ḥ 68ḥ ātmadharmaḥ 40
vikār potānā doṣhathī potānī avasthāmān thāy chhe, tethī tene ṭāḷavā māṭe asadbhūtavyavahāranayathī ātmānā
jāṇavā te samyaknay chhe. (gāthā pa64–pa6p) jīv potānā doṣhathī te vikār kare chhe paṇ te vikār asadbhūt chhe
tethī pote ṭāḷe to te ṭāḷī shakāy chhe evun gnān thatān pote vikār ṭāḷe chhe, te ā nayanun phaḷ chhe.
(pa) nayābhāsonun nirūpaṇ karavānī bhūmikā bāndhī chhe. (gāthā–pa66) sharīr ane jīv bhinna dravyo chhe
chhatān sharīrane jīvanun mānavun te apasiddhānt chhe. jīv ane sharīrano sambandh koī naye sācho chhe em jyān sudhī jīv
jāṇe tyān sudhī tene anādithī chālī āvatī sharīr sāthenī ekatvabuddhi ṭaḷe nahi, māṭe jīvane sharīravāḷo kahenāro
nay mithyānay chhe. (gāthā–pa67–pa68)
(6) jīv ane sharīr ek kṣhetrāvagāhī hovāne līdhe tene ek kahevān te mithyānay chhe; temān ati vyāpti
doṣh āve chhe kem ke ekakṣhetrāvagāhapaṇe to badhāy dravyo chhe. (gāthā– pa69)
(7) jīv ane sharīrane bandhya–bandhakabhāv chhe em kahevun te paṇ mithyānay chhe, kem ke te bhinna dravyo chhe
ane bhinna dravyoeno jo bandh thaī jāy to be maḷīne ek dravya thaī jāy. (gāthā–pa70)
(8) jīvane sharīr sāthe nimitta–naimittikabhāv kahevo te paṇ mithyānay chhe, kem ke darek vastu svayam
pariṇamanārī chhe, to temān anyanā nimittapaṇāthī shun phāyado chhe? svataḥ pariṇamanashīl vastune māṭe nimitta–
kāraṇanun kāī prayojan nathī. (gāthā–pa71)
(9) jīv nokarma ane karmanā kāryano kartā–bhoktā chhe em kahevun te paṇ nayābhās chhe. (gāthā–pa72)
(10) upar kahelā nay mithyānayo shā māṭe chhe tenān kāraṇo batāvīne, te mānyatā siddhānt viruddha chhe em
jaṇāvyun chhe. (gāthā–pa73–pa74)
(11) jīvane paradravyano kartā bhoktā kahevānā bhramanun kāraṇ ane tenun samādhān. (gāthā–pa7p–pa76)
(12) kumbhār potānā bhāvano kartā–bhoktā chhe, paṇ kumbhār ghaḍāno kartā–bhoktā nathī. kumbhār ghaḍāno kartā
chhe–evo lokavyavahār te mithyānay chhe. (gāthā–pa77–pa78–pa79)
(13) ghar, dhan, dhānya, strī, putra vagere parapadārthono kartā–bhoktā jīv chhe em kahevun te paṇ mithyānay
chhe. (gāthā–pa80 thī pa84)
(14) bodhyabodhak (gney–gnāyak) sambandhathī gnānane gneyagat kahevun te mithyānay chhe. (gāthā–pa8p thī pa87)
7. shrī pañchādhyāyīnī ā pa61 thī pa87 sudhīnī gāthāo ghaṇī upayogī hovāthī te gāthāo shabdārtha tathā
bhāvārtha sāthe nīche āpī chhe; mumukṣhuoe te barābar vāñchīne tenā bhāv yathārtha samajavānī jarūr chhe. nimitta
naimittik sambandhane yathārtha paṇe samajyā vinā te sambandhī je juṭhī mānyatāo chālī rahī chhe te ā samajavāthī ṭaḷī
jashe. ‘ek dravyanī paryāy bījā dravyanī vyāpya–vyāpakabhāve kartā nathī e kharun paṇ nimitta naimittikabhāve to kartā
chhe! athavā koī vakhate upādān kāraṇanī mukhyatāthī kārya thāy ane koī vakhate nimitta kāraṇanī mukhyatāthī kārya
thāy’–evo je mithyābhyās jīvone rahyā kare chhe te ā gāthāone yathārthapaṇe samajavāthī ṭaḷī ja jashe, māṭe ā
gāthāone kāḷajīpūrvak vāñchīne tenā bhāv yathārthapaṇe samajavā.–sampādak
samyak tathā mithyānayanun lakṣhaṇ
तद्गुणसंविज्ञान सोदाहरणः सहेतुरथ फलवान्।
यो हि नयः स नयः स्याद्विपरीतो नयो नयाभासः।। ५६१।।
anvayārthaḥ– (हि) nishchayathī (यः नयः) je nay(तद्गुण–संविज्ञानः)* tadguṇasamvignān,
(सोदाहरणः) udāharaṇ sahit [सहेतु] sahetuk [अथ] ane [फलवान्] phaḷavān hoy (सः नयः) te nay chhe,
tathā (विपरीतः नयः) tenāthī viparīt nay chhe te (नयाभासः स्यात्ः) nayābhās chhe.
bhāvārthaḥ– je nay tadguṇasamvignān arthāt tadguṇano bodhak (vastunā potānā bhāvane batāvanār) hoy tathā
udāharaṇ, hetu ane prayojan sahit hoy chhe te vikalādeshātmak (vastunā ek paḍakhānne batāvanār) vāstavikanay kahevāy
chhe, tathā tenāthī viparīt eṭale ke tadguṇapaṇun, udāharaṇ, hetu ane phaḷano jemān abhāv hoy te nayābhās kahevāy chhe.
pramāṇanī jem nay paṇ phaḷavān hovo joīe
फलवत्वेन नयानां भाव्यमवश्यं प्रमाणवद्धि यतः।
स्यादवयविप्रमाणं स्युस्तदवयवा नयास्तदंशत्वात्।। ५६२।।
* tadguṇ– jīvanā–bhāvo te jīvanā tadguṇ chhe, pudgalanābhāvo te pudgalanā tadguṇ chhe.