કેવાં અને તેઓ શું કહે છે એ બધાનું અવલંબન એમ નિર્ણય કરાવે છે કે તું જ્ઞાન છો, આત્મા જ્ઞાન સ્વરૂપી જ
છે, જ્ઞાન સિવાય બીજું કાંઈ તું કરી શકતો નથી.
કરવું કે પુણ્ય–પાપના ભાવ કરવા તે તારૂં સ્વરૂપ નથી’ આમ જે બતાવતા હોય તે સાચાં દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર છે,
અને આ પ્રમાણે જે સમજે તે જ દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રના અવલંબને શ્રુતજ્ઞાનને સમજ્યો છે. પણ જે રાગથી ધર્મ
મનાવતા હોય, શરીરાશ્રિત ક્રિયા આત્મા કરે એમ મનાવતા હોય, જડ કર્મ આત્માને હેરાન કરે એમ કહેતા હોય
તે કોઈ દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર સાચાં નથી.
ધર્મ બતાવે, શરીરની ક્રિયાનો કર્તા આત્મા છે એમ બતાવે અને રાગથી ધર્મ બતાવે તે બધા કુદેવ, કુગુરુ,
કુશાસ્ત્ર છે. કેમકે તેઓ જેમ છે તેમ વસ્તુ સ્વરૂપના જાણકાર નથી અને તેથી ઊલ્ટું સ્વરૂપ બતાવે છે. વસ્તુ
પહેલાંંની વાત છે. જેણે સ્વભાવના લક્ષે શ્રુતનું અવલંબન લીધું છે તે અલ્પકાળમાં આત્મઅનુભવ કરશે જ. પ્રથમ
વિકલ્પમાં એમ નક્કી કર્યું કે પરથી તો હું જુદો, પુણ્ય–પાપ પણ મારૂં સ્વરૂપ નહિ, મારા શુદ્ધ સ્વભાવ સિવાય દેવ–
અનુભવ થયા વગર રહેશે જ નહિ. અહીં શરૂઆત જ એવી જોરદાર ઉપાડી છે કે પાછા પડવાની વાજ જ નથી.
અલ્પકાળમાં પુણ્ય–પાપ રહિત સ્વભાવનો નિર્ણય કરીને અને તેની સ્થિરતા કરીને વીતરાગ થઈ પૂર્ણ થઈ જશે.
પૂર્ણની જ વાત છે–શરૂઆત અને પૂર્ણતા વચ્ચે આંતરો પાડયો જ નથી. શરૂઆત થઈ છે તે પૂર્ણતાને લક્ષમાં
લઈને જ થઈ છે. સંભળાવનાર અને સાંભળનાર બંનેની પૂર્ણતા જ છે. જેઓ પૂર્ણ સ્વભાવની વાત કરે છે તે
દેવ–ગુરુ અને શાસ્ત્ર એ ત્રણે તો પવિત્ર જ છે, તેના અવલંબને જેણે હા પાડી તે પણ પૂર્ણ પવિત્ર થયા વગર રહે
જ નહિ... પૂર્ણની હા પાડીને આવ્યો છે તે પૂર્ણ થશે જ... આ રીતે ઉપાદાન–નિમિત્તની સંધિ સાથે જ છે.
છો? ના, ના. તું તો જ્ઞાન કરનાર જ્ઞાનસ્વભાવી છો. પરને ગ્રહનાર કે છોડનાર તું નથી, જાણનાર જ તું છો.
આવો નિર્ણય તે જ ધર્મની પહેલી શરૂઆતનો (સમ્યગ્દર્શનનો) ઉપાય છે. શરૂઆતમાં એટલે કે સમ્યગ્દર્શન
પહેલાંં આવો નિર્ણય ન કરે તો તે પાત્રતામાં પણ નથી. મારો સહજ સ્વભાવ જાણવાનો છે–આવો શ્રુતના
અવલંબને જે નિર્ણય કરે છે તે પાત્ર જીવ છે. જેને પાત્રતા પ્રગટી તેને અંતર અનુભવ થવાનો જ છે. સમ્યગ્દર્શન
જ્ઞાનસ્વભાવી આત્માનો નિર્ણય કરે છે.
જ્ઞાનસ્વભાવી છું તેમ જગતના બધા આત્માઓ જ્ઞાનસ્વભાવી છે, તેઓ પોતે પોતાના જ્ઞાનસ્વભાવનો નિર્ણય
ચૂકયા છે તેથી દુઃખી છે, તેઓ જાતે નિર્ણય કરે તો તેઓનું દુઃખ ટળે. હું કોઈને ફેરવવા સમર્થ નથી. પર જીવોનું
દુઃખ હું ટાળી