kahānajainashāstramāḷā ]
paramārthano arthāt jevun kahīshun vastunun svarūp teno (सेव्यतां) nirantar anubhav karo. kevā chhe mokṣhārthī jīv? ‘‘उदात्तचित्तचरितैः’’ (उदात्त) sansār-sharīr-bhogathī rahit chhe (चित्तचरितैः) manano abhiprāy jemano, evā chhe. kevo chhe te paramārtha? ‘‘अहम् शुद्धं चिन्मयम् ज्योतिः सदा एव अस्मि’’ (अहम्) svasamvedanapratyakṣha chhun je hun jīvadravya te (शुद्धं चिन्मयम् ज्योतिः) shuddha gnānasvarūp prakāsh (सदा) sarva kāḷ (एव) nishchayathī (अस्मि) chhun ‘‘तु ये एते विविधाः भावाः ते अहं न अस्मि’’ (तु) ek visheṣh chhe — (ये एते विविधाः भावाः) shuddha chaitanyasvarūp sāthe aṇamaḷatā chhe je rāgādi ashuddha bhāv, sharīr ādi, sukhaduḥkh ādi nānā prakāranā ashuddha paryāyo, (ते अहं न अस्मि) te badhān jīvadravyasvarūp nathī. kevā chhe ashuddha bhāv? ‘‘पृथग्लक्षणाः’’ mārā shuddha chaitanyasvarūp sāthe maḷatā nathī. shā kāraṇathī? ‘‘यतः अत्र ते समग्राः अपि मम परद्रव्यं’’ (यतः) kāraṇ ke (अत्र) nijasvarūpane anubhavatān, (ते समग्राः अपि) jeṭalā chhe rāgādi ashuddha vibhāvaparyāyo te (मम परद्रव्यं) mane paradravyarūp chhe, kem ke shuddha chaitanyalakṣhaṇ sāthe maḷatā nathī; tethī samasta vibhāvapariṇām hey chhe. 6-185.
khaṇḍānvay sahit arthaḥ — ‘‘अपराधवान् बध्येत एव’’ (अपराधवान्) shuddha chidrūp- anubhavasvarūpathī bhraṣhṭa chhe je jīv te (बध्येत) gnānāvaraṇādi karmo vaḍe bandhāy chhe. kevo chhe? ‘‘परद्रव्यग्रहं कुर्वन्’’ (परद्रव्य) sharīr, man, vachan, rāgādi ashuddha pariṇām, temanā (ग्रहं) ātmabuddhirūp svāmitvane (कुर्वन्) karato thako. ‘‘अनपराधः मुनिः न बध्येत’’ (अनपराधः) karmanā udayanā bhāvane ātmāno jāṇīne anubhavato nathī evo chhe je (मुनिः) paradravyathī virakta samyagdraṣhṭi jīv te (न बध्येत) gnānāvaraṇādi karmapiṇḍ vaḍe bandhāto nathī. bhāvārtha ām chhe ke jem koī chor paradravya chore chhe, gunegār thāy chhe, gunegār thavāthī bandhāy chhe; tem mithyādraṣhṭi jīv paradravyarūp chhe je dravyakarma- bhāvakarma-nokarma, temane potārūp jāṇī anubhave chhe, shuddhasvarūpathī bhraṣhṭa chhe, paramārtha buddhie vichāratān gunegār chhe, gnānāvaraṇādi karmano bandh kare chhe. samyagdraṣhṭi jīv