एकता थती नथी. तारो स्वभाव निरालंबी छे, ते स्वभावना अवलंबन वडे ज तारी शोभा छे, स्वभावना
अवलंबनथी सम्यग्दर्शन–ज्ञान–चारित्र प्रगटीने पूर्ण परमात्म दशा प्रगटे छे. तारो स्वभाव परथी नभतो नथी
अने परथी दुभातो नथी; चैतन्य तत्त्व परनी अपेक्षा राखतुं नथी.
आत्मा पोते स्वभावथी भगवान छे. दरेक आत्मा पोतानी शक्तिनुं भान करीने ते शक्तिना विकासद्वारा
ओळखाण न करी तो जीवनमां शुं कर्युं? आत्मानो ज्ञानस्वभाव परिपूर्ण जाणवानो छे परंतु अनादिथी पोते
पोताने भूलीने ज्ञाननो उपयोग पर तरफ करी रह्यो छे; पर वस्तुमां ज्ञाननुं डहापण बतावे छे परंतु पोताना
स्वसामर्थ्यना भान वगर अनंतकाळथी संसारमां रखडी रह्यो छे. कह्युं छे के–
एक न परख्यो आत्मा त्यां रह्यो दिग्मूढ.
जाणपणुं धूळमां गयुं छे, तेनाथी आत्माने लाभ थयो नथी. जो एकवार पण चैतन्यने जाणे तो तेना संसारनो
अंत आवी जाय. जेणे एक आत्मा जाण्यो तेणे जाणवायोग्य बधुं ज जाण्युं छे, जेणे एक आत्मा मेळव्यो तेणे
मेळववायोग्य बधुं ज मेळवी लीधुं. एटले आ जगतमां जाणवायोग्य होय तो एक आत्मा ज छे अने मेळववा
योग्य एक आत्मा ज छे.
आत्माने जाण्या वगर राग मंद पाडीने त्यागी थाय तोपण तेणे आत्माने खातर कांई ज कर्युं नथी. ए तो
घटाडयो तेमां धर्म अथवा मुनिदशा मानी बेठो ते महा मिथ्यात्व पोषीने संसारमां डूबी गया छे. माटे प्रथम सत्य
समजवुं जोईए. सत्स्वभावना भान विना कोई रीते कल्याण नथी.
आत्माना सम्यग्दर्शन वगर जे राग टाळवा मागे ते यथार्थपणे टाळी शके नहि. वर्तमान राग मंद पडयो
द्रष्टांतः– कोईना घरमां मोटो फणीधर नाग नीकळ्यो होय अने पकडवा जतां क्यांक खूणे–खांचरे भराई बेठो होय.
लांबो साणसो वगेरे साधन लावतां वार लागे तेम होय त्यारे नाग उपर टाढुं पाणी छांटीने तेने ठारे छे. परंतु
पाणी छांटीने ठारवाथी नाग संबंधी भय टळ्यो कहेवाय नहि. अल्पकाळे पाणीनी असरमांथी छूटीने फुंफाडा करतो
बहार नीकळशे...ज्यां सुधी सर्पने ज पकडीने बहार काढवामां न आवे त्यां सुधी भय टळे नहि, तेम आत्मामां
मिथ्यात्वरूपी नाग छे, कषाय मंद करे तो तेणे कषायने ठार्यो छे, पण ज्यां सुधी मिथ्यात्वरूपी नाग विद्यमान छे त्यां
सुधी कषाय टळे तो नहि अने वास्तविकपणे मंद पण न थाय. मिथ्यात्वने लीधे कषायभावनी रुचि तो टळी नथी
तेथी वर्तमान मंद कषायने अल्पकाळमां टाळीने अति तीव्र कषाय व्यक्त करशे. अनंत कषायनुं मूळ मिथ्यात्व ज छे,
ते टाळ्या सिवाय वर्तमान कषाय मंद कर्यो देखाय के त्यागी देखाय परंतु तेथी आत्मकल्याण नथी.
वळी जेम झाडनुं मूळ कापी नाखवामां आवे तो तेनां डाळ–पान अल्पकाळे नष्ट थई जाय छे; अने डाळ–
तेने छेदी नाख्युं छे तेने अन्य कषाय पण अल्पकाळमां नष्ट थई जशे; अने जेणे कषायनी मंदता तो करी छे पण
सम्यग्दर्शन वडे मिथ्यात्वरूपी मूळने छेद्युं नथी तेने तो अल्पकाळे कषाय एवो ने एवो थशे. आजे भले जीव दया
पाळतो होय तेम देखाय, परंतु मिथ्यात्वना फळमां ते भविष्यमां कसाईखानां मांडशे. कहेवानो आशय ए छे के
मिथ्यात्व ए ज सर्व पापनुं मूळ छे, तेने सौथी पहेलां टाळवुं जोईए.
आत्मा त्रिकाळी तत्त्व छे; त्रिकाळी तत्त्वने परनी अपेक्षाथी लक्षमां ल्यो नव तत्त्वोना भेद पडे छे. नव