Atmadharma magazine - Ank 040
(Year 4 - Vir Nirvana Samvat 2473, A.D. 1947).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 5 of 21

background image
ઃ ૬૪ઃ આત્મધર્મઃ ૪૦
સ્વરૂપને અને રોગને દર્શાવનારા આપ જ છો. ‘પર્યાયમાં રાગ–દ્વેષ–મોહરૂપી રોગ હોવા છતાં તું વસ્તુસ્વભાવે
પરિપૂર્ણ, રાગ–દ્વેષ–મોહથી રહિત છે; માટે નિર્દોષ વસ્તુ સ્વરૂપને જાણીને તેના અવલંબને ભાવ રોગ ટાળીને પૂર્ણ
થા.’–આમ દર્શાવનારા વીતરાગસર્વજ્ઞદેવ અને જ્ઞાની ગુરુ જ છે.
(પ૯) શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી કહે છે કે–
આત્મ ભ્રાંતિ સમ રોગ નહિ, સદ્ગુરુ વૈદ સુજાણ;
ગુરુ આજ્ઞા સમ પથ્ય નહિ, ઔષધ વિચાર ધ્યાન.
(આત્મસિદ્ધિ ગાથા–૧૨૯)
જીવને પોતાના સ્વરૂપની ભ્રાંતિ સમાન બીજો કોઈ રોગ નથી. શરીરમાં રોગ આવે તેનાથી જીવને દુઃખ
નથી, અને રાગ–દ્વેષ થાય તે પણ જીવને અનંત જન્મ–મરણનું કારણ નથી પરંતુ પોતાના સ્વરૂપનું અજાણપણું તે જ
સૌથી મોટો રોગ છે અને તે જ અનંત જન્મ–મરણનું કારણ છે. મૂળ રોગને જાણ્યા વગર બીજા ઉપાય કરવાથી રોગ
મટે નહિ. આત્મસ્વરૂપની સમજણ કરે નહિ અને શુભ પરિણામની ક્રિયા કરે, કાયકલેશ કરે પરંતુ તે તો ‘પખાલીને
ગૂમડું ને પાડાને ડામ’ એના જેવી ઊંધાઈ છે. પોતાની મેળે સ્વચ્છંદે ગમે તેટલા ઉપાય કરે તોપણ આત્મભ્રાંતિનો
રોગ ટળે નહિ. આત્મસ્વરૂપની સમજણ માટે સાચા ગુરુને ઓળખીને તેને અર્પાઈ જાય, મારું બધું ખોટું છે, હું કાંઈ
જ સમજ્યો નથી, હું પામર છું–એમ સ્વચ્છંદને છોડીને જ્ઞાનીના બહુમાનવડે સત્સમાગમ કર્યા વગર સત્ સમજાય
નહિ, માટે કહ્યું છે કે ‘સદ્ગુરુ વૈદ્ય સુજાણ.’ વળી બીજે ઠેકાણે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજીએ કહ્યું છે કે ‘પાવૈ નહિ ગુરુ ગમ
વિના, એહી અનાદિ સ્થિત.
સત્ સમજનાર જીવને એકવાર તો સત્ નિમિત્તો મળે જ. કાં તો વર્તમાન જ્ઞાની ગુરુ
હોય અને કાં તો પૂર્વે જ્ઞાનીનું નિમિત્ત મળ્‌યું હોય, તે પૂર્વના સંસ્કાર વર્તમાન યાદ આવે. પરંતુ પૂર્વના સંસ્કાર વગર
કે વર્તમાનમાં કોઈ જ્ઞાની મળ્‌યા વગર, હું મારી મેળે જ્ઞાન પામ્યો એમ જો કોઈ જીવ માને તો તે સ્વચ્છંદી છે.
જ્ઞાનીના નિમિત્ત વગર કોઈ જીવ સત્ સમજી શકે નહિ એથી પરાધીનતા આવતી નથી, પરંતુ અનાદિ વસ્તુ સ્વભાવ
જ એવો છે કે સત્માં સત્ નિમિત્ત જ હોય. સત્ નિમિત્ત વગર સત્ સમજાય નહિ. પરંતુ ‘નિમિત્તની કાંઈ અસર
થાય છે’ એમ ન સમજવું.
(૬૦) સાત વ્યસનોના પાપો કરતાં પણ મિથ્યાત્વ પાપ સૌથી મોટું છે. રાગ થાય તે તો ચારિત્રનો દોષ છે
અને રાગથી લાભ માનવો તે શ્રદ્ધાનો દોષ છે. શ્રદ્ધાનો દોષ એટલે આત્મસ્વરૂપની ભ્રાંતિ; તે આત્મસ્વરૂપની
ભ્રાંતિરૂપ મહા રોગ ટાળવા માટે પ્રથમ તો સાચા ગુરુને ઓળખીને નક્કી કરવા જોઈએ અને તેઓ જે પ્રમાણે
આત્મસ્વરૂપ કહે છે તે જ પ્રમાણે પોતે અંતરમાં નિર્ણય કરીને સમજવું જોઈએ. પોતે જાતે સત્નો વિચાર અને ધ્યાન
કરવું તે જ રોગ ટાળવા માટેનું ઔષધ છે.
(૬૧) જન્મ–મરણમાં અજ્ઞાનભાવે અનંત દુઃખ છે. જ્યાં શરીરની એક આંગળી તૂટે ત્યાં, જાણે કે મારૂં જ
એક અંગ કપાઈ ગયું એમ તીવ્ર મમત્વબુદ્ધિપૂર્વક રાડ નાખે છે તો પછી વિચાર કરો કે જેને ભિન્ન આત્માનું ભાન
નથી અને શરીરમાં જ એકત્વબુદ્ધિ છે તેને આખું શરીર જ્યારે ભીંસાઈને છૂટી જશે ત્યારે મમત્વબુદ્ધિને લીધે કેટલું
દુઃખનું વેદન થતું હશે? જીવને અજ્ઞાન ભાવે આવાં મરણ અનંતકાળથી ચાલ્યાં જ કરે છે. આમાં સંયોગ–વિયોગનું
દુઃખ નથી પણ પોતાના પરિપૂર્ણ સ્વભાવને જાણ્યો નથી, સ્વભાવમાં સંતોષ માન્યો નથી અને શરીરાદિમાં જ
એકત્વપણે સુખ માની રાખ્યું છે તે માન્યતા જ અનંતદુઃખમય છે. શરીર તો જડ છે, તે આવે કે જાય તેનું દુઃખ નથી
પણ અજ્ઞાનભાવે મમતાનું દુઃખ છે. જીવનમાં કદી ચૈતન્યની જાતને જાણી નથી, વીતરાગી દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્રને
ઓળખ્યા નથી અને આત્માનો મહિમા લાવીને શરીરથી ઉદાસ થઈ કદી વૈરાગ્ય કર્યો
* * * * * * *
શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિર ટ્રસ્ટ તરફથી પ્રકાશિત ગ્રંથો નીચેના સ્થળોએથી પણ મળશે...
૧. મુંબઈઃ– “શ્રી કુંદકુંદ સ્ટોર્સ.” સ્વદેશી માર્કેટ, શમી ગલી, કાલબાદેવી રોડ.
૨. અમદાવાદઃ– શાહ ન્યાલચંદ મલુકચંદઃ કાળુપુર પોસ્ટ ઓફિસ પાસે, અમૃત ભુવન, ત્રીજે માળે.
૩. કરાંચીઃ– શેઠ મોહનલાલ વાઘજી. સુતાર સ્ટ્રીટ, રણછોડ લાઈન.
૪. ગોંડલઃ– ખત્રી વનમાળી કરસનજી. કાપડના વેપારી
આ ઉપરાંત વીંછીયા, લાઠી, વઢવાણ કેમ્પ અને વઢવાણ શહેરના શ્રી જૈન સ્વાધ્યાય મંદિરેથી પણ મળી
શકશે.