76
arthaḥ – jīv vedya (-vedāvāyogya, jaṇāvāyogya) chhe evo ek nayano pakṣha chhe ane jīv vedya nathī evo bījā nayano pakṣha chhe; ām chitsvarūp jīv viṣhe be nayonā be pakṣhapāt chhe. je tattvavedī pakṣhapātarahit chhe tene nirantar chitsvarūp jīv chitsvarūp ja chhe. 43 – 88.
चिति द्वयोर्द्वाविति पक्षपातौ ।
स्तस्यास्ति नित्यं खलु चिच्चिदेव ।।४४-८९।।
arthaḥ — jīv ‘bhāt’ (prakāshamān arthāt vartamān pratyakṣha) chhe evo ek nayano pakṣha chhe ane jīv ‘bhāt’ nathī evo bījā nayano pakṣha chhe; ām chitsvarūp jīv viṣhe be nayonā be pakṣhapāt chhe. je tattvavedī pakṣhapātarahit chhe tene nirantar chitsvarūp jīv chitsvarūp ja chhe (arthāt tene chitsvarūp jīv jevo chhe tevo nirantar anubhavāy chhe).
bhāvārthaḥ — baddha abaddha, mūḍh amūḍh, rāgī arāgī, dveṣhī adveṣhī, kartā akartā, bhoktā abhoktā, jīv ajīv, sūkṣhma sthūl, kāraṇ akāraṇ, kārya akārya, bhāv abhāv, ek anek, sānta ananta, nitya anitya, vāchya avāchya, nānā anānā, chetya achetya, drashya adrashya, vedya avedya, bhāt abhāt ityādi nayonā pakṣhapāt chhe. je puruṣh nayonā kathan anusār yathāyogya vivakṣhāpūrvak tattvano – vastusvarūpano nirṇay karīne nayonā pakṣhapātane chhoḍe chhe te puruṣhane chitsvarūp jīvano chitsvarūpe anubhav thāy chhe.
jīvamān anek sādhāraṇ dharmo chhe parantu chitsvabhāv teno pragaṭ anubhavagochar asādhāraṇ dharma chhe tethī tene mukhya karīne ahīn jīvane chitsvarūp kahyo chhe. 44 – 89.
मेवं व्यतीत्य महतीं नयपक्षकक्षाम् ।
स्वं भावमेकमुपयात्यनुभूतिमात्रम् ।।४५-९०।।