: જેઠ : ૨૦૦૦ આત્મધર્મ : ૧૧૯ :
ચોમાસું પૂરુ કરી જિનપાલિતની સાથે પુષ્પદન્ત આચાર્ય વનવાસ–દેશમાં ગયા, અને ભૂતબલિ ભટ્ટાર્ક
દ્રમિલદેશમાં ગયા–ત્યારપછી પુષ્પદંત આચાર્યે જિનપાલિતને દીક્ષા આપી, વીસ પરુપણાગર્ભિત સત્પરુપણાનાં
સૂત્રો બનાવી અને જિનપાલિતને તે ભણાવી તેને ભૂતબલિ આચાર્ય પાસે મોકલ્યા. ભગવાન ભૂતબલીએ
જિનપાલિતની પાસે વીશ પરુપણાવાળા સત્પરુપણાનાં સૂત્રને દીઠું અને જિનપાલિત પાસેથી પુષ્પદંત આચાર્યનું
અલ્પ આયુ છે એમ જાણ્યું, અને તેથી મહાકર્મ પ્રકૃતિ પ્રાભૃતનો વિચ્છેદ થઈ જશે એવી બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થવાથી
તેઓએ દ્રવ્ય પ્રમાણ અનુગમથી શરૂ કરી ગ્રંથ રચના પૂરી કરી. એવી રીતે ‘ષટ્ ખંડાગમ’ ના કર્તા ભૂતબલિ
તથા પુષ્પદંત આચાર્યો છે.
એ પ્રમાણે ‘ષટ્ખંડાગમ’ ની રચના પુસ્તકારુઢ કરીને જેઠ સુદ પ ના રોજ ચતુર્વિધ સંઘની સાથે તે
પુસ્તકોને ઉપકરણ માની ભૂતબલિ આચાર્યે શ્રુતજ્ઞાનની પૂજા કરી, અને તેથી શ્રુતપંચમી તિથિની પ્રખ્યાતિ
જૈનોમાં આજ સુધી ચાલી આવે છે, અને તે તિથિએ જૈનો શ્રુતની પૂજા કરે છે. આ તિથિ સંબંધે ઈન્દ્રનન્દિ
શ્રુતાવતારમાં નીચે પ્રમાણે કહ્યું છે:–
ज्येष्ट सितपक्ष पंचभ्यां चातुर्वर्ण्य संघ समवेतः।
तत्पुस्तकोपकरणै र्व्यधात् क्रियापूर्वकं पूजाम्।। १४३।।
श्रुत पंचमीतितेन प्रख्याति तिथिरियं परामाप।
यद्यापि येन तस्यं श्रुत पूजां कुर्वते जैनाः।। १४४।।
અર્થ:– જેઠના શુક્લપક્ષની પાંચમે ચાતુર્વર્ણી સંઘ સહિત તે પુસ્તકને ઉપકરણ માની ક્રિયા પૂર્વક પૂજા કરી
તેથી તે તિથિ શ્રુતપંચમી તરીકે સારી રીતે પ્રખ્યાતિ પામી છે; અને આજે પણ જૈનો તે રોજ શ્રુત પૂજા કરે છે.
પછી ભૂતબલિ આચાર્યે તે ષટ્ ખંડાગમ પુસ્તકોને જિનપાલિત દ્વારા પુષ્પદંત આચાર્ય પાસે મોકલ્યા.
તેઓ તેને દેખીને પોતે ચિંતવેલું કાર્ય સફળ થયું જાણી અત્યંત પ્રસન્ન થયા અને પછી તેઓએ ચાતુર્વર્ણ સંઘ
સહિત સિદ્ધાંતની પૂજા કરી.
આ શાસ્ત્રની રચના વિક્રમ સંવતની પહેલી શતાબ્દિ લગભગમાં થઈ છે તેથી એ ઘણું પ્રાચીન શાસ્ત્ર છે.
આ શાસ્ત્રમાં ભરેલા ભાવ ઘણા ગંભીર હોવાથી તેને શ્રી વીરસેન આચાર્યે સ્પષ્ટ કરી શ્રી ધવલા નામની ટીકા
રચી. તે ટીકા ૭૨ હજાર શ્લોક પ્રમાણ છે. તેને રચતાં દર વરસે ૩ હજાર શ્લોકને હિસાબે ૨૪ વર્ષ લાગેલા હોવાં
જોઈએ. તેની સમાપ્તિ સંવત ૮૭૧ (શક ૭૩૮) ના કારતક સુદ ૧૩ ઈ. સ. ૮૧૬ ની તા. ૮ અકટોબર
બુધવારના રોજ પ્રાતઃકાળે થઈ હતી.
આ ટીકા સહિત મૂળ આગમ મુડબિદ્રિમાં તાડપત્ર ઉપર લખેલું સાચવવામાં આવ્યું છે. ભાવિક જીવો ત્યાં
જઈ માત્ર તેનાં દર્શન કરી શકતા. હાલમાં મહાનભાગ્યે તે મૂળ આગમ ટીકા અને તેના હીંદી અનુવાદ સહિત
છપાઈ પ્રસિદ્ધ થાય છે; તેના છ ભાગ બહાર પડી ચુકયા છે.
ઉપરના કારણે જેઠ સુદ પ શ્રુતપંચમીનો દિવસ મુમુક્ષુ જીવોને માટે મહામાંગળિક છે, માટે તે રોજ ભક્તિ
ભાવે શ્રુત પૂજા કરી, શ્રુત જ્ઞાનની રુચિ વધારી ધર્મની વૃદ્ધિ કરવી યોગ્ય છે.
મફતમાં કાંઈ પણ મલતું નથી.
વર્તમાનમાં તને જે જે સંયોગ મળે છે તે બધાની પૂર્વ કાળે તેં કિંમત ભરી છે
(પૂર્વે તેં એવા ભાવ કર્યા છે) અને તેનો જ બદલો તને વર્તમાનમાં યથાયોગ્ય મળી
રહ્યો છે. તારી ઈચ્છા હોય કે ન હોય પણ તેં જેની કિંમત ભરી દીધી છે તેનો બદલો તો
તને મળવાનો જ! મળવાનો. માટે જે જે સંયોગ મળે તે બધાને જાણી લેજે.