: ૩૮ : આત્મધર્મ : પોષ : ૨૦૦૧ :
તેમણે રચેલા શાસ્ત્રોની ઉત્તમતા
ભગવાન કુંદકુંદાચાર્યે પોતાના પરમાગમોમાં તીર્થંકર દેવોના ઉત્તમોત્તમ સિદ્ધાંતને જાળવી રાખ્યા છે અને
મોક્ષમાર્ગને ટકાવી રાખ્યો છે. તેમના પછી થએલા ગ્રંથકાર આચાર્યો પોતાના કોઈ કથનને સિદ્ધ કરવા માટે
કુંદકુંદાચાર્ય દેવનાં શાસ્ત્રોનો હવાલો આપે છે.
કુંદકુંદ ભગવાનું મહાવિદેહ ક્ષેત્રગમન
(અનુષ્ટુપ)
વિક્રમશક પ્રારંભે, ઘટના એક બની મહા; વિદેહી ધ્વનિના રણકા, જેથી આ ભરતે મળ્યા.
(સમોસરણ સ્તુતિ પાનું – ૧૪)
અર્થ–વિક્રમ સંવતની શરૂઆતમાં એક મહાન પ્રસંગ બન્યો, કે જે પ્રસંગને લીધે વિદેહક્ષેત્રના સાક્ષાત્
તીર્થંકરની દિવ્યધ્વનિના ઉપદેશનું રહસ્ય આ ભરતક્ષેત્રને મળ્યું. તે પ્રસંગ શું હતો તે હવે કહે છે:–
(શાર્દુલવિક્રીડિત)
બહુ ઋદ્ધિધારી કુંદકુંદ મુનિ થયા એ કાળમાં, જે શ્રુતજ્ઞાન પ્રવીણને અધ્યાત્મરત યોગી હતા;
આચાર્યને મન એકદા જિનવિરહ તાપ થયો મહા, રે! રે! સીમંધર જિનના વિરહા પડ્યા આ ભરતમાં!
(સમોસરણ સ્તુતિ પાનું – ૧૪)
અર્થ:– તે વખતમાં ઘણી ઋદ્ધિઓના ધારક કુંદકુંદ મુનિ આ ભરતક્ષેત્રમાં થયા, તેઓ શ્રુતજ્ઞાનમાં ઘણા
અનુભવી અને આત્મસ્વરૂપમાં મસ્ત નિર્ગ્રથ મુનિ હતા; એક દિવસ તે કુંદકુંદાચાર્યને ભરત ક્ષેત્રમાં સાક્ષાત્ તીર્થંકર
દેવના વિરહનો તાપ થયો કે ‘અરેરે! આ ભરતક્ષેત્રને સાક્ષાત્ તીર્થંકરદેવ સીમંધર જિનના વિરહ પડ્યા!’
(શાર્દુલવિક્રીડિત)
એકાએક છૂટયો ધ્વનિ જિનતણો ‘સદ્ધર્મ વૃદ્ધિ હજો’ સીમંધર જિનના સમોસરણમાં ના અર્થ પામ્યા
જનો; સંધિહીન ધ્વનિ સૂણી પરિષદે આશ્ચર્ય વ્યાખ્યું મહા, થોડીવાર મંહી તહીં મુનિ દીઠા અધ્યાત્મમૂર્તિ સમા.
જોડી હાથ ઉભા પ્રભુ પ્રણમતા, શી ભક્તિમાં લીનતા! નાનો દેહ અને દિગંબરદશા, વિસ્મિત લોકો થતા; ચક્રી
વિસ્મય ભક્તિથી જિન પૂછે હેં નાથ! છે કોણ આ –છે આચાર્ય સમર્થ એ ભરતના સદ્ધર્મવૃદ્ધિ કરા.
(સમોસરણ સ્તુતિ પાનું – ૧૪)
અર્થ:– મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં સાક્ષાત્ તીર્થંકર શ્રી સીમંધર ભગવાન બિરાજે છે તેમના સમવસરણમાં
અચાનક “સદ્ધર્મ વૃદ્ધિ હજો” એવો ધ્વનિ છૂટયો, પરંતુ તે “સદ્ધર્મ વૃદ્ધિ હજો” એવા આશીર્વાદરૂપ વચનો શા
કારણે નીકળ્યા તે સભાજનો સમજી શકયા નહિ; અને તે સંધિ વગરની વાણી સાંભળીને સમવસરણની સભામાં
મહાન આશ્ચર્ય થયું કે આ શું? આ રીતે સભા આશ્ચર્યમાં પડી ગયા પછી થોડા વખતમાં સીમંધર ભગવાનના
સમવસરણમાં એક મુનિ આવ્યા, તે મુનિ જાણે કે અધ્યાત્મની જ મૂર્તિ હોય એવા હતા.
નવા આવેલા તે મુનિ હાથ જોડીને પ્રભુશ્રીને નમસ્કાર કરતા ઊભા હતા અને પ્રભુશ્રી પ્રત્યેની ભક્તિમાં
એકદમ લીન હતા. તેમનું શરીર નાનું હતું અને તેઓ તદ્ન નિર્ગ્રંથ દશામાં હતા, તેમને જોઈને સભાજનોને
આશ્ચર્ય થયું. (મહાવિદેહના માણસોનાં શરીર પ૦૦ ધનુષના હોય છે અને આ મુનિનું શરીર એક ધનુષ–૩।।
હાથ–જ હતું તેથી ત્યાનાં માણસોને આશ્ચર્ય થયું.)
સભામાં બેઠેલા ચક્રવર્તી રાજાને પણ આશ્ચર્ય થયું અને જિનેશ્વરદેવને ભક્તિથી પૂછે છે કે “હે નાથ! આ કોણ
છે?” જિનેશ્વર દેવ દિવ્ય–ધ્વનિ દ્વારા ઉત્તર આપે છે કે તે ભરતક્ષેત્રના, સાચા ધર્મની વૃદ્ધિ કરનારા મહાન આચાર્ય છે.
(અનુષ્ટુપ)
સૂણી એ વાત જિનવરની હર્ષ જનહૃદયે વહે; નાનકડા મુનિકુંજરને ‘એલાચાર્ય’ જનો કહે.
(સમોસરણ સ્તુતિ પાનું – ૧૪)
અર્થ:– શ્રી સીમંધર જિનની એ વાત સાંભળીને સભાજનોના અંતરમાં હર્ષ થયો. અને નાનાદેહવાળા
તથા મુનિઓમાં હસ્તી સમાન એવા એ ભરતના કુંદકુંદને મહાવિદેહના લોકો એલાચાર્ય કહેવા લાગ્યા.
(હિરગીત) : – પ્રત્યક્ષ જિનવર દર્શને બહુ હર્ષ એલાચાર્યને “કાર સૂણતાં જિનતણો, અમૃત મળ્યું મુનિહૃદયને;
સપ્તાહ એક રાણી ધ્વનિ, શ્રુત કેવળી પરિચય કરી શંકા નિવારણ સહુ કરી મુનિ ભરતમાં આવ્યા ફરી.
(સગાસરણ સ્તુતિ પાનું – ૧૪)
અર્થ:– જિનેન્દ્રદેવ શ્રી સીમંધર ભગવાનના સાક્ષાત્ દર્શન કરતાં એલાચાર્ય–કુંદકુંદાચાર્યને