કે–આખા આત્મસ્વભાવમાં વિકાર જ નથી એવી શ્રદ્ધા અને જ્ઞાન કરજો. પર્યાયમાં ક્ષણિક વિકાર થાય તે મારા
સ્વભાવમાં નથી. –વિકારરહિત મારા આત્મસ્વભાવની ભાવના વડે એક ક્ષણમાં પર્યાયનો વિકાર તૂટી જશે. –
આમ જ્ઞાનીપુરુષો સ્વભાવની ભાવનાવડે અશુદ્ધતાનો નાશ કરે છે, અને આત્મામાં મંગળ–સુપ્રભાત પ્રગટ કરે છે.
તેવી રીતે આત્મામાં સુપ્રભાત થતાં ચૈતન્યસૂર્ય પ્રગટયો, તેની જ્યોતિનો એવો પ્રભાવ છે કે તેના તેજ–પ્રભાવમાં
રાગ કે દુઃખ આવી જ શકતા નથી. ચૈતન્ય–પૂંજનો જે પ્રતાપ તેના વિકારથી ભરપૂર એવા નિધાન સહિત
સુપ્રભાત ઉદય પામે છે. જડ નિધાન (લક્ષ્મી) માં આત્માનું સુખ નથી, પણ આત્માનો ચૈતન્ય નિધાનથી ભરેલો
વિકાસ થાય તે જ સુખ છે.
જ્ઞાનની એકરૂપ અચલ પરિણતિ તે જ ચૈતન્યનો પ્રતાપ છે, રાગમાં અટકવું તે ચૈતન્યનો પ્રતાપ નથી. ચૈતન્યની
સ્થિર પરિણતિનો પ્રકાશ ખીલી નીકળ્યો તે જ ચૈતન્યનું અખંડ નિધાન છે. જડ પૈસા વગેરેના નિધાનથી તો
આત્મા જુદો જ છે, એ જડ નિધાનનો સ્વામી આત્મા નથી, ને તે સંયોગનો અલ્પકાળમાં વિયોગ થઈ જાય છે,
આ સ્વાનુભવથી પ્રત્યક્ષ એવા જ્ઞાનસ્વભાવી ભગવાન આત્માની ઓળખાણ–પ્રતીતિ અને એકગ્રતા થતાં જે
રહે છે તેથી તે અક્ષય નિધાન છે.
અપૂર્ણતા ન થાય, ને તેમાં કદી વિકાર ન થાય.
પૂરી દશા પ્રગટવા માંડી ત્યારે શક્તિમાંથી કાંઈ ઓછું થઈ ગયું–એમ નથી. પૂર્ણ દશા પ્રગટી ત્યાં પણ શક્તિ પૂરી
જ છે, ને અધૂરી દશા વખતે પણ શક્તિ પૂરી છે. અધૂરી દશા હો કે પૂરી દશા હો–પણ શક્તિ તો પૂરી જ રહે છે.
એટલે આમાંથી તો એ સિદ્ધ થયું કે ત્રિકાળ–શક્તિસ્વભાવ નિરપેક્ષ છે, પર્યાયની તેને અપેક્ષા નથી.
છે, વર્તમાનમાં અવસ્થામાં ફેર છે. ચૈતન્યશક્તિની શ્રદ્ધા અને આશ્રયના જોરે સિદ્ધદશા પ્રગટ થાય છે, પણ કાંઈ
ચૈતન્યશક્તિ પોતે પ્રગટ થતી નથી. ચૈતન્યસ્વભાવને જાણીને તેનો આશ્રય કરતાં બધાય દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયને
એક સાથે સ્પષ્ટપણે જાણવાની પર્યાયની તાકાત પ્રગટી અર્થાત્ પરમાર્થ સ્વભાવના આશ્રયે વ્યવહારને છેદીને
પૂર્ણ–દશા પ્રગટી, ત્યારે સ્વભાવ સામર્થ્યમાંથી કાંઈ પણ ઘટી ગયું નથી, તેમ વધ્યું પણ નથી. જે શક્તિસ્વભાવ
તેથી કાંઈ શ્રક્તિમાંથી ઘટી જતું નથી, અને પર્યાયમાં ઘણી પવિત્રતા હોય તેથી કાંઈ શક્તિમાં વધી જતું નથી.
તેમ જ જ્યારે પર્યાયમાં થોડું સામર્થ્ય પ્રગટ હોય ત્યારે શક્તિરૂપ ઘણું રહે–એમ નથી, અને પર્યાયમાં જ્યારે ઘણું
સામર્થ્ય પ્રગટે ત્યારે શક્તિમાંથી ઓછું થઈ જાય–એમ નથી. જે નિર્મળદશા પ્રગટી તેનું માહાત્મ્ય સમ્યગ્દર્શનમાં
(–સમ્યક્શ્રદ્ધામાં) નથી, પણ ત્રિકાળી એકરૂપ નિરપેક્ષ સ્વભાવનું જ–પરમ પરિણામિક ભાવનું જ–તેમાં