174
āvo anubhav je rīte thāy chhe te rīt kahe chhe — ‘‘सर्वम् अपि भित्त्वा’’ (सर्वम्) jeṭalī karmanā udayanī upādhi chhe te badhānun — (भित्त्वा) anādi kāḷathī potārūp jāṇīne anubhavato hato tene paradravya jāṇīne — svāmitva chhoḍī dīdhun. kevun chhe paradravya? ‘‘यत् तु भेत्तुम् शक्यते’’ (यत् तु) je karmarūp paradravya-vastu (भेत्तुं शक्यते) jīvathī bhinna karāvāne shakya chhe eṭale ke dūr karī shakāy chhe. shāthī? ‘‘स्वलक्षणबलात्’’ (स्वलक्षण) jīvanun lakṣhaṇ chetan, karmanun lakṣhaṇ achetan – evo je bhed tenī (बलात्) sahāyathī. kevo chhun hun? ‘‘यदि कारकाणि वा धर्माः वा गुणाः भिद्यन्ते भिद्यन्तां चिति भावे काचन भिदा न’’ (यदि) jo (कारकाणि) ātmā, ātmāne, ātmā vaḍe, ātmāmān – evā bhed (वा) athavā (धर्माः) utpād-vyay- dhrauvyarūp, dravya-guṇ-paryāyarūp bhedabuddhi athavā (गुणाः) gnānaguṇ, darshanaguṇ, sukhaguṇ ityādi anant guṇarūp bhedabuddhi (भिद्यन्ते) — āvā bhed vachan dvārā upajāvyā thakā ūpaje chhe (तदा भिद्यन्तां) to vachanamātra bhed ho; parantu (चिति भावे) chaitanyasattāmān to (काचन भिदा न) koī bhed nathī, nirvikalpamātra chaitanya vastunun sattva chhe. kevo chhe chaitanyabhāv? ‘‘विभौ’’ potānā svarūpamān vyāpanashīl chhe. vaḷī kevo chhe? ‘‘विशुद्धे’’ sarva karmanī upādhithī rahit chhe. 3-182.
दात्मा चान्तमुपैति तेन नियतं द्रग्ज्ञप्तिरूपास्तु चित् ।।४-१८३।।
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘तेन चित् नियतं द्रग्ज्ञप्तिरूपा अस्तु’’ (तेन) te kāraṇathī (चित्) chetanāmātra sattā (नियतं) avashya (द्रग्ज्ञप्तिरूपा अस्तु) darshan evun nām, gnān evun nām, evān be nām – sañgnā dvārā upadiṣhṭa ho. bhāvārtha ām chhe ke ek sattvarūp chetanā, tenān nām beḥ ek to darshan evun nām, bījun gnān evun nām. evā bhed hoy chhe to ho, viruddha to kāī nathī. evā arthane