समजवामां न आवी होय ए सूक्ष्मतत्त्व, स्वबुद्धिप्रमाणवादीओने एटले के पोतानी बुद्धिने जेओ पूर्ण मानी
बेठा छे तेने जाणवामां आवी शकतुं नथी, आ रीते पूर्ण धर्मना स्वरूपमां भंग उत्पन्न थाय छे अने धीमे धीमे
आ प्रकारे वास्तविक धर्म ढंकाई पण जाय छे. आ दोष स्वबुद्धिप्रमाणवादीओ अनुसार संसारमां फेलाय छे. जो
आगमने पोताने ज प्रमाण मानवामां आवे तो आ दोष उत्पन्न थई शकतो नथी. जो कोई आगम–
करीने साचा धर्ममां भंग के विस्खलना थती नथी. तेथी कह्युं छे के–जैनधर्मना स्वरूपमां शंका राखवी ते
मिथ्यात्व दोष छे, जेनाथी स्व–परनुं बूरुं थवुं संभवे छे अने जे आत्मज्ञानथी विमुखता थई रही छे तेनुं पोषण
थाय छे.
रुचिरेवंविधा यत्र विपरीतं हि तत्स्मृतम्।।
प्रवृत्ति करनारने पण केवळज्ञानी मानवुं ते पण विपरीत मिथ्यात्वनुं एक उदाहरण छे.
होई शके नहि अने जे परिग्रहने पोताथी भिन्न जाणीने तेनाथी विरक्त थाय ते वस्त्र वगेरे परिग्रह ग्रहण
करवामां प्रवृत्त होई शके नहि. आ प्रमाणे एकबीजाथी विरोधी वातो होवा छतां पण (ते बन्ने) एक जीवमां
होवानुं लक्षण छे, तेथी ज आ विपरीतरूप बहिर्मुखतानुं नाम विपरीतमिथ्यात्व राख्युं छे.
ज्यां सुधी घातिकर्मोना उदयमां जोडाय छे त्यां सुधी क्षुधा वगेरे दोषोथी व्याकुळ रहे छे अने अनुकूळ संयोग
मेळवतो रहे छे. पण जे मोह वगेरे घातिकर्मोनो नाश करीने निर्मोह तथा केवळज्ञानी थई गया छे तेने अमे
जीवनमुक्त कहीए छीए. जीवनमुक्तनो अर्थ आ छे के–जे परवस्तुओनो संग्रह कराववावाळी बधी क्रियाओथी
छुटी गया छे अने रत्नत्रयने सिद्ध जीवोनी समान पूर्ण करी लीधा छे, परंतु अघातिकर्म तथा पूर्वे धारण करेल
शरीरमांथी जुदा पड्या नथी तेथी मुक्त होवा छतां पण जीवित छे–अर्थात् शरीर, आयु, श्वासोच्छवास तथा
तद्न छोडी दीधुं छे, एवा केवळी थया पछी पण कवलाहारने खाय ते परस्पर संबंध रहित अर्थात् विरुद्ध कार्य
छे, ते कारणथी (केवळज्ञान अने कवलाहार ए बन्ने एक ज जीवमां मानवुं) एवुं श्रद्धान आत्मज्ञानथी
रहितपणुं बतावे छे जेथी करीने अमे तेने विपरीतमिथ्यात्व एवा अन्वर्थ नामथी संबोधीए छीए.
यथा पशुवधो धर्मस्तदज्ञानिकमुच्यते।।
पशुओनो होम करवो अने पाछो वळी तेने धर्म बताववो’ ते छे. जे हिंसा कोई पण काळमां कोईने माटे
वास्तविक हितदायी न होई शके ते हिंसा करवानो लोकोने उपदेश देवो अने ‘हिंसा करवाथी तमने धर्म थशे, धर्म
प्राप्त थवाथी स्वर्गादिनुं सुख मळशे’ एम आशा कराववी ते घोर अज्ञान छे; केमके आ तो सर्व कोई जाणे छे के–
संसारमां सर्वेने पोत पोताना प्राण वहाला होय छे अने नाना मोटा दरेक जीव, पोताथी बने तेटलो प्रयत्न
तेनी रक्षा माटे करे छे, तो कोई स्वार्थवश पशुओने मारवानी आज्ञा करवी अने तेनाथी धर्म थवानी लालच