Page 9 of 103
PDF/HTML Page 21 of 115
single page version
chhe. tene dravyaparyAy paN kahe chhe.
nar-nArakAdi paryAy ane pudgalanI dvi
siddha paryAy.
gandh, ras, sparsha.
Page 10 of 103
PDF/HTML Page 22 of 115
single page version
chhe, tene satyArthagnAn vaDe yathAvat jANatAn svarUp bhAsashe.
ja) rahe chhe tenAthI taraphaDI taraphaDI anek upAy kare chhe, parantu
AkulatA
rahyA kare chhe; jyAre e rogIne puNyodayarUp kALalabdhi Ave,
potAnA upAyathI siddhi na thatI jANe ane tene (e upAyone)
jUThA mAne tyAre te sAcho upAy karavAno abhilAShI thAy. ‘have
3. vachanavivakShA = vachanathI kahevAy evA.
4. paryAy = sharIr.
5. prapanch = vistAr.
6. vAyano rog.
Page 11 of 103
PDF/HTML Page 23 of 115
single page version
te auShadhi levI’ tyAn pahelAn upAy to karyo hato paN te sAcho
nahoto, pachhI sAchA upAy vaDe rog jeno gayo hoy te vaidyathI
sAcho upAy jANI shakAy. kAraN ke jene rog, auShadhi, pathya
ane nirogatAnun svAshritasampUrNagnAn hoy te ja sAcho vaidya chhe.
ane te ja bIjAne paN sArI rIte batAve. mATe jene mRugInA
dukhathI bhay upajyo hoy, sAcho rog bhAsyo hoy, ‘sAchI
auShadhi vaidyanI darshAvelI ja Avashe’ evun 1jAnchapaNun upajyun
jAy. tyAn pratham to vaidyanI AkRuti, kul, avasthA nirogItAnun
chihna vA prakRiti vagere sarvane pratyakSha jANe athavA anumAnathI
vA koInA kahevAthI sArI rIte nishchay kare chhe tyAre Am bhAse
chhe, ke
chhe, ke A pramANe mArAmAn rog chhe vA mArAmAn roganI A
avasthA thAy chhe paN have e rog javAno sAcho upAy hoy
te Ap kaho! tyAre te vaidya, tene rog vaDe dukhI
e sAmbhaLI auShadhi levI sharU kare. vaidyane potAno rog
darshAvavAthI tathA teno upAy darshAvavAthI pAko AsthAbhAv
Page 12 of 103
PDF/HTML Page 24 of 115
single page version
sevak
arthe vAramvAr vaidyanA gher AvyA kare tathA tenI
pathyAdinI sAvadhAnI rAkhe. pachhI jyAre tene rog dUr thAy
tyAre te sukhaavasthAmAn prApta thAy. e pramANe nirogatA thavAnun
mUL kAraN sAcho vaidya Tharyo. kAraN vaidya vinA rog kevI rIte
jAy tathA rog gayA vinA sukhI kevI rIte thAy! mATe pratham
avasthAmAn
2. avyApti = jyAn lakShaN lakShyanA pUrA bhAgamAn (oLakhavA
chhe. dA.ta. rog te jIvanun lakShaN gaNavAthI rAgathI badhA jIvo
eTale ke siddha jIvo oLakhAtA nathI, tethI rAg te lakShya jIvanA
ek bhAgamAn rahetun hovAthI avyApti doSh Ave chhe.
AtmAnun lakShaN arUpI gaNavAthI arUpI guN AkAshAdi
padArthamAn paN hovAthI ekalun jIv dravya ja oLakhAtun nathI. paN
te lakShaN vaDe bIjA dravyo oLakhAI jatA hovAthI ativyApti
doSh Ave chhe.
Page 13 of 103
PDF/HTML Page 25 of 115
single page version
nidAn, roganun lakShaN, chikitsAnun pAkun gnAn hoy tathA rAg-
dveSharUp matalab jene na hoy te paramArtha (sAcho) vaidya chhe. paN
vaidyanA e guNone to na oLakhe ane auShadhinI jAti tathA
nADI dekhavAnun ja jANe, ityAdi guNonA Ashraye viSharUp
auShadhi jo te leshe to tenun bUrUn ja thashe. kAraN ke jagatamAn
paN evun kahevAy chhe ke ‘ajANavaidya yam barAbar chhe’, mATe
sAchA vaidyano jeTalo kAL sambandh na maLe to auShadhi na levI
to bhalI chhe paN Atur thaI apramANik vaidyanI auShadhi
levAthI ghaNun dukh utpanna thAy chhe. te tame tamArA chittamAn
vichAr karIne juo. jene (rogano) ilAj karAvavo hoy te
pahelAn vaidyano ja nishchay kare chhe, tyAn pratham to
bIjAnA kahevAthI vA anumAnathI tenA svarUpano nishchay karI
vaidya pratye AsthA lAve chhe pachhI tenI kahelI auShadhinun sAdhan
kare chhe tathA potAne roganI mandatA thatI jAy tyAre sukhI thAy
ane tyAre svAnubhavajanit pramAN dvArA vaidyanun sAchApaNun
bhAsatun jAy.
jIvanun lakShaN achetan kahevun te.
Page 14 of 103
PDF/HTML Page 26 of 115
single page version
AkulatA thAy chhe, parantu e ichchhA nAmano rog hammeshAn banI
ja rahyo chhe, jyAre koI
na thaI’ em jANI tene asatya jANe tyAre satya upAyano
nishchay karI mAro ichchhA nAmano rog je prakArathI maTe e
pramANe satyadharmanun
ichchhArogasahit hato ane pAchhaLathI satyadharmanun sAdhan karI
jene e ichchhArogano sarvathA abhAv thayo hoy tenAthI
darshAvyo jANI shakAy chhe, kAraN ke
anyane darshAvavAvALA chhe, mATe jene agnAnajanit ichchhA
nAmanA rogathI bhay utpanna thayo hoy, sAcho rog bhAsyo
2. kALalabdhi = svakAL (potAnI paryAy)nI prApti, potAnA
4. samyaggnAn = sAchun gnAn, vastunA svarUpane yathArtha rIte jANavun
Page 15 of 103
PDF/HTML Page 27 of 115
single page version
bhagavAne batAvelI Avashe (evo nishchay thayo hoy). vA jeno
e ichchhArog maTyo chhe, tenI mUrti dekhavAthI utsAh utpanna
thayo hoy, te ja jIv rogInI mAphak vA yAchakanI mAphak
shAntarasanI rasikatAthI bhagavAnarUp vaidyano Ashray le. e
pramANe shAntarasanI mUrtinAn darshananA prayojan arthe kAy
pariNAmane banAvI jinamandiramAn Ave, tyAn pratham to AgaL
anya sevak beThA hoy temane sudevanun svarUp pUchhe vA
anumAnAdithI nirNay kare tathA AmnAyane mATe darshanAdi karato
jAy, paN pote tyAre sevak bane chhe vA temano upadeshelo mArga
tyAre grahaN kare chhe vA temanAn kahelAn tattvonun tyAre shraddhAn kare
chhe, ke jyAre pahelAn Agam sAmbhaLI vA anumAnAdithI
svarUpano nishchay sAcho thaI chukyo hoy. paN jene sAcho
svarUpano nirNay thayo ja nathI tathA visheSh sAdhananun yathArtha
gnAn thayun ja nathI, tyAre te nirNay vinA kono sevak banI
darshan kare chhe vA jAp kare chhe? koI kahe ‘ame to sAchAdev
jANI kuLanA AshrayathI vA 3panchAyatanA AshrayathI pUjA
2. kaTAkSha = premathI bharelI vakra draShTi, premathI bharelA vakra vachano.
3. panchAyat
Page 16 of 103
PDF/HTML Page 28 of 115
single page version
Ashraye dharmabuddhithI pUjAdi kAryomAn pravarto chho te ja pramANe
anyamatAvalambI paN dharmabuddhithI vA potAnI panchAyat vA
kulAdikanA Ashraye potAnA devAdikanI pUjAdi kare chhe, to
tyAn tamArAmAn ane temanAmAn visheSh pharak kyAn rahyo? tyAre
te shankAkAr kahe chhe ke
eTalI to visheShatA chhe? tene kahIe chhIe ke
nathI, jem be bALak agnAnI hatA e bannemAn ek
bALakanA hAthamAn hIro Avyo tathA bIjAnA hAthamAn ek
bilorI paththar Avyo, e bannee shraddhApUrvak tene
potapotAnA AnchaLamAn (kapaDAnA chheDAmAn) bAndhI lIdhA, parantu
banne bALakone tenun yathArtha matignAn nathI e apekShAe te
banne agnAnI ja chhe. jenA hAthamAn hIro Avyo te hIro
ja chhe tathA bilorI paththar Avyo tenI pAse bilorI
paththar ja chhe.
Page 17 of 103
PDF/HTML Page 29 of 115
single page version
mAnyun chhe ke
svarUp shun chhe te ahIn kahIe chhIe
bAhyarUp judun na mAne, tene bAhyarUpathI paN (tenun) svarUp
bhAsyun nathI, te anyane seve chhe tathA kuL
joI vA shAstramAn ane pragaTamAn devAdikanI pUjAdikathI bhalun
thavun kahyun chhe, evI mAnyatAnA Ashraye sAchA devAdikano ja
(mAtra) pakShapAtIpaNAthI sevak banI pravartte chhe tene paN
gRuhitamithyAtva ja chhe. e pramANe to anya paN potAnA
ja devane mAne chhe ane jinadevane nathI mAnatA. e
gRuhitamithyAtvanun maTavun to A pramANe chhe ke
2. nay = vastunA ek paDakhAne peTamAn rAkhI bIjA paDakhAne mukhya
Page 18 of 103
PDF/HTML Page 30 of 115
single page version
karI potAnun mahAn prayojan siddha na thavAthI (e bannemAn)
hey
gRuhitamithyAtva maTyun kahevAy.)
te vyavahArathI jinadevAdikano sevak thaI pravartatAn have e
dUShaNothI rahit harSha pUrvak vinayarUp banI samyaktvanA
chhe. dA.ta. rAgane AtmAno svabhAv jANavo te.
shubhane shuddhanun kAraN jANavun te.
sarvathA bhinna ke sarvathA abhinna jANavA te.
Page 19 of 103
PDF/HTML Page 31 of 115
single page version
sadbhAvarUp ja pravarte chhe, anyamAn pravartato nathI, abhAvane
sAdhe paN mithyAsadbhAvane sthAn na Ape vA tenun samarthan
na kare vA tenA sahakArIkAraNarUp na bane.
rAkhato nathI, jinadevanun (antarang) svarUp ane bAhyarUp
anyathA kaheto nathI
karato nathI, te rUp pote banAvato nathI, laukikamAn
(8) adhikAr.
(7) avAtsalya, (8) aprabhAvanA. e ATh shankAdi doSho.
maLIne samyaktvanA pachchIs doSh chhe.
Page 20 of 103
PDF/HTML Page 32 of 115
single page version
bachAvato rahe chhe. e ja pramANe shAstrAdinun paN jANavun.
e pramANe anyadevAdikathI sambandh chhoDavo enun ja nAm
gRuhitamithyAtvanun chhUTavun chhe.
tame anya devAdithI to parIkShA karyA vinA ja sambandh chhoDyo,
parantu sAchA devAdikamAn to jevI AgaL bIjAothI sAchI
laganI hatI tevI prIti na thaI te tame tamArA pariNAmomAn
vichAr karIne juo! kAraN ke
kalyANanI vAt chhe (kahIe chhIe,) ke vartamAn kShetra
dhan, kuTumbAdikanun poShaN, bhog
pravarto chho, jyAn sudhI tamArAmAn visheShadharmavAsanA na vadhe tyAn
sudhI tenA hissA jeTalun dhanAdik to AnA arthe lagAvyA karo!
Page 21 of 103
PDF/HTML Page 33 of 115
single page version
hatA vA vartamAnamAn bIjA tamArI barAbarInA gRuhastha anya
devAdikanA mATe je kare chhe, temanA jevun mAyA mithyAtva
karasho to ja gRuhitamithyAtva chhUTashe, tenA hissA jeTalAn tan,
man, dhan, vachan, gnAn, shraddhAn, kaShAy, kShetra ane kAlAdik
ahIn lagAvasho to ja tame bAhya jainI banasho, tame bAhyarUp
sAchI AstikyatA lAvatA nathI, gnAn karatA nathI, kriyA
sudhAratA nathI, dhan lagAvatA nathI, ullAsapUrvak kArya karatA nathI
ane ALasAdi karma paN chhoDatA nathI ane mAtra korI vAtothI
pAnch ALasu agnAnI bhAIono sambandh rAkhavA jainI banyA chho
to bano paN phaL to shAstramaryAdAnusAr pravartatAn ja sAchun
lAgashe. A avasar chAlyo jashe tyAre tame ja pAchho pashchAttAp
karasho ane kahesho ke
athavA kapaT vaDe lokane dekhADavAnA sevak thayA chho, vA tenun
mahAnapaNun tamane bhAsyun nathI, vA tamane temAn kAI paN phaLanI
prApti thavI bhAsI nathI vA tamArA hRudayamAn tenun vAstavik rahasya
ja upajyun nathI. ke jethI tame svayam utsAharUp banI e kAryomAn
sukharUp yathAyogya pravartI shakatA nathI.
Page 22 of 103
PDF/HTML Page 34 of 115
single page version
(dharma) kAryo phIkAn bhAsyAn hoy em lAge chhe, tenun kAraN shun
chhe? ahIn tame kahesho ke ‘ruchi upajatI nathI
uparathI em jaNAy chhe ke
vAsanA upajatI nathI ane mAtra moTA kahevarAvavA mATe vA dash
puruShomAn sambandh rAkhavA mATe kapaT karI ayathArtha pravarto chho,
tenAthI laukik agnAnI jIvo to tamane bhalA kahI deshe; parantu
jenA tame sevak bano chho te to
karma bandhAyA vinA raheshe nahi ane tamArun bUrun karavAvALun to
karma ja chhe mATe tamane A pramANe pravartavAmAn napho sho thayo?
tathA jo tame enAthI (e jinadevAdithI) vinayAdirUp,
namratArUp vA rasasvarUp nathI pravartatA to tamane tenun mahAnapaNun
vA svAmipaNun bhAsyun ja nathI, tyAn to tamArAmAn agnAn
Avyun! to pachhI vagar jANye sevak shun thayA? tame kahesho ke
‘e ame jANIe chhIe, to e jinadevAdikanA arthe
uchchakAryomAn mithyAtvanA jevI umangarUp pravRutti to na thaI!
Page 23 of 103
PDF/HTML Page 35 of 115
single page version
kArya karatI hatI, tene sArAn bhojan jamADatI hatI, paN koI
bhAgyodayathI tene potAnA patino lAbh thayo tyAn jem pahelAn
parapuruShanA arthe potAnun svarUp vA
anyadevAdikanA arthe rasarUp sArAn sArAn umangabharyAn kAryo
karatA hatA, ane have ghaNA ja mahAn bhAgyodayathI tamane
tamArA sAchA svAmi
anya devanA sambandhathI ras, umangarUp chAkarI, dhanano kharcha,
pUjAdinun karavun, yAtrAdie javun, bhayavAn thavun vA nIche besavun
Adi kAryo thatAn hatA ane have A sAchA devAdikanA sambandhamAn
te ras nathI Avato. te umang vA tevAn kAryo nathI thatAn, tethI
jANIe chhIe ke
dUShaN lagAvavAn nathI. jo tamArAmAn A ja pramANe prakRiti vA
pravRutti banI rahI chhe to tamArA ghare doSh avashya thashe, kAraN
Page 24 of 103
PDF/HTML Page 36 of 115
single page version
sambandh karatAn sudevAdikanA sambandhamAn sAchA rasarUp vadhatAn kAryo
thatAn ja dharmAtmApaNun Avashe.
temanAthI thayA hoy to batAvI dyo athavA;
karatAn sAchA devAdikathI to je phaL thAy chhe tenun varNan, phaL,
nishchayaprakaraNamAn lakhIshun.
ityAdi kAryo vAste tun anya devAdikane pUje chhe vA vinayAdi
kare chhe, tyAn ame pUchhIe chhIe ke
nishchay tame kevI rIte karyo chhe, ke jethI tamane tenI prabaL AsthA
ane AshA chhe te kaho! pratyakShathI, anumAnathI vA desh-paradeshanI
vAtothI nishchay karI AvyA chho to amane paN e nishchay karAvI
Page 25 of 103
PDF/HTML Page 37 of 115
single page version
pUjavAthI iShTanI prApti mane vA anyane avashya thaI chhe tathA
jinadevane pUjavAvALAne thavI
pUjavAthI thAy paN kharI tathA na paN thAy, kAnothI A vAt
sAmbhaLavAmAn AvI hoy ke desh-paradeshamAn anya devAdikane
pUjavAvALAne to iShTanI prApti thaI ja chhe tathA jinadevane
pUjavAvALAne thaI chhe paN kharI tathA nathI paN thaI. paN evo
prabandh nirapekSha hoy chhe; parantu vichAr karatAn to te satya bhAsashe
nahi; kAraN ke jIvan
Ave chhe tathA anumAnathI paN em bhAsatun nathI ke shItalA
pUjavAvALAno putra jIvashe ja, tathA desh
Page 26 of 103
PDF/HTML Page 38 of 115
single page version
chhe’, parantu emAn to jagatanA kahevAmAn paN jIvan-maraN,
sukh
sarva sankalpa chhoDI potAnA sudevamAn ja
thashe.’ evo nishchay rAkhavo yogya chhe paN dharma chhoDavAthI
iShTanI prApti thavI sambhavatI nathI, anya matavALA paN e ja
pramANe kahe chhe ke
iShTa vihuNA parasharAm namen te mUrakh hoy;
batAve chhe tathA jyAn iShTanI prApti nathI thatI vA aniShTanI
2. Astikyabuddhi = vishvAs, bharosAno bhAv.
Page 27 of 103
PDF/HTML Page 39 of 115
single page version
te upAy batAv? ahIn tun kahIsh ke
satya chhe; parantu tun to potAnA devano kartA kahe chhe, jo ame
paN em kahIe to to dUShaN Ave, parantu ame (jinadevane)
kartA to kahetA nathI, paN A jIv, tap
sArUn karo chho?
prApti ane aniShTanI aprApti mAnI tene pUje chhe temane to
mukhyapaNe pApabandh ja thAy chhe, kAraN ke tene dev vhAlA
lAgyA nathI paN potAnun prayojan ja vhAlun lAgyun chhe. jyAre
potAnun prayojan sAdhya thaI jashe tyAre te devanun sevan chhoDI
deshe vA anyathA vachan bolavA lAgashe, tyAn tene devanun
Astikya vA vhAlap kyAn rahyAn? tathA pUrvakarmano bhalo
Page 28 of 103
PDF/HTML Page 40 of 115
single page version
sansAr
sukharUp je shAntiras tenun avalamban chintave chhe. evA
prayojananI siddhi thatI jANI temanA sevak thavAnun kahyun chhe;
e banne prayojan temanAthI ja (jinadevathI) siddha thAy chhe.
kAraN ke
chittamAn pragaT jaNAy chhe. have shubhakarmano uday to tyAre thAy
ke jyAre pratham shubhano bandh thayo hoy, ane shubhakarmano bandh
tyAre thAy ke jyAre shraddhAn
pravRutti tyAre thAy ke jyAre shubhakAryonun svarUp dekhAy. have
(tenun) sAchun svarUp vA mArga, pUrvAparavirodharahitapaNe
2. nayavivakShA = nayanI apekShA (nayonA paDakhAn).