112
त्याज्यः शुद्धनयो न जातु कृतिभिः सर्वंकषः कर्मणाम् ।
पूर्णं ज्ञानघनौघमेकमचलं पश्यन्ति शान्तं महः ।।११-१२३।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘कृतिभिः जातु शुद्धनयः त्याज्यः न हि’’ (कृतिभिः) samyagdraṣhṭi jīvo dvārā (जातु) sūkṣhmakāḷamātra paṇ (शुद्धनयः) shuddhanay arthāt shuddha chaitanyamātravastuno anubhav (त्याज्यः न हि) vismaraṇ yogya nathī. kevo chhe shuddhanay? ‘‘बोधे धृतिं निबध्नन्’’ (बोधे) bodhamān arthāt ātmasvarūpamān (धृतिं) atīndriy sukhasvarūp pariṇatine (निबध्नन्) pariṇamāve chhe. kevo chhe bodh? ‘‘धीरोदारमहिम्नि’’ (धीर) shāshvatī, (उदार) dhārāpravāharūp pariṇamanashīl chhe (महिमा) moṭap jenī, evo chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘अनादिनिधने’’ (अनादि) nathī ādi, (अनिधने) nathī ant jeno, evo chhe. vaḷī kevo chhe shuddhanay? ‘‘कर्मणाम् सर्वंकषः’’ (कर्मणाम्) gnānāvaraṇādi pudgalakarmapiṇḍano athavā rāg-dveṣh-moharūp ashuddha pariṇāmono (सर्वंकषः) mūḷathī kṣhayakaraṇashīl chhe. ‘‘तत्रस्थाः शान्तं महः पश्यन्ति’’ (तत्रस्थाः) shuddhasvarūp-anubhavamān magna chhe je jīv, teo (शान्तं) sarva upādhithī rahit evā (महः) chaitanyadravyane (पश्यन्ति) pratyakṣhapaṇe pāme chhe. bhāvārtha ām chhe ke paramātmapadane prāpta thāy chhe. kevun chhe chaitanyadravya? ‘‘पूर्णं’’ asaṅkhyāt pradeshe gnānarūpe birājamān chhe. vaḷī kevun chhe? ‘‘ज्ञानघनौघम्’’ chetanāguṇano puñj chhe. vaḷī kevun chhe? ‘‘एकम्’’ samasta vikalpathī rahit nirvikalpa vastumātra chhe. vaḷī kevun chhe? ‘‘अचलं’’ karmano sanyog maṭavāthī nishchal chhe. shun karīne āvā svarūpanī prāpti thāy chhe? ‘‘स्वमरीचिचक्रम् अचिरात् संहृत्य’’ (स्वमरीचिचक्रम्) svamarīchichakrano arthāt jūṭh chhe, bhram chhe je karmanī sāmagrī indriy, sharīr, rāgādimān ātmabuddhi, teno (अचिरात्) tatkāḷamātra (संहृत्य) vināsh karīne. kevun chhe marīchichakra? ‘‘बहिः निर्यत्’’ anātmapadārthomān bhame chhe. bhāvārtha ām chhe ke — paramātmapadanī prāpti thatān samasta vikalpa maṭe chhe. 11 – 123.