સમજાય? અવશ્ય સમજાય. શરીર, મન વાણી, તે મારાં નથી, તે તરફ થતી લાગણી તે મારી નથી, એમ વીર્ય
પરમાંથી અટક્યું અને મારું જ્ઞાન–આનંદનું વીર્ય મારામાં છે એમ જાણ્યું તો કયા પુરુષને યથાર્થ ભાન શીઘ્ર–
તત્ત્કાળ ન થાય? થાય જ. જેણે પાત્ર થઈને સાંભળ્યું તે યથાર્થપણાને કેમ ન પામે?
ચૈતન્યની વહેંચણી ન પામે?
આ વાત સાંભળીને એવો ક્યો જીવ હોય કે જેને આત્માનું ભાન ન થાય? થાય જ.
જગત કેમ નહીં સમજે? અવશ્ય સમજશે. શું કહીએ સમયસારની વાત! એ તો જેને સમજાયું હોય તેને ખબર
પડે. જેમાં કેવળી તીર્થંકરના પેટ ભર્યા છે, જે ખરું જિન શાસન છે. આચાર્યદેવે અદ્ભુત કરુણા વરસાવી છે. આ
સમયસાર કોઈ નિમિત્ત–ઉપાદાનના બળવાન યોગે રચાયું છે.
નિજરસથી ખેંચાઈને, અજ્ઞાનમાં જે રાગ અને આકુળતાના રસનું વેદન હતું તે વેદનને તોડીને, પોતાના જ્ઞાન
અને આનંદ રસથી ખેંચાઈને પ્રગટ થાય છે, આવો પ્રભુ શાંત મીઠા, મધુર રસથી ભરપૂર છે. સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ
થતાં પુણ્ય–પાપના આકુળતાવાળા ભાવ તેને અંશે નાશ કરતો પોતામાં એકાગ્ર થતો નિજરસ પ્રગટે છે, આનું
નામ સમ્યગ્દર્શન–આનું નામ સમક્તિ, બાકી બધી સૌની માનેલી વાડાની વાત.
બતાવ્યો, તો એવું જાણીને એવો કોણ પુરુષ છે કે જેને ભેદજ્ઞાન ન થાય? થાય જ. આચાર્યદેવથી પંચમકાળના
પ્રાણીની પાત્રતા જોઈને શાસ્ત્ર લખાયાં છે. પંચમકાળના પાત્ર જીવો જડ–ચૈતન્યની વહેંચણી કરીને જરૂર સ્વરૂપને
મૂળ પાયો છે અને મોક્ષનું બીજ છે. વીતરાગ થઈ ગયા તેની આ વાત નથી, આ તો ચોથી ભૂમિકાની વાત છે.
પરથી ભિન્નપણાનું ભાન અહીં બતાવ્યું છે. કોઈ દીર્ઘ સંસારી હોય તેની તો અહીં વાત જ નથી, તે તેને ઘરે રહ્યો;
અહીં તો આ ભાન થઈને એક બે ભવે મોક્ષ જવાના છે તેની વાત છે. જેણે આત્માનો અનંત પુરુષાર્થ દેખ્યો નથી
તેને અનંત સંસાર રખડવાનો છે. કોઈ કહે કે કર્મ નડે છે, કાળ નડે છે, જડ મને અવગુણ કરાવે છે, તેમ
માનનાર પાખંડદ્રષ્ટિ અનંત સંસારી છે, તેની અહીં વાત નથી.
પ્રવચન ૩–૭–૦
મોક્ષમાર્ગ પ્રકાશક
સર્વ સામાન્ય પ્રતિક્રમણ ૦–૮–૦