ઉત્પન્ન થાય છે અગર નાશ થાય છે એ કોણ જાણે છે? અને અમુક વસ્તુ નાશ થઈ, આ દેહ નાશ થયો, અગર
ઉત્પન્ન થયો એવું જ્ઞાન કરવાવાળો આત્મા તે દેહથી જુદાં વિના જ્ઞાન થાય નહિ, અને જગતની અંદર જે જે
સંયોગો થાય છે, તે આત્માના અનુભવમાં આવવા યોગ્ય છે, એમાં એક પણ સંયોગ એવો નથી કે જેથી આત્માની
ઉત્પત્તિ થાય માટે તે નિત્ય છે. વળી જડ વસ્તુમાંથી ચૈતન્ય પદાર્થની ઉત્પત્તિ થઈ અગર ચૈતન્યમાંથી જડ પદાર્થની
ઉત્પત્તિ થઈ એવો અનુભવ કોઈને કોઈપણ કાળે થતો નથી. આત્માની ઉત્પત્તિ કોઈપણ સંયોગથી થઈ નથી માટે.
તેનો નાશ પણ કોઈ સંયોગોમાં થાય નહિ માટે આત્મા નિત્ય છે. સર્પ વગેરે પ્રાણીઓમાં ક્રોધ વગેરેનું ઓછા
વધતાપણું હોય છે, અને પૂર્વ જન્મના સંસ્કાર પ્રમાણે છે, માટે પૂર્વ જન્મ પણ હતો અને નિત્ય હતો માટે પૂર્વ જન્મ
અવસ્થાઓ બદલ્યા કરે છે, કારણ બાળક યુવાન તથા વૃદ્ધાવસ્થાનું જ્ઞાન આત્માને છે. વળી પ્રથમ ગાથામાં શિષ્ય
સદ્ગુરુને વંદન કરે છે એમાં પણ કહે છે કે ‘જે સ્વરૂપ સમજ્યા વિના પામ્યો દુઃખ અનંત’ એટલે કે આત્મ સ્વરૂપ
સમજ્યા વિના હું ભૂતકાળે અનંત દુઃખ પામ્યો છું, એટલે પણ સિદ્ધ થાય છે કે તે નિત્ય છે. વળી કોઈ પણ વસ્તુનો–
પદાર્થનો તદન નાશ હોય જ નહિ માત્ર અવસ્થાંતર જ થાય છે. અને ચેતન એટલે કે આત્મા નાશ પામે તો તે કેમાં
ભળી જાય? એક પણ વસ્તુ એવી નહિ મળે કે જેમાં ચેતનનો નાશ થાય માટે આત્મા નિત્ય છે.
ઉત્પન્ન થવો જોઈએ અને સર્વપ્રાણી માત્ર (સ્વ તથા પર) પર દયા વસવી જોઈએ.
થાય ત્યાં પોતાનું એટલે કે આત્માનું સાચું જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય કે જે જ્ઞાનથી મોહનો નાશ કરી મોક્ષ પદ પમાય.
(૧) જે સર્વ દ્રવ્યમાં વ્યાપે તેને સામાન્ય ગુણ કહે છે, પરંતુ તેમાં મુખ્ય છ છે.
અસ્તિત્વ, વસ્તુત્વ, દ્રવ્યત્વ, અગુરુલઘુત્વ, પ્રમેયત્વ, અને પ્રદેશત્વ.
(૨) જ્ઞાનના ભેદ આઠ, દર્શનના ભેદ ચાર. જ્ઞાનના ભેદ:–કુમતિ, કુશ્રુત, કુઅવધિ, મતિજ્ઞાન, શ્રુતજ્ઞાન,
(૩) પ્રમેયત્વ ગુણને લીધે પોતાનો આત્મા પોતાને જણાય. દરેક વસ્તુમાં અગુરુલઘુત્વ ગુણ છે એટલે
વિશેષને ચારિત્ર કહે છે. (૩)
(૧) પંચ પરમેષ્ટીમાં દેવ બે. ૧ અરિહંત ૨ સિદ્ધ અને તેમનું લક્ષણ વીતરાગતા અને સર્વજ્ઞપણું છે.
તેમણે નાશ જ કર્યો છે.
લોકોના હિત માટે સિદ્ધ ભગવાન અવતાર લે નહિ કારણ તે તો વીતરાગ છે. મોક્ષની અંદર બધા આત્મા