90 ]
[ sarvagna sattāsvarūp
jem koī puruṣh (makānanī) andar besīne vīṇā
bajāvato hato tyān koī bījā puruṣhe to tene sākṣhāt dekhyo
nathī, parantu vīṇāno nād yathārtharūp sāmbhaḷī teṇe evo nishchay
karyo ke — ahīn koī chatur, vājīntra vagāḍavāvāḷo chhe; te ja
pramāṇe ahīn paṇ sarvagnane sākṣhāt – pratyakṣha to dīṭhā nathī, parantu
ā sāchā upadesharūp sādhanathī sarvagnanī samānarūp sattā siddha
karī. tathā evā sarvagnane nimitta joīe to nirṇayasthān nishchay
(prakaraṇ)mān lakhīshun. ahīn koī prashna kare ke – anādinidhanashrut
chhe te ja chhe, tene to vāñche – sāmbhaḷe tene gnān thaī jāy enāthī
sarvagnavaktā kevī rīte siddha karyā? teno uttaraḥ —
jo padārtha paṇ anādinidhan chhe tathā vastuomān
nāmādik kahevān paṇ anādinidhan chhe, tethī kartā to teno koī
sarvathā chhe ja nahi, parantu pratham to nyāyashāstromān
vachanasāmānyane paṇ pauruṣheyapaṇun siddha karyun chhe ane
apauruṣheyāmnāyano niṣhedh karyo chhe. kāraṇ ke – ā upadesharūp
vākya koī puruṣhanā āshrayavinā pravarte nahi; shabda pudgalanī
paryāy chhe, te jīvanā āshray vinā ja pravarte chhe. shlokavārtikamān
paṇ kahyun chhe keḥ —
✽artha : — sūkṣhmādi padārthono upadesh te padārthone sākṣhāt
(pratyakṣha) jāṇanār dvārā ja hoī shake. kāraṇ ke te (sūkṣhmādi
padārthonun gnān) paropadesh, liṅg ane indriyothī nirapekṣha chhe ane
satya chhe.