2pa0 Atmadharma 47
apekShAe e be bhed chhe. je nimitta pote IchchhAvALun ke gatimAn hoy tene prerak nimitta kahevAy chhe. ane je
nimitta pote sthir ke IchchhA vagaranun hoy tene udAsIn nimitta kahevAy chhe. IchchhAvALo jIv ane gatimAn ajIv
te prerak nimitta chhe tathA ichchhA vagarano jIv ane gati vagaranA ajIv te udAsIn nimitta chhe. parantu banne prakAranA
nimitto paramAn bilakul kArya karatA nathI. ghaDo thAy temAn kumbhAr ane chAk te prerak nimitta chhe ane dharmAstikAy
vagere udAsIn nimitta chhe.
mahAvIr bhagavAnanA samosaraNamAn gautamagaNadhar AvavAthI divyadhvani chhUTayo ane pahelAn chhAnsaTh divas
sudhI na AvavAthI dhvani aTakayo hato–e vAt sAchI nathI. vANInA paramANuomAn je samaye vANIrUpe
pariNamavAnI lAyakAt hatI te samaye ja teo vANIrUpe pariNamyA chhe. ane te vakhate ja barAbar gaNadhar dev hoy
ja. gaNadhar AvyA mATe vANI chhUTI–em nathI. gaNadhar je samaye AvyA chhe te samaye ja temanI AvavAnI lAyakAt
hatI. evo ja sahaj nimitta–naimittik sambandh chhe; tethI gautam gaNadhar na AvyA hot to vANI na chhUTat ne?’
evA tarkane avakAsh ja nathI.
39. nimitta na hoy to....?
‘kArya thavAnun hoy paN nimitta na hoy to...? ’ em shankA karavAnI sAme gnAnIo pUchhe ke ‘he bhAI, tun
jIv ja A jagatamAn na hot to?’ athavA to tun ajIv hot to?’ shankAkAr uttar Ape chhe ke– ‘hun jIv ja chhun tethI
bIjA tarkane sthAn nathI.’ to gnAnI kahe chhe ke–jem tun svabhAvathI ja jIv chho tethI temAn bIjA tarkane sthAn nathI tem,
‘jyAre upAdAnamAn kArya thAy tyAre nimitta hoy ja chhe’ evo ja upAdAn–nimittano svabhAv chhe, tethI temAn bIjA
tarkane avakAsh nathI.
40. kamaLamAn khIlavAnI lAyakAt hoy paN surya na Uge to...?
kamaLanun khIlavun ane sUryanun Ugavun tene sahaj nimitta–naimittik sambandh chhe, paN sUrya Ugyo te kAraNe kamaL
khIlyun nathI, kamaL potAnI te paryAyanI lAyakAtathI khIlyun chhe.
prashna–sUrya na Uge to kamaL na khIle ne?
uttar– ‘kArya thavAnun hoy paN nimitta na hoy to? enA jevo A prashna chhe. tenun samAdhAn uparanI yukti
pramANe samajI levun jyAre kamaLamAn khIlavAnI lAyakAt hoy tyAre sUryamAn paN potAnA ja kAraNe UgavAnI lAyakAt
hoy ja–evo svabhAv chhe. kamaLamAn khIlavAnI lAyakAt hoy ane sUryamAn UgavAnI lAyakAt na hoy–em kadI
bane ja nahi. chhatAn sUryanA nimittathI kamaL khIlatun nathI ane kamaL khIlavAnun chhe mATe sUrya Uge chhe–em nathI.
41. jyAre surya Uge chhe tyAre ja kamaL khIle chhe tenun shun kAraN?
prashna–jo sUryanA nimittathI kamaL na khIlatun hoy to– ‘sUrya chha vAge Uge to kamaL paN chha vAge khIle, ne
sUrya sAt vAge Uge to kamaL paN sAt vAge khIle’–em thavAnun shun kAraN?
uttar–te vakhate ja kamaLamAn khIlavAnI lAyakAt chhe, tethI tyAre ja te khIle chhe. pahelAn tenA potAmAnj
khIlavAnI lAyakAt na hatI, paN tenI lAyakAt bIDAI rahevAnI ja hatI. ek samaye be virUddha prakAranI paryAyanI
lAyakAt to hoI shake nahi.
42. A jainadarshananun mUL rahasya chhe
aho, svatantra nirapekSha vastu svabhAv chhe; e svabhAvane jyAn sudhI na jANe tyAn sudhI jIvane paranA
ahankArathI sAchI udAsInatA Ave nahi, vikArano dhaNI te maTe nahi ane potAnI paryAyano dhaNI (–AdhAr) je
AtmasvabhAv tenI draShTi thAy nahi. A svatantratA te jainadarshananun mUL rahasya chhe.
43. ek paramANunI svatantra tAkAt
darek jIv temaj ajIv dravyonI paryAy svatantrapaNe potAthI thAy chhe. ek paramANu paN potAnI ja shaktithI
pariName chhe; temAn nimittanun shun prayojan chhe? ek paramANu pahelA samaye kALo hoy ane bIjA samaye dhoLo thaI
jAy, temaj pahelA samaye ek ansh kALo ne bIjA samaye anantaguNo kALo thaI jAy. temAn nimitta kone kahesho? te
potAnI yogyatAthI svayam pariNamI jAy chhe.
44. indriyo ane gnAnanun svatantra pariNamana nimitta–naimittik sabandhanun svarUp
jaD Indriyo chhe mATe AtmAne gnAn thAy chhe e vAt juThThI chhe. AtmAno trikALI sAmAnyagnAnasvabhAv
potAne kAraNe samaye samaye pariName chhe, ane je paryAyamAn jevI lAyakAt hoy teTalo gnAnano ughAD hoy chhe. pAnch
Indriy sambandhI gnAnano ughAD chhe mATe pAnch bAhya