kahānajainashāstramāḷā ]
तदायतनमेव सा किल निरर्गला व्यापृतिः ।
द्वयं न हि विरुद्धयते किमु करोति जानाति च ।।४ – १६६ ।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘तथापि ज्ञानिनां निरर्गलं चरितुम् न इष्यते’’ (तथापि) joke kārmaṇavargaṇā, man-vachan-kāyayog, pāñch indriyo tathā man, jīvono ghāt ityādi brāhya sāmagrī karmabandhanun kāraṇ nathī, karmabandhanun kāraṇ rāgādi ashuddhapaṇun chhe, vastunun svarūp evun ja chhe, topaṇ (ज्ञानिनां) shuddhasvarūpanā anubhavashīl chhe je samyagdraṣhṭi jīv temane (निरर्गलं चरितुम्) ‘pramādī thaine viṣhayabhog sevyā to sevyā ja, jīvono ghāt thayo to thayoj, man-vachan-kāy jem pravarte tem pravarto ja’ — evī niraṅkush vr̥utti (न इष्यते) jāṇī karīne karatān karmano bandh nathī evun to gaṇadharadev mānatā nathī. shā kāraṇathī nathī mānatā? kāraṇ ke ‘‘सा निरर्गला व्यापृतिः किल तदायतनम् एव’’ (सा) pūrvokta (निरर्गला व्यापृतिः) buddhipūrvak-jāṇī karīne antaraṅg ruchithī viṣhay-kaṣhāyomān niraṅkushapaṇe ācharaṇ (किल) nishchayathī (तद्-आयतनम् एव) avashya, mithyātva-rāg-dveṣharūp ashuddha bhāvo sahit chhe, tethī karmabandhanun kāraṇ chhe. bhāvārtha ām chhe ke — āvī yuktino bhāv mithyādraṣhṭi jīvane hoy chhe, tethī mithyādraṣhṭi karmabandhano kartā pragaṭ ja chhe; kāraṇ ke ‘‘ज्ञानिनां तत् अकामकृत् कर्म अकारणं मतम्’’ (ज्ञानिनां) samyagdraṣhṭi jīvone (तत्) je kāī pūrvabaddha karmanā udaye chhe te badhun (अकामकृत् कर्म) avāñchhit kriyārūp chhe tethī (अकारणं मतम्) karmabandhanun kāraṇ nathī — em gaṇadharadeve mānyun chhe, ane em ja chhe. koī kaheshe ke — ‘‘करोति जानाति च’’ (करोति) karmanā udaye hoy chhe je bhogasāmagrī te hotī thakī antaraṅg ruchipūrvak game chhe em paṇ chhe (जानाति च) tathā shuddha svarūpane anubhave chhe, samasta karmajanit sāmagrīne heyarūp jāṇe chhe em paṇ chhe. ām koī kahe chhe te jūṭho chhe; kāraṇ ke ‘‘द्वयं