ઃ ૪૪ઃ આત્મધર્મઃ ૩૯
ચૈતન્યઘન અમૃત–સ્વરૂપ આત્મા તે આ મૃતક કલેવરમાં મૂર્છાઈ ગયો. અહા! શું આ શરીર તે અમૃતનો પિંડ
છે કે તેમાંથી અજ્ઞાની જીવ સુખનાં બટકાં ભરી લેવા માગે છે? સુખ સ્વરૂપ ભગવાન આત્માને જેણે જાણ્યો નથી એવા
મૂઢ પ્રાણી વિષયાદિદ્વારા શરીરમાંથી સુખ લેવા માગે છે–જ્યારે–જ્ઞાની ધર્માત્મા તેનાથી ઉદાસ રહીને આત્માનું કલ્યાણ
કરે છે.
વળી આ શરીરનું આયુષ્ય તો પાણીના પરપોટા જેવું છે, ક્ષણમાં ફૂ થઈ જશે. અને ધન, કુટુંબ, સ્ત્રી, પુત્ર
વગેરે પવનનાં વાદળાં જેવાં છે, પવનથી વાદળાં ભેગાં થાય અને બીજી દિશાના પવનનું ઝાપટું આવે ત્યાં વીખરાઈ
જાય. તેમ જ્યાં સુધી પુણ્ય હોય ત્યાં સુધી આ સ્ત્રી, પુત્ર, ધન વગેરે ભેગાં રહે અને જ્યાં પાપનો પવન વાયો કે બધા
ઉડી જવાના છે. કોઈ ક્યાંક અને કોઈ ક્યાંક ચાલ્યા જશે. આ આત્માનું ભાન ન કર્યું તો પુણ્ય–પાપના વંટોળીએ
ચોરાશીમાં ક્યાંય ઉડી જશે, પત્તો પણ નહિ ખાય!
એક માણસ એકલો મુંબઈમાં ગયો, ત્યાં પૈસા ભેગાં થયાં, બાયડી પરણ્યો છોકરાં થયાં–એમ પુણ્યના કારણે
મુંબઈમાં ને મુંબઈમાં બધું ભેગું થયું અને કેટલાક વર્ષો સુધી તો બધું રહ્યું પણ ત્યાં પાપનો એવો પવન ફુંકાણો કે
અકસ્માત (મુંબઈની હોનારત) માં બધું ચાલ્યું ગયું અને પોતે એકલો રહ્યો. જેવો એકલો મુંબઈ ગયો હતો તેવો જ
પાછો આવ્યો, વચમાં બધું બની ગયું. જેનો સંયોગ થયો તેનો વિયોગ તો અવશ્ય થાય જ.
વળી આંખના કટાક્ષની જેમ વિષયાદિનું સુખ ચંચળ છે. ‘વિષયાદિનું સુખ’ એ ભાષા પણ અજ્ઞાનીએ માની
રાખ્યું છે તે અપેક્ષાએ વાપરી છે, ખરેખર વિષયાદિમાં સુખ છે જ નહીં. અજ્ઞાનીએ માત્ર કલ્પનાથી વિષયાદિમાં સુખ
માન્યું છે, તે પણ ક્ષણિક છે. તેથી સ્ત્રી, પુત્ર, ધન કે શરીર વગેરેના મળવાથી ડાહ્યા પુરુષે હર્ષ ન કરવો જોઈએ અને
જવાથી શોક ન કરવો જોઈએ. એ વાત તો જગપ્રસિદ્ધ છે કે, જે ઉત્પન્ન થાય તેનો અવશ્ય નાશ થાય છે. તેથી સંયોગ
વિયોગમાં હર્ષ–શોક ન માનતાં જે રીતે આત્માનું કલ્યાણ થાય તે જ કરવું યોગ્ય છે.
દેહના સંબંધમાં ક્યાંય સુખ નથી. ઘડીમાં રોગ, ઘડીમાં ક્ષય વગેરે શરીરના સંબંધે તો દુઃખ અને શોકની જ
ઉત્પત્તિ છે તે માટે ડાહ્યા પુરુષોએ આત્માનું જ જ્ઞાન કરવા જેવું છે કે જેથી ફરીને દુઃખ અને શોકનું ઘર એવા આ
શરીરનો સંયોગ જ ન મળે!
પૂર્વ કર્મને લઈને મળેલાં, સ્ત્રી, પુત્ર, શરીરાદિનો વિયોગ થતાં ગાંડા માણસની લીલાની જેમ (ગાંડા મનુષ્યનું
દૃષ્ટાંત આગળ આવશે) કાંઈ પણ પ્રયોજન વગર મફતનો શોક કરે છે, શોક કરવાથી કાંઈ સ્ત્રી, પુત્રાદિ પાછાં
આવવાનાં નથી, છતાં મૂર્ખ મનુષ્ય શોક કરે છે, અને ભવિષ્યમાં ફરી તેવો વિયોગ થાય એવાં કર્મ ઉપાર્જે છે, માટે તે
પ્રમાણે ડાહ્યા પુરુષોએ શોક ન કરવો જોઈએ.
ચોરાશીના અનિત્ય પદાર્થોમાં શરીર ધારણ કરવું અને તેને જતું કરવું નહીં એ કેમ બને? મોટા ચોકમાં
બંગલો બાંધ્યો હોય અને પાસેથી મોટર, ઘોડા, માણસો વગેરે પસાર થાય તેને “મારાં મારાં” એમ માનીને રોકી
રાખવા માગે તો તેમ ચાલે નહીં. ચૌટા વચ્ચે બંગલો બાંધવો અને પાસેથી માણસ વગેરેને જવા ન દેવા એ કેમ બની
શકે? તેમ ચોરાશીના ચાર ગતિના ચૌટે શરીર ધારણ કરવું અને તે જતાં રાડો પાડવી અને શરીરને ન જવા દેવું એ
કેમ બને?
એકવાર ભોજા ભગતનો દીકરો મરી ગયો ત્યારે બધા મોંકાણિયા ભેગા થઈને છાજીયા લેવા મંડયા ત્યારે
ભોજા ભગતને થયું કે આ બધા મફતનો કૂટારો કરે છે, ત્યારે તેણે કહ્યું– સાંભળો, હું છાજીયા લેવરાવું, એમ કહીને
ગવરાવવા માંડયુંઃ–
અરે રોનારાઓ?
મરનારાને શીદ તમે રૂઓ રે?
રોનારા નથી રહેવાના; તમે મરનારાને શીદ રૂઓ રે?
બીજો પ્રસંગઃ– એક ડાૉકટરનો જુવાન દીકરો મરી ગયો ત્યારે છોકરાની મા ખૂબ રડે–ખૂબ રડે! અને મડદાને
બહાર કાઢવા ન દે, ત્યારે ડોકટર જરાક સમજુ માણસ હતો, તેણે બાયડીને કહ્યું કે બોલ! તારે રડવું છે કોને? આ
દેહમાંથી જે ચાલ્યો ગયો તેને (આત્માને) તો આપણે જીવતા કદી જાણ્યો નથી, અને આ શરીરને
–ત્રણ ફાઇલ–
સંભવ છે કે ઘણા ગ્રાહકો પાસે પહેલા, બીજા કે ત્રીજા વર્ષની ગુજરાતી આત્મધર્મની ફાઇલ નહિ હોય. એથી
જેઓને આત્મધર્મની શરૂઆતથી આજ સુધીના પ્રવચનો તેમજ લેખોનુ વાંચન–મનન કરવુ હોય તેઓ પોતાની પાસે
જે વર્ષની ફાઇલ ન હોય તે વસાવે.
દરેકની કિં રૂા. ૩–૪–૦ ટ.ખ. રજીસ્ટ્રેશન સાથે ૦–૯–૦
પ્રાપ્તિસ્થાનઃ આત્મધર્મ કાર્યાલય, મોટા આંકડિયા– કાઠિયાવાડ.