धम्मो वत्थुसहावो खमादिभावो य दसविहो धम्मो ।
रयणत्तयं च धम्मो जीवाणं रक्खणं धम्मो ।।४७८।।
धर्मः वस्तुस्वभावः क्षमादिभावः च दशविधः धर्मः ।
रत्नत्रयं च धर्मः जीवानां रक्षणं धर्मः ।।४७८।।
artha — vastuno svabhAv te dharma chhe, jem jIvano je
darshanagnAnasvarUp chaitanyasvabhAv chhe te ja teno dharma chhe. vaLI das
prakAranA kShamAdi bhAv te dharma chhe, samyagdarshan – gnAn – chAritrarUp ratnatray
chhe te dharma chhe tathA jIvonI rakShA karavI te paN dharma chhe.
bhAvArtha — abhedavivakShAthI to vastuno svabhAv chhe te ja dharma
chhe arthAt jIvano chaitanyasvabhAv chhe te ja teno dharma chhe, bhedavivakShAthI
uttamakShamAdi dashalakShaN tathA ratnatrayAdik chhe te dharma chhe. nishchayathI
potAnA chaitanyanI rakShA karavI arthAt vibhAvapariNatirUp na pariNamavun
te dharma chhe tathA vyavahArathI parajIvone vibhAvarUp dukh – klesharUp na
karavA arthAt tenA ja bhedarUp anya jIvone prANAnt na karavA te paN
dharma chhe.
have kevA jIvane dharmadhyAn hoy te kahe chhe —
धम्मे एयग्गमणो जो णवि वेदेदि पंचहा-विसयं ।
वेरग्गमओ णाणी धम्मज्झाणं हवे तस्स ।।४७९।।
धर्मे एकाग्रमनाः यः नैव वेदयति पंचधाविषयम् ।
वैराग्यमयः ज्ञानी धर्मध्यानं भवेत् तस्य ।।४७९।।
artha — je gnAnIpuruSh dharmamAn ekAgrachitta thaI varte, pAnche
indriyonA viShayone na vede (anubhave) tathA vairAgyamay hoy te gnAnIne
dharmadhyAn hoy chhe.
bhAvArtha — dhyAnanun svarUp ek gneyamAn gnAnanun ekAgra thavun te
chhe. je puruSh dharmamAn ekAgrachitta kare chhe te kALamAn te indriyaviShayone
274 ]
[ svAmikArttikeyAnuprekShA