પણ જ્ઞાન હોય છે; વાણીનું લક્ષ છોડીને એકલા સ્વભાવમાં સ્થિરતા કરીને કેવળજ્ઞાન થાય છે. જાણવાની
અવસ્થારૂપે થનાર ભગવાનની વાણી નથી પરંતુ જ્ઞાન પોતે જાણવાની અવસ્થા રૂપે થાય છે. પહેલાંં શ્રુતનું
નિમિત્ત હોય છે પરંતુ તે નિમિત્તનું લક્ષ છૂટી જતાં પણ જ્ઞાન એકલું નિમિત્ત વગર રહી શકે છે; તો જે આત્મા
સાથે રહ્યું તે આત્માનું કે જે છૂટી ગયું તે આત્માનું? જ્ઞાન એકલું ટકી રહે છે, તેને શ્રુતની ઉપાધિ નથી. શબ્દોની
હાજરી હોવા છતાં જ્ઞાન પોતે જ્યાં વાળે ત્યાં વળી શકે છે; જ્યાં જ્ઞાનને સ્વભાવમાં વાળ્યું ત્યાં નિમિત્તોનું લક્ષ
છૂટીને જ્ઞાન એકલું રહી જાય છે; નિમિત્તો હોય તો જ જ્ઞાન ટકે–એમ નથી. સાક્ષાત્ ભગવાન અને ભગવાનની
વાણી તેઓ પરમાં રહી ગયા અને જ્ઞાન સ્વમાં રહી ગયું.
આચાર્યપ્રભુ ખરેખર તો અધૂરા જ્ઞાનનો જ નકાર કરે છે. અત્યારે અધૂરા જ્ઞાનમાં શ્રુતની ઉપાધિ છે નિમિત્ત છે
પણ તેનો હું આ વખતે સ્વભાવના જોરે નકાર કરું છું અને સ્વભાવના અનુભવની એકાગ્રતાથી જ્યારે
કેવળજ્ઞાન પ્રગટશે ત્યારે તે કેવળજ્ઞાનમાં “પૂર્વે છદ્મસ્થદશામાં નિમિત્ત હતું” એવું જ્ઞાન આવી
જશે....આચાર્યદેવના હૃદયમાં ઘણી ગંભીરતા અને અંતરનું ઘણું જોર છે. અધૂરાની વાત જ નહિ, બધેથી ઉપાડીને
એક કેવળમાં જ લાવી મૂકે છે.
વસ્તુ–સ્વભાવનું સામર્થ્ય પ્રગટ કરીએ છીએ. તું કોને સાંભળવા બેઠો છો? સ્વભાવની વાત સાંભળવા બેઠો છો
કે કાળની? ક્ષેત્ર અને કાળની વાત અમારી પાસે નથી, અમે તો આત્મસ્વભાવને જેમ છે તેમ બતાવીએ છીએ.
જેનું લક્ષ કાળ ઉપર જાય છે અને કાળ ઉપર જ દ્રષ્ટિનું જેને વજન છે તેણે આ સ્વભાવની વાત જ સાંભળી
નથી. જો સ્વભાવની વાત સાંભળે તો તેને ભવની શંકા રહે નહિ અને જો ભવની શંકા રહે તો તેણે સ્વભાવની
સ્વભાવની વાત માની છે તેને ભવની શંકા હોતી નથી.
પ્રગટે; એટલે તેને કેવળજ્ઞાન થવાના કોલકરાર પોતાના સ્વભાવની નિઃશંકતાથી વર્તમાનમાં આવી શકે છે.
સ્વરૂપની જેને ખબર ન હોય તે તેમાંથી શું કાઢે? ખબર વગર મૂંઝવણ થયા વગર રહે જ નહિ, અને ખબર થતાં
મૂંઝવણ ન જ રહે....માટે પહેલાંં જેમ સ્વભાવ છે તેમ જ્ઞાન કરવું જોઈએ.
વાત બેસી નથી; માત્ર કલ્પનાથી માન્યું છે.
પણ અસ્તિ તે સૂચવે એ જ ખરો નિર્ધાર....
પોતાની સત્તામાં થઈ છે ને!
ઠર. અહીં નિમિત્તને દૂર કરીને સ્વભાવના જોરથી આચાર્યદેવ કહે છે કે–અરે, કેવળીમાં અને અમારામાં