સ્વરૂપે માન્યો છે, તેથી તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ છે. આત્માની પૂર્ણદશામાં રાગ ન હોય છતાં તે દશામાં પણ જીવને
રાગનાં કાર્યો (આહારાદિ) મનાવે તેઓએ મોક્ષતત્ત્વને જ ઓળખ્યું નથી. સાધક મુનિદશામાં ઘણી જ
વીતરાગતા પ્રગટી હોય છે. તે દશામાં જીવને શરીર ઉપરના તીવ્ર રાગનો અભાવ હોય છે. ઋતુ વગેરેથી શરીરનું
રક્ષણ કરવાની વૃત્તિ જ તેઓને હોતી નથી. જેમ આત્મા વીતરાગી ભાવવડે વિકારથી સંકોચાઈને સ્વરૂપમાં ઠરી
ગયો હોય છે તેમ શરીરની ઈન્દ્રિયો પણ જાણે કે સંકોચાઈને અંદર ઠરી જતી હોય–એવી નિર્વિકારી દશા મુનિને
સહજ હોય છે. એ દશામાં વસ્ત્રાદિ ગ્રહણનો વિકલ્પ પણ હોતો નથી; છતાં એવી સાધકદશામાં વર્તતા પવિત્ર
આત્માઓને પણ જે વસ્ત્રાદિ મનાવે તેણે સંવર–નિર્જરાતત્ત્વને વિપરીત માન્યાં છે. એ રીતે તત્ત્વનું સ્વરૂપ
વિપરીત માને છે તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ જ છે, એમ આચાર્ય ભગવાન કહે છે.
છે તેઓ વિકારમાં નિર્વિકારી પદ મનાવે છે, તેથી તેણે હજી નિર્વિકારી દશાનું તથા વિકારનું સાચું સ્વરૂપ જાણ્યું
નથી. આહારાદિ દોષ સહિત જીવને જેઓ દેવ તરીકે માને તેઓ કુદેવને માને છે અને વસ્ત્રાદિ પરિગ્રહ સહિત
જીવને જેઓ ગુરુ તરીકે (સાધુ તરીકે અર્થાત્ મુનિ તરીકે) માને તેઓ કુગુરુને માને છે. એ રીતે કુદેવ–કુગુરુને
માનવાથી અને તેને વંદવાથી પોતાના શ્રદ્ધા–જ્ઞાનમાં વિપરીતતા આવે છે અને આત્માની વિરાધના થાય છે,
તેનું પોતાને મહાપાપ છે, પરંતુ કોઈ પરના કારણે પોતાને નુકશાન નથી. પરના દોષ એની પાસે રહ્યા અને તે
એને નુકશાનનું કારણ છે, પણ પોતામાં તેવા કોઈ દોષ હોય તો તે ટાળવા જોઈએ એ દોષ ટાળ્યા વગર
આત્માનું કલ્યાણ થાય નહિ.
તેમને વળી બીજી કોણ કૂળદેવી હોય! આત્માની શુદ્ધ ચૈતન્ય પરિણતિ એ જ આત્માની કૂળદેવી છે, એ સિવાય
બીજી કોઈ પણ કૂળદેવીને ધર્મબુદ્ધિથી કે લૌકિક બુદ્ધિથી માને તે મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે.
છે, તેમાં કેવળીદશા અને મુનિદશા વગેરે બધી અવસ્થાઓ અભેદપણે આવી જાય છે, તેથી ત્રિકાળી આત્માના
યથાર્થ જ્ઞાન સાથે બધી પર્યાયોનું પણ યથાર્થ જ્ઞાન આવી જાય છે. તેથી જેને પર્યાયોના સ્વરૂપનું યથાર્થ જ્ઞાન ન
હોય તેને ત્રિકાળી દ્રવ્યનું પણ યથાર્થજ્ઞાન હોય નહિ, એટલે કે તે મિથ્યાજ્ઞાની જ હોય.
સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ કરવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. કેમકે સમ્યગ્દર્શન જ ધર્મનું મૂળ છે.
પદાર્થોના યથાર્થ સ્વરૂપનું જ્ઞાન થાય છે. પદાર્થોનું સ્વરૂપ જાણવાથી હેય–ઉપાદેયનું અને કલ્યાણ–અકલ્યાણનું
સ્વરૂપ જણાય છે, કલ્યાણ તથા અકલ્યાણનું સ્વરૂપ જાણવાથી કલ્યાણના ઉપાયોનું ગ્રહણ અને અકલ્યાણના
ઉપાયોનો ત્યાગ જીવ કરી શકે છે. માટે સમ્યગ્દર્શનથી જ કલ્યાણની પ્રાપ્તિ થાય છે. જીવને જ્યાં સુધી ઊંધી
માન્યતારૂપ મિથ્યાત્વ હોય છે ત્યાં સુધી તેનું જ્ઞાન મિથ્યા છે, અને તેથી તે પદાર્થોના યાથાર્થ સ્વરૂપને જાણતું
નથી, કલ્યાણ અને અકલ્યાણના ઉપાયોને પણ યથાર્થપણે ઓળખતું નથી; તેથી મિથ્યાદ્રષ્ટિ જીવ કલ્યાણનું ગ્રહણ
અને અકલ્યાણનો ત્યાગ કરી શકતો નથી. માટે મિથ્યાત્વ એ જ અકલ્યાણ છે.