102
जीवस्य स्याद् ज्ञाननिर्वृत्त एव ।
एषोऽभावः सर्वभावास्रवाणाम् ।।२-११४।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘जीवस्य यः भावः ज्ञाननिर्वृत्तः एव स्यात्’’ (जीवस्य) kāḷalabdhi prāpta thavāthī pragaṭ thayo chhe samyaktvaguṇ jeno evo chhe je koī jīv, teno (यः भावः) je koī bhāv arthāt samyaktvapūrvak shuddhasvarūp-anubhavarūp pariṇām, [ā pariṇām kevo hoy chhe?] (ज्ञाननिर्वृत्तः एव स्यात्) shuddha gnānachetanāmātra chhe, te kāraṇathī ‘‘एषः’’ evo chhe je shuddha chetanāmātra pariṇām te, ‘‘सर्वभावास्रवाणाम् अभावः’’ (सर्व) asaṅkhyāt lokamātra jeṭalā (भाव) ashuddha chetanārūp rāg-dveṣh-moh ādi jīvanā vibhāvapariṇām hoy chhe — je (आस्रवाणाम्) gnānāvaraṇādi pudgalakarmanā āgamananun nimittamātra chhe — temano (अभावः) mūlonmūl vināsh chhe. bhāvārtha ām chhe ke — je kāḷe shuddha chaitanyavastunī prāpti thāy chhe te kāḷe mithyātva-rāg-dveṣharūp jīvanā vibhāvapariṇām maṭe chhe, tethī ek ja kāḷ chhe, samayanun antar nathī. kevo chhe shuddha bhāv? ‘‘राग – द्वेष – मोहैः विना’’ rāgādi pariṇām rahit chhe, shuddha chetanāmātra bhāv chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘द्रव्यकर्मास्रवौघान् सर्वान् रुन्धन्’’ (द्रव्यकर्म) gnānāvaraṇādi karma-paryāyarūp pariṇamyo chhe pudgalapiṇḍ, teno (आस्रव) thāy chhe dhārāpravāharūp pratisamaye ātmapradeshonī sāthe ekakṣhetrāvagāh, tenā (ओघान्) samūhane, [bhāvārtha ām chhe ke gnānāvaraṇādirūp karmavargaṇā pariṇame chhe, tenā bhed asaṅkhyāt lokamātra chhe;] — (सर्वान्) jeṭalān dhārārūp āve chhe karma te badhānne — (रुन्धन्) rokato thako. bhāvārtha ām chhe ke — koī em mānashe ke jīvano shuddha bhāv thato thako rāgādi ashuddha pariṇāmano nāsh kare chhe, āsrav jevo thāy chhe tevo ja thāy chhe; parantu evun to nathī. jevun kahe chhe tevun chhe — jīv shuddha bhāvarūp pariṇamatān avashya ja ashuddha bhāv maṭe chhe, ashuddha bhāv maṭatān avashya ja dravyakarmarūp āsrav maṭe chhe; tethī shuddha bhāv upādey chhe, anya samasta vikalpa hey chhe. 2 – 114.