: ૧૦૪ : આત્મધર્મ : ચૈત્ર ૨ : ૨૦૦૧
ભગવન મહવર અન વસ્ત સ્વરૂપ
: દર્શાવનાર : રા. મા. દોશી
આ માસમાં ચૈત્ર સુદ ૧૩ ના રોજ શાસનનાયક શ્રી મહાવીર ભગવંતના જન્મ કલ્યાણકનો માંગલિક
દિવસ આવે છે; જન્મકલ્યાણક દિન વાસ્તવિકપણે તો તેમનાથી જ ઊજવી શકાય કે જેઓ ભગવાન મહાવીર
કોણ હતા, તેઓ શા માટે પૂજનિક છે અને તેમના ઉપદેશનું રહસ્ય શું છે–એ જાણતા હોય; જેઓ તે ન જાણતા
હોય તેઓ વાસ્તવિકપણે તેમની જયંતિ ઊજવી ન શકે.
ભગવાનનું પૂજ્યપણું માત્ર બાહ્ય સંયોગો ઉપરથી નથી, પરંતુ અંતરંગ ગુણોની પરિપૂર્ણતાને કારણે જ
ભગવાન પૂજ્ય છે. શ્રી સમન્તભદ્રાચાર્ય દેવાગમ સ્તોત્રમાં કહે છે કે–
‘देवागमन भोया न चामरादि विभूतयः,
माया विष्वपि द्रश्यंते, नातस्त्वमसि नो महान्.’
સ્તુતિકાર શ્રી સમંતભદ્રસૂરિને વીતરાગદેવ જાણે કહેતા હોય, હે સમંતભદ્ર! આ અમારા અષ્ટપ્રાતિહાર્ય
આદિ વિભૂતિ તું જો; અમારૂં મહત્વ જો. ત્યારે સિંહ ગૂફામાંથી ગંભીરપદે બહાર નીકળતાં ત્રાડ પાડે તેમ શ્રી
સમંતભદ્રસૂરિ ત્રાડ પાડતા કહે છે:–‘દેવતાઓનું આવવું, આકાશમાં વિચરવું, ચામરાદિ વિભૂતિનું ભોગવવું,
ચામરાદિ વૈભવથી વિંઝાવું, એ તો માયાવી એવા ઈન્દ્રજાળીઆ પણ બતાવી શકે છે. તારા પાસે દેવોનું આવવું
થાય છે, વા આકાશમાં વિચરવું વા ચામર છત્ર આદિ વિભૂતિ ભોગવે છે માટે તું અમારા મનને મહાન્? ના,
ના. એ માટે તું અમારા મનને મહાન નહીં, તેટલાથી તારૂં મહત્વ નહીં. એવું મહત્વ તો માયાવી ઈન્દ્રજાળીઆ
પણ દેખાડી શકે.’
સત્દેવનું મહત્વ વાસ્તવિક શું છે તે તત્ત્વાર્થસૂત્રની ટીકાના મંગળ સ્તોત્રમાં નીચે પ્રમાણે જણાવ્યું છે:–
‘मोक्षमार्गस्य नेतारं भेत्तारं कर्मभूभृतां;
ज्ञातारं विश्वतत्त्वानां वंदे तग्दुणलब्धये.’
મોક્ષમાર્ગના નેતા, કર્મરૂપી પર્વતના ભેત્તા–ભેદનાર, વિશ્વ [સમગ્ર] તત્ત્વના જ્ઞાતા [જાણનાર], તેને તે
ગુણોની પ્રાપ્તિ અર્થે વદું છું.
જૈન શિક્ષણ માટે ઉત્તમ તક
મેટ્રીક સુધી પહોંચેલા ૩ થી પ જૈન ભાઈઅોને અેક વષર્ સુધી જૈનશાસ્ત્રોનું િશક્ષણ અાપવામાં અાવશે
અને ત્યારપછી પાસ થતાં તેમને જૈન પાઠશાળા ચલાવા હરકોઈ ગામે એકવર્ષ માટે મોકલવામાં આવશે,
અને દર માસે રૂા. ૩૦/ – પગાર તથા મોંઘવારી ભથ્થુ રૂા. ૨૦/ – મળી કૂલ રૂા. ૫૦/ – આપવામાં આવશે.
અભ્યાસ દરમ્યાન રહેવા – જમવાની તથા પુસ્તકોની સગવડતા ટ્રસ્ટ તરફથી વગર લવાજમે કરી
આપવામાં આવશે. ઉમેદવારોએ નીચેના સરનામે અરજીઓ મોકલવી..
શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ સોનગઢ – (કાઠિયાવાડ)
સારભૂત અર્થ:–‘મોક્ષમાર્ગસ્ય નેતારં’ [મોક્ષમાર્ગ લઈ જનાર નેતા] એમ કહેવાથી મોક્ષનું ‘અસ્તિત્વ’,
‘માર્ગ’, અને ‘લઈ જનાર’ એ ત્રણ વાત સ્વીકારી. જો મોક્ષ છે તો તેનો માર્ગ પણ જોઈએ, અને જો માર્ગ છે તો
તેનો દ્રષ્ટા પણ જોઈએ, અને જે દ્રષ્ટા હોય તે જ માર્ગે લઈ જઈ શકે, માર્ગે લઈ જવાનું કાર્ય નિરાકાર ન કરી
શકે, પણ સાકાર કરી શકે, અર્થાત્ મોક્ષમાર્ગનો ઉપદેશ સાકાર ઉપદેષ્ટા એટલે દેહસ્થિતિએ જેણે મોક્ષ અનુભવ્યો
છે એવા કરી શકે. ‘ભેતારં કર્મભૂભૃતાં’ [કર્મરૂપ પર્વતને ભેદવાવાળા] અર્થાત કર્મરૂપી પર્વતો તોડયાથી મોક્ષ
હોઈ શકે; એટલે જેણે દેહસ્થિતિએ કર્મરૂપી પર્વતો તોડયા છે તે સાકાર ઉપદેષ્ટા છે. તેવા કોણ? વર્તમાનદેહે જે
જીવન્મુક્ત છે તે. માટે કેટલાક માને છે તેમ, મુક્ત થયા પછી દેહ ધારણ કરે એવા જીવન્મુક્ત ન જોઈએ. ‘જ્ઞાતારં
વિશ્વતત્વનાં’ [વિશ્વતત્ત્વના જાણનાર] એમ કહેવાથી એમ દર્શાવ્યું કે આપ્ત કેવા જોઈએ, કે જે સમસ્ત વિશ્વના
જ્ઞાયક હોય. ‘વંદે તગ્દુણલબ્ધયે’ [તેના ગુણની પ્રાપ્તિને અર્થે તેને વંદના કરું છું] અર્થાત આવા ગુણવાળા
પુરુષ તે જ આપ્ત છે અને તે જ વંદન યોગ્ય છે. [શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આવૃત્તિ પાંચમી, પાનું ૩૩૧–૩૩૨ ના
આધારે]
આચાર્યદેવે આ સ્તોત્રમાં કોઈ ખાસ વ્યક્તિનું નામ લઈને વંદન કર્યું નથી, પરંતુ જેને પોતે વંદન કરે છે
તેનું સ્વરૂપ તેમના ગુણવડે ઓળખીને તે ગુણની પ્રાપ્તિ માટે વંદન કરેલ છે.
“જૈનધર્મ વીતરાગ પ્રણિત છે...તેનું રહસ્ય એક શબ્દમાં કહીએ તો તે ‘વીતરાગતા’ છે; માટે તે ગુણ
પ્રગટ કર્યા હોય તે સુદેવ અને સુગુરુ થઈ.