Atmadharma magazine - Ank 039
(Year 4 - Vir Nirvana Samvat 2473, A.D. 1947).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 6 of 21

background image
પોષઃ ૨૪૭૩ઃ ૪પઃ
છોકરા તરીકે માન્યું છે તો તું રડે છે કોને? જે શરીરને છોકરા તરીકે માન્યુ હતું તે શરીર તો હજી પડયું છે, અને તું
કહે તો આપણે તેને પટારામાં રાખી મૂકીએ? ત્યારે સ્ત્રી કહે એ મડદું તો સડી જાય! ત્યારે રડે છે કોને? શરીર
ગંધાઈ જાય અને આત્માને જાણ્યો નથી. પોતાને જ ખબર નથી કે ‘હું કોને માટે રડું છું?’ વિચાર જ કરતા નથી.
રોવાથી કાંઈ મરનાર તો પાછા આવનાર નથી, ઊલટું આર્તધ્યાન થશે અને ફરીથી એવો વિયોગ થાય એવા અશુભ
કર્મ બાંધશે; માટે ડાહ્યા પુરુષોએ સંયોગ–વિયોગમાં હર્ષ–શોક કરવો યોગ્ય નથી.
જેમ સૂર્ય અસ્ત થવા માટે ઊગે છે તેમ આ શરીરાદિનો સંયોગ પણ અવશ્ય વિયોગ થવા માટે જ થાય છે;
જે ઉત્પન્ન થાય તેનો નાશ પણ અવશ્ય થાય જ એવો નિયમ છે; માટે સંયોગ–વિયોગમાં ડાહ્યા પુરુષો હર્ષ–શોક
કરતા નથી.
જેમ વૃક્ષમાં ક્રમેક્રમે ડાળીઓ, ફૂલ, ફળ વિગેરે ઋતુ અનુસાર ફાલે છે અને પાછા સૂકાઈ જાય; (ભાદરવા
માસમાં ભીંડો એકદમ ફાલે અને પાછો એકાદ માસ પછી સૂકાઈ જાય છે;) જેમ મનુષ્ય પોત–પોતાના કર્માનુસાર
ઊંચ, નીચ કૂળમાં જન્મે છે અને ત્યાં સ્ત્રી, પુત્રાદિ સૌ સૌના કર્મ પ્રમાણે આવે છે અને ટાણાં આવ્યે ચાલ્યા જાય છે.
અહો હો! આવું અનિત્ય શરીર! છેલ્લું ડચકું લઈને દેહ છોડીને ચાલ્યો જાય ત્યાં પાસે બેઠેલાં તો હજી શરીર
તપાસતા હોય કે નાડી ચાલે છે કે નહીં અર્થાત્ અંદર આત્મા છે કે નહીં! એમ અહીં તપાસતા હોય ત્યાં તો તે જીવનો
બીજે અવતાર પણ થઈ ગયો હોય! કેમકે દેહ છોડતાં જ બીજા ભવનું આયુષ્ય સાથે લઈને ગયો છે, તેથી તરત જ
બીજો દેહ ધારણ કરે છે.
છેલ્લો બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી થયો, તેના પૂર્વના પુણ્યને કારણે ૯૬૦૦૦ તો સ્ત્રીઓ હતી, અને ૧૬૦૦૦ દેવો સેવા
કરતા હતા, તથા ૩૨૦૦૦ તો મોટા શહેનશાહ જેવા રાજાઓ તેની સેવામાં હતા અને અન્નદાતા–અન્નદાતા કરતા
હતા; અને જ્યાં જીવન પૂરૂં થયું ત્યાં પહેલી પળનો અન્નદાતા બીજી પળે અન્ન વગરનો થઈને ગયો સાતમી
અપ્પયઠાણા નરકમાં! ત્યાં અબજો–અબજો વર્ષ સુધી અન્નનો દાણો કે પાણીનું ટીપુંય ન મળે! ક્યાં ૯૬૦૦૦
સ્ત્રીઓ, ૧૬૦૦૦ દેવો અને ૩૨૦૦૦ મોટા રાજાઓ વાળું ચક્રવર્તીનું રાજ અને ક્યાં સાતમી નરક!
ઋષભદેવ ભગવાન તીર્થંકર થવાના હતા, તે પહેલાં રાજપાટમાં હતા, તેમને ચારિત્ર અંગીકાર (મુનિદશા)
પહેલાં વૈરાગ્યનું નિમિત્ત કેવી રીતે બન્યું તેની વાત આ પ્રમાણે છે; – જ્યારે તેમને દીક્ષાનો કાળ થયો ત્યારે ઇન્દ્રે
દેવીઓના નાચમાં એક એવી દેવીને ગોઠવી કે જેનું આયુષ્ય નાચ કરતાં કરતાં જ પૂરું થઈ જવાનું હતું. શ્રીઋષભદેવ
સભામાં હતા અને સામે દેવીઓનું નૃત્ય થતું હતું. ત્યાં નાચ કરતાં કરતાં જ તે દેવીનું આયુષ્ય પૂરૂં થઈ ગયું અને
(દેવ–દેવીનું શરીર એવું હોય છે કે આયુષ્ય પૂરૂં થતાં તેના પરમાણુઓ વીખરાઈ જાય છે) તેનાં શરીરનાં પરમાણુઓ
છૂટા પડી ગયા. ઇન્દ્રે તરત જ તે જગ્યાએ બીજી દેવીને ગોઠવી દીધી, પણ નાચમાં વચ્ચે જરાક ભંગ પડયો તે
શ્રીઋષભદેવના લક્ષમાં આવી ગયું અને ઋષભદેવે તેનું કારણ ઇન્દ્રને પૂછતાં ઈન્દ્રે પ્રથમની દેવીનું આયુષ્ય પૂરૂં
થવાની વાત જણાવી! આ વખતે ઋષભદેવ ભગવાનને વૈરાગ્યનું નિમિત્ત થયું કે અહો! આ ક્ષણભંગુર દેહ! ક્યારે
દેહનો વિયોગ થઈ જશે–એનો ભરોસો નથી! દેહ તો નાશવાન છે. શીઘ્ર આત્મકાર્ય કરવું એ જ શ્રેષ્ટ છે, એમ શ્રી
ઋષભદેવ ભગવાનને વૈરાગ્ય થયો અને ત્યારપછી તુરત જ તેઓએ દીક્ષા લીધી હતી.
જુઓ! નાચમાંથી પણ વૈરાગ્યનું નિમિત્ત મળ્‌યું. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ કહ્યું છે કે–‘ગમે તેવા તુચ્છ વિષયમાં
પ્રવેશ છતાં ઉજ્જવળ આત્માઓનો સ્વતઃ વેગવૈરાગ્યમાં ઝંપલાવવું એ છે.’ જ્ઞાનીઓ તો દરેક પ્રસંગમાં વૈરાગ્યની
વૃદ્ધિ જ પામે છે.
– ત્રણ પુસ્તિકા –
પુરુષાર્થ–એક પ્રવચન–કિં. ૦–૪–૦ ટ. ખ. ૦–૧–૦
(શ્રી સદ્ગુરુદેવશ્રીનું સ્વામીકાર્તિકેય ગાથા ૩૨૧–૨૨–૨૩ પર પ્રવચન)
સામાન્ય અને વિશેષ–એક પ્રવચન–
કિં. ૦–૨–૦ ટ. ખ. ૦–૦–૯
(પરમ પૂજ્ય સદ્ગુરુદેવશ્રીનું શ્રુતપંચમીઃ ૨૪૭૧નું વ્યાખ્યાન)
ઉપાદાન નિમિત્ત દોહા કિં. ૦–૧–૦ ટ. ખ. ૦–૦–૯
(ભૈયા ભગવતીદાસ કૃત ૪૭ દોહા અર્થ સાથે)
પ્રાપ્તિસ્થાનઃ આત્મધર્મ કાર્યાલય, મોટા આંકડિયા–કાઠિયાવાડ