: આસો : ૨૦૦૦ : ૧૯૫ :
જેમ–મોઢા ઉપરનો ડાઘ અરીસામાં દેખાતો હોય, તે ડાઘ ટાળવા અરીસાનો કાચ પચાસ વર્ષ સુધી ઘસ્યા
કરે તો પણ મોઢાનો ડાઘ ટળે નહીં. જ્યાં મેલ છે ત્યાં ટાળવાનો ઉપાય કરે નહીં અને પરમાં મથ્યા કરે તો તે
મેલ ટળે નહીં. એમ આત્મામાં જ્યાં ભૂલ છે તેને ન જાણે અને શરીરાદિને ઘસ્યા કરે, તો તેથી ભૂલ ટળે નહીં.
આત્મા અરૂપી વસ્તુ છે તેને પર વગર ચાલે નહીં. એવી બુદ્ધિ તે મેલ છે–ભૂલ છે–અપરાધ છે.
અપરાધ ક્યાં છે, તેનું સ્વરૂપ શું?
પરની મને જરૂર છે, પુણ્ય વગર મને મોક્ષ મળે નહીં એવી માન્યતા તે જ અપરાધ છે, તે અપરાધનું ફળ
ચોરાશીની જેલ છે.
બહારની સામગ્રી મળે તો સુખ થાય એટલે મારા એકલામાં તો કાંઈ લાગતું નથી, તેથી બંધન વગર
ચાલશે નહીં એવી માન્યતાના કારણે મલિનતા છે, તેને પોતાની અશુદ્ધતા ભાસે છે, તે અશુદ્ધતા પર્યાયમાં છે,
વસ્તુ તો ત્રણેકાળ શુદ્ધ જ છે.
આરાધના એટલે શું?
આત્માના દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ બહારની ક્રિયામાં નથી પણ આત્મામાં જ છે.
મારામાં મારું સુખ છે એવી સ્વાશ્રિત શ્રદ્ધા તે સમ્યગ્દર્શન.
પરથી ભિન્ન સ્વતંત્ર સ્વરૂપ જાણ્યું તે સમ્યગ્જ્ઞાન.
પરથી જુદા સ્વરૂપમાં એકાગ્ર થવું તે સમ્યક્ચારિત્ર.
સ્વરૂપના ભાનસહિત પરની ઈચ્છાને તોડી નાંખવી તે સાચું તપ.
આ ચારની આરાધના લઈને જે જેશે તે જ્યાં જશે ત્યાં જઈને આરાધના સાથે લઈ ગયો છે તેથી
આરાધના પૂર્ણ કરી પૂર્ણ સ્વતંત્ર સ્વરૂપને પ્રગટ કરશે.
સ્વતંત્ર સ્વરૂપનો નિશ્ચય, તેનું જ્ઞાન, તેમાં અંતર લીનતા અને તેનાથી વિરુદ્ધ ઈચ્છાનો ત્યાગ એ ચાર
આરાધના છે. પર વિના ચાલે નહીં એવી મિથ્યાબુદ્ધિ લઈને ગયો અને પાછળથી તેના હાડકાંને નવરાવીને
‘પવિત્રતા થઈ મરનારને લાભ થયો’ એમ માને છે, પણ મરનારને નવરાવનાર (પવિત્ર કરનાર) તો તેનો
પોતાનો આત્મા જ છે. જ્યાં જાઊં ત્યાં મારા આત્મામાં પૂર્ણાનંદ ભર્યો છે, તેમાં લીનતા–એકાગ્રતા કરીને ગમે તે
કાળે કે ગમે તે ક્ષેત્રે શાંતિ મેળવીશ, મારી શાંતિ માટે પરની જરૂર મારે નથી, હું તો જ્ઞાતા –દ્રષ્ટા સાક્ષી –સ્વરૂપ
છું, વૃત્તિઓનો સંયોગ બધો વૃથા છે. અવિનાશી જ્ઞાતા દ્રષ્ટા જેનું સ્વરૂપ છે એવો ઉપયોગ સ્વરૂપ ચૈતન્ય જાગૃત
જ્યોત છું એવા નિશ્ચયનું જોર આવ્યું તેની એક–બે ભવમાં ચોક્કસ મુક્તિ છે.
આત્માના નિર્દોષ જ્ઞાનસ્વરૂપ સ્વભાવમાં લીનતા કરવી તે આત્માનો વ્યાપાર છે.
જ્યાં નિશ્ચયનું જોર વધ્યું ત્યાં નિર્ણયને વધારતો વધારતો “શુદ્ધ આત્મા સ્વરૂપ એ જ સુખ છે” એમ
નિઃસંદેહ થઈને વારંવાર “મારું સુખ મારામાં જ છે.” એમ નિર્ણય કરતો–વધતો વધતો મોક્ષમાં ચાલ્યો જાય છે.
અર્થાત્ પૂર્ણ નિર્મળ દશા પ્રગટી જાય છે.
નિશ્ચય માર્ગ એક જ છે, કોઈ પણ ભેદના પ્રકાર વિના એકલો પરિપૂર્ણ છું, વસ્તુ અધૂરી, ઊણી હોય નહીં
એમ સ્વરૂપના નિશ્ચયને ઘુંટતા ઘુંટતા પૂર્ણ પરમાત્મ પદ પામી જાય છે. આત્મામાં પરમાત્મ પદ ભર્યું છે, તેના
નિર્ણયને ઘુંટતા ઘુંટતા પોતે જ પ્રગટ પરમાત્મા થઈ જાય છે.
આત્મા શાંતિ આનંદનો કંદ છે, તેના નિશ્ચયને દ્રઢ કરતાં રાગાદિ અજ્ઞાનનો નાશ થઈ આત્માની
સ્વાધીન પૂર્ણાનંદ દશા અર્થાત્ મોક્ષ પ્રગટી જાય છે. આમાં જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ બધું આવી જાય છે.
આત્માના સ્વભાવનો નિશ્ચય કરતાં કરતાં, તેને ઘુંટતા એટલે તેમાં એકાગ્ર થતાં તે પરમાનંદ સ્વરૂપ થઈ
જશે, તેને કોઈ વિઘ્ન કે અડચણ આવશે નહીં, અનું નામ સ્વરૂપ–આરાધક છે, અને તે જ આત્મા નિરપરાધી છે.
આજીવન બ્રહ્મચર્યવ્રત
ગયા પર્યુષણના દિવસો દરમ્યાન બોટાદના કામદાર મનસુખલાલ
મગનલાલ અને રાજકોટના ભાઈશ્રી લક્ષ્મીચંદ લીલાધર મહેતા તેઓ બંનેએ સજોડે
બ્રહ્મચર્યવ્રત પરમ પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવ શ્રી કાનજીસ્વામી સમીપે અંગીકાર કર્યું છે.