સમજાવે છે. ટીકા નીચે મુજબ છે–
જ્ઞાનાવરણ અને દર્શનાવરણનો પ્રલય થયો હોવાથી અધિક જેનું કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન નામનું તેજ છે–એવો
આ (સ્વયંભૂ) આત્મા, સમસ્ત મોહનીયના અભાવને લીધે અત્યંત નિર્વિકાર શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવવાળા આત્માને
અનુભવતો થકો સ્વયમેવ (પોતે જ) સ્વપરપ્રકાશતાલક્ષણ જ્ઞાન અને અનાકુળતાલક્ષણ સુખ થઈને પરિણમે છે.
આ રીતે આત્માનો, જ્ઞાન અને આનંદ સ્વભાવ જ છે. અને સ્વભાવ તો પરથી અનપેક્ષ (–ઉદાસીન, સ્વતંત્ર)
હોવાથી ઈન્દ્રિયો વિના પણ આત્માને જ્ઞાન અને આનંદ હોય છે.”
કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શનરૂપી બે ચક્ષુ બીડાયેલાં હતાં તે ચક્ષુઓ ઉઘડી ગયાં. બધા આત્મામાં કેવળજ્ઞાન,
કેવળદર્શન, અનંત આનંદ અને અનંત વીર્ય એ સ્વચતુષ્ટય શક્તિરૂપે તો ત્રિકાળ છે; પહેલાંં તેની શ્રદ્ધા અને
એકાગ્રતા નહિ હોવાથી તે ફૂલની કળીની જેમ સંકોચાયેલા હતા, જ્યારે તે શક્તિસ્વભાવની શ્રદ્ધા અને એકાગ્રતા
કરી ત્યારે તે સંપૂર્ણપણે ખીલી ગયા, શક્તિમાં હતા તે પરિણમનમાં પ્રગટ થયા. આવું મંગળ વર્ષ બેઠું તે બેઠું,
હવે ફરીથી તે પ્રાપ્ત કરવાનું રહ્યું નહિ. આત્મા કૃતકૃત્ય થઈ ગયો.
મંગળરૂપ છે. અને એવા આત્મસ્વભાવની શ્રદ્ધા તે પણ શરૂઆતનું મહા મંગળ છે. શુદ્ધોપયોગના સામર્થ્યથી જ
આત્મા કેવળજ્ઞાન અને અતીન્દ્રિય આનંદરૂપે પોતે સ્વયમેવ થઈ જાય છે. આમાં કોઈની મદદ નથી, રાગ કે
વિકલ્પનું આલંબન નથી, કાળ નડતો નથી, ગુરુકૃપાની અપેક્ષા નથી, કર્મની અપેક્ષા નથી, મનુષ્યદેહ કે
મહાવિદેહક્ષેત્રની મદદ નથી. બધાયથી નિરપેક્ષ સ્વયં પોતે જ જ્ઞાન અને સુખરૂપ થાય છે. આત્મસ્વરૂપની
પ્રતીતિના જોરે શુદ્ધોપયોગ થાય છે અને એ શુદ્ધોપયોગના સામર્થ્યથી આ દશા ખીલે છે. એકલા ચૈતન્યના
ઘોલનરૂપ જ્ઞાનદશા એટલે કે આત્મામાં જ રમણતારૂપદશા, તેનાથી જ કેવળજ્ઞાન પ્રગટે છે. કોઈ નિમિત્તથી
નહિ–સંયોગથી નહિ, કર્મો ખસ્યાં તેને લીધે નહિ, પહેલાંંની મલિનદશા ટળી તેને કારણે નહિ, અને પહેલાંંની
અધૂરી શુદ્ધદશાના કારણે પણ નહિ, માત્ર શુદ્ધોપયોગના વર્તમાન સામર્થ્યથી જ પોતાના શુદ્ધચૈતન્યસ્વભાવને
અનુભવતો થકો આત્મા પોતે જ જ્ઞાન અને સુખરૂપ પરિણમે છે.
અને શ્રદ્ધા કરે ત્યારથી શુદ્ધોપયોગ શરૂ થાય છે. અને પછી તેમાં જ સંપૂર્ણ એકાગ્રતારૂપ શુદ્ધોપયોગ પૂરો થતાં
કેવળજ્ઞાન અને અતીન્દ્રિયસુખ આત્મામાં પ્રગટે છે, તે જ મંગળ છે.
શુદ્ધપર્યાયના સામર્થ્યથી કેવળજ્ઞાન પ્રગટતું નથી. શુદ્ધોપયોગનું જ સામર્થ્ય છે, ને તેનો આત્મા કર્તા છે, પણ
જડકર્મના નાશનો કર્તા આત્મા નથી. શુદ્ધોપયોગે સ્વદ્રવ્યનું આલંબન લીધું એટલે કે વર્તમાન પર્યાય સ્વદ્રવ્યમાં
જ લીન થયો, ત્યાં તે પર્યાય પોતે અતીન્દ્રિયજ્ઞાન અને સુખરૂપે પરણમી ગયો. પહેલાંં આત્મસ્વરૂપનું
સમ્યક્દર્શન અને સમ્યગ્જ્ઞાન હતું ત્યારે પણ શુદ્ધોપયોગની શરૂઆત થઈ ગઈ હતી. પણ તે ઉપયોગ સંપૂર્ણપણે
સ્વદ્રવ્યના અવલંબનમાં ટકતો ન હતો પણ કંઈક પરમાં અટકતો હતો. હવે એકલા સ્વદ્રવ્યના અવલંબનવડે
ઉપયોગને પરમાંથી