172
karmano kṣhay thavāthī sākṣhāt chhedīne bhinna bhinna kare chhe. kevo chhe jīv-karmano antaḥsandhibandh? ‘‘सूक्ष्मे’’ ghaṇī ja durlakṣhya sandhirūp chhe. tenun vivaraṇ ām chhe — je dravyakarma chhe gnānāvaraṇādi pudgalano piṇḍ, te joke ekakṣhetrāvagāharūp chhe topaṇ tenī to jīvathī bhinnapaṇānī pratīti, vichār karatān ūpaje chhe; kāraṇ ke dravyakarma pudgalapiṇḍarūp chhe; joke ekakṣhetrāvagāharūp chhe topaṇ bhinna bhinna pradesh chhe, achetan chhe, bandhāy chhe, chhūṭe chhe — ām vichāratān bhinnapaṇānī pratīti ūpaje chhe. nokarma chhe je sharīr-man-vachan tenāthī paṇ te prakāre, vichār karatān bhed-pratīti ūpaje chhe. bhāvakarma je moh-rāg-dveṣharūp — ashuddhachetanārūp — pariṇām, te ashuddha pariṇām vartamānamān jīvanī sāthe ekapariṇamanarūp chhe, tathā ashuddha pariṇāmanī sāthe vartamānamān jīv vyāpya-vyāpakarūp pariṇame chhe, tethī te pariṇāmonā jīvathī bhinnapaṇāno anubhav kaṭhaṇ chhe, topaṇ sūkṣhma sandhino bhed pāḍatān bhinna pratīti thāy chhe. teno vichār ām chhe ke jevī rīte sphaṭikamaṇi svarūpathī svachchhatāmātra vastu chhe, rātī-pīḷī-kāḷī purīno (āshrayarūp vastuno) sanyog pāmavāthī rāto-pīḷo-kāḷo e-rūpe sphaṭikamaṇi jhaḷake chhe; vartamānamān svarūpano vichār karatān svachchhatāmātra bhūmikā sphaṭikamaṇi vastu chhe; temān rātā- pīḷā-kāḷāpaṇun parasanyoganī upādhi chhe, sphaṭikamaṇino svabhāvaguṇ nathī; tevī ja rīte jīvadravyano svachchha chetanāmātra svabhāv chhe; anādi santānarūp mohakarmanā udayathī moh-rāg-dveṣharūp — rañjit ashuddha chetanārūpe — pariṇame chhe, topaṇ vartamānamān svarūpano vichār karatān chetanābhūmimātra to jīvavastu chhe; temān moh- rāg-dveṣharūp rañjitapaṇun karmanā udayanī upādhi chhe, vastuno svabhāvaguṇ nathī. — ā rīte vichāratān bhedabhinna pratīti ūpaje chhe, je anubhavagochar chhe. koī prashna kare chhe ke keṭalā kāḷamān pragnāchhīṇī paḍe chhe — bhinna bhinna kare chhe? uttar ām chhe — ‘‘रभसात्’’ ati sūkṣhma kāḷamān — ek samayamān paḍe chhe, te ja kāḷe bhinna bhinna kare chhe. kevī chhe pragnāchhīṇī? ‘‘निपुणैः कथमपि पातिता’’ (निपुणैः) ātmānubhavamān pravīṇ chhe je samyagdraṣhṭi jīvo temanā vaḍe (कथम् अपि) sansāramān nikaṭapaṇārūp kāḷalabdhi prāpta thavāthī (पातिता) svarūpamān pesāḍavāthī pese chhe. bhāvārtha ām chhe ke bhedavignān buddhipūrvak vikalparūp chhe, grāhya-grāhakarūp chhe,