20 ]
[ svāmikārttikeyānuprekṣhā
dehomān je sansaraṇ arthāt bhramaṇ thāy chhe tene ‘sansār’ kahīe chhīe.
te kevī rīte? e ja kahīe chhīeḥ – ek sharīrane chhoḍī anyane grahaṇ
kare; vaḷī pāchho navun sharīr grahaṇ karī, pāchho tene paṇ chhoḍī, anyane
grahaṇ kare; e pramāṇe ghaṇī vār ( sharīrane) grahaṇ karyā ja kare te
ja sansār chhe.
bhāvārthaḥ — ek sharīrathī anya sharīranī prāpti thayā kare te ja
sansār chhe.
have e pramāṇe sansāramān saṅkṣhepathī chār gati chhe tathā anek
prakāranān duḥkh chhe. tyān pratham ja narakagatinān duḥkhone chha gāthāo dvārā
kahe chheḥ —
❈ narakagatinān duḥkho ❈
पाव-उदयेण णरए जायदि जीवो सदेहि बहुदुक्खं ।
पंचपयारं विविहं अणोवमं अण्णदुक्खेहिं ।।३४।।
पापोदयेन नरके जायते जीवः सहते बहुदुःखम् ।
पंचप्रकारं विविधं अनौपम्यं अन्यदुःखैः ।।३४।।
arthaḥ — pāpanā udayathī ā jīv narakamān utpanna thāy chhe; tyān
pāñch prakāranān vividh ghaṇān duḥkh sahan kare chhe, jemane tiryañchādi anya
gationān duḥkhonī upamā āpī shakātī nathī.
bhāvārthaḥ — je jīvonī hinsā kare chhe, jūṭh bole chhe, paradhan haraṇ
kare chhe, paranārīne vāñchchhe chhe, ghaṇā ārambh kare chhe, parigrahamān āsakta
chhe, ghaṇo krodhī, tīvra mānī, ati kapaṭī, ati kaṭhorabhāṣhī, pāpī,
chugalīkhor, (ati) kr̥upaṇ, dev-shāstra-guru nindak, adham, durbuddhi, kr̥utaghnī
ane ghaṇo ja shok-duḥkh karavānī ja jenī prakr̥iti chhe evo jīv marīne
narakamān utpanna thāy chhe ane tyān anek prakāranān duḥkhane sahe chhe.
have upar kahelān pāñch prakāranān duḥkh kyān kyān chhe te kahe chheḥ —