dharmAnuprekShA ]
[ 169
padArtha chhe, temane upar pramANe ja sAt bhangathI sAdhavA. tenun sAdhan
shrutagnAnapramAN chhe, tenA bhed dravyArthik – paryAyArthik chhe ane tenA paN bhed
naigam, sangrah, vyavahAr, RUjusUtra, shabda, samabhirUDh ane evambhUtanay chhe.
vaLI tenA paN uttarottar jeTalA vachananA prakAr chhe teTalA bhed chhe. tene
pramANasaptabhangI tathA nayasaptabhangInA vidhAn dvArA sAdhI shakAy chhe. enun
kathan pratham lokabhAvanAmAn karyun chhe, tathA tenun visheSh kathan shrI
tattvArthasUtranI TIkAthI jANavun. e pramANe pramAN – nay dvArA jIvAdi
padArthone jANIne je shraddhAn kare te shuddha samyagdraShTi thAy chhe.
ahIn A visheSh jANavun ke – nay, vastunA ek ek dharmano grAhak
chhe ane te potapotAnA viShayarUp dharmane grahaN karavAmAn samAn chhe, topaN
puruSh potAnA prayojanavash tene mukhya – gauN karIne kahe chhe. jem jIv
nAmanI vastumAn anek dharma chhe topaN chetanapaNun Adi prANadhAraNapaNun
ajIvothI asAdhAraN joIe. ajIvothI (jIvane) judo batAvavA mATe
prayojanavash mukhya karI chetanavastunun ‘jIv’ nAm rAkhyun. e ja pramANe sarva
dharmonne prayojanavash mukhya – gauN karavAnI vidhi jANavI.
ahIn e ja AshayathI adhyAtma kathanImAn mukhyane to nishchay kahyo
chhe tathA gauNane vyavahAr kahyo chhe. tyAn abhedadharmane to pradhAnapaNe nishchayano
viShay kahyo ane bhed-nayane gauN karI vyavahAr kahyo. vaLI dravya to
abhed chhe tethI nishchayano Ashray dravya chhe, tathA paryAy bhedarUp chhe tethI
vyavahArano Ashray paryAy chhe. tyAn prayojan A chhe ke – vastune bhedarUp to
sarva lok jANe chhe – ane je jANe chhe te ja prasiddha chhe, tenAthI to lok
paryAyabuddhi chhe. jIvane naranArakAdik paryAy chhe, rAg – dveSh – krodh – mAn
– mAyA – lobhAdi paryAy chhe tathA gnAnanA bhedarUp matignAnAdi paN paryAy
chhe, e sarva paryAyone ja lok jIv mAne chhe, tethI e paryAyomAn abhedarUp
anAdi anant ekabhAvarUp chetanAdharmane grahaN karI tene nishchayanayano
viShay kahI jIvadravyanun gnAn karAvyun, ane paryAyAshrit bhedanayane gauN karyo.
abhedadraShTimAn te (bhedanay) dekhAto nathI tethI abhedanayanun draDhashraddhAn
karAvavA mATe kahyun ke – paryAyanay chhe te vyavahAr chhe –
abhUtArtha chhe – asatyArtha