkāsh emanāmān (न हि भासते) ekatvapaṇun nathī. bhāvārtha ām chhe ke — sansār- avasthā(rūp) mithyādraṣhṭi jīvane gnānaguṇ paṇ chhe ane rāgādi chīkāsh paṇ chhe; karmabandh thāy chhe te rāgādi chīkāshathī thāy chhe, gnānaguṇanā pariṇamanathī thato nathī; evun vastunun svarūp chhe. tathā ‘‘ज्ञप्तौ करोतिः अन्तः न भासते’’ (ज्ञप्तौ) gnānaguṇane viṣhe (करोतिः) ashuddha rāgādi pariṇamananun (अन्तः न भासते) antaraṅgamān ekatvapaṇun nathī. ‘‘ततः ज्ञप्तिः करोतिः च विभिन्ने’’ (ततः) te kāraṇathī (ज्ञप्तिः) gnānaguṇ ane (करोतिः) ashuddhapaṇun (विभिन्ने) bhinna bhinna chhe, ekarūp to nathī. bhāvārtha ām chhe ke – gnānaguṇ ane ashuddhapaṇun, dekhatān to maḷelān jevān dekhāy chhe, parantu svarūpathī bhinna bhinna chhe. vivaraṇ – jāṇapaṇāmātra gnānaguṇ chhe, temān garbhit e ja dekhāy chhe; chīkāsh te rāgādi chhe, tethī ashuddhapaṇun kahevāy chhe. ‘‘ततः स्थितं ज्ञाता न कर्ता’’ (ततः) te kāraṇathī (स्थितं) āvo siddhānta niṣhpanna thayo — (ज्ञाता) samyagdraṣhṭi puruṣh (न कर्ता) rāgādi ashuddha pariṇāmano kartā hoto nathī. bhāvārtha ām chhe ke – dravyanā svabhāvathī gnānaguṇ kartā nathī, ashuddhapaṇun kartā chhe; parantu samyagdraṣhṭine ashuddhapaṇun nathī, tethī samyagdraṣhṭi kartā nathī. 52 – 97.