Atmadharma magazine - Ank 055
(Year 5 - Vir Nirvana Samvat 2474, A.D. 1948).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 14 of 33

background image
વૈશાખ : ૨૪૭૪ : ૧૦૯ :
ભગવાન દેવ છે તેમ બધાય આત્માઓ દિવ્યસ્વરૂપવાળા હોવાને લીધે સ્વયમેવ દેવ છે.
ભગવાન આત્મા દેવ છે. દિવ્ય આત્મસ્વરૂપને દેવ તરીકે કોણ સ્તવે છે? જેમને આત્મતત્ત્વની ઉપલબ્ધિ
નિકટ છે એવા બુધ જનોના મનરૂપી શિલાસ્તંભમાં દિવ્યઆત્મસ્વરૂપની અતિશય દ્યુતિની સ્તુતિ કોતરાયેલી છે.
આત્મા પોતે સ્વયમેવ દેવ છે. અજ્ઞાની જીવને આત્મસ્વરૂપની દિવ્યતા ભાસતી નથી, તેથી તેના હૃદયમાં
દિવ્યઆત્મસ્વરૂપવાળા દેવની સ્તુતિ હોતી નથી. તે તો અજ્ઞાનપણે વિષયોમાં સુખ માનીને મિથ્યાત્વને સ્તવે છે.
જેમને આત્મસ્વરૂપની દિવ્યતાની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન અને અનુભવ થયો છે અને જેમને પોતાની કેવળજ્ઞાન દશા તદ્ન
નજીક છે એવા મહાન સંત–મુનિવરો, ગણધરો વગેરે સર્વે સાધક જીવોના હૃદયમાં શુદ્ધસિદ્ધાત્મા સમાન દેવ
સમાણાં છે, ને તે જીવોના હૃદયમાં તેની સ્તુતિ નિરંતર વર્તે છે. જેમ પત્થરના થાંભલામાં સિદ્ધ ભગવાનની મૂર્તિ
કોતરાઈ ગઈ હોય તેમ સાધક જીવોના શ્રદ્ધા–જ્ઞાનરૂપ શિલાસ્થંભમાં આત્માના સિદ્ધસ્વરૂપની દિવ્યતાની સ્તુતિ
કોતરાયેલી છે. અહીં આચાર્ય પ્રભુ એ બતાવે છે કે સાધક જીવોના અંતરમાં પોતાના આત્મસ્વરૂપનો જ આદર
છે, બીજા કોઈનો આદર હોતો નથી. જ્ઞાની જનોને આત્માનું અતીંદ્રિય સુખ અનુભવમાં આવી ગયું છે, અને
પોતાનો આત્મા સિદ્ધ ભગવાન જેવો જ દિવ્યસ્વરૂપી છે એના શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–અનુભવ થયા છે, તેથી તેમના
જ્ઞાનરૂપી શિલાસ્થંભમાં પોતાના આત્મસ્વરૂપની દિવ્યતાનો જ મહિમા કોતરાઈ ગયો છે કે અહો, આત્મસ્વરૂપી
દિવ્યતા! કોઈ પણ પદાર્થોની અપેક્ષા વગર પોતે પોતાથી જ પરિપૂર્ણ જ્ઞાન અને સુખવાળો છે. હું જ સ્વયમેવ
જ્ઞાન–સુખ ને દેવ છું. મારા જ્ઞાન અને સુખને કોઈ પણ અન્ય દ્રવ્યની સહાય નથી. પહેલાંં અજ્ઞાનપણે દિવ્ય
આત્મસ્વરૂપને ભૂલીને બહાર વિષયોમાં સુખ કલ્પ્યું હતું, પણ જ્યારે જ્ઞાની સંતો પાસેથી એમ સાંભળ્‌યું કે ‘
ઇંદ્રિયોના વિષયરહિત, આત્માને જ્ઞાનપરિણમનથી સંપૂર્ણ સુખ હોય છે;’ અને પોતાને એવા આત્મસ્વભાવની
શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–અનુભવ થઈને વિષયોમાંથી સુખબુદ્ધિ ટળી ગઈ ત્યારથી ધર્માત્માના હૃદયરૂપી શિલાસ્થંભમાં દિવ્ય
સિદ્ધસ્વરૂપની સ્તુતિ કોતરાઈ ગઈ છે. પહેલાંં વિષયોમાં એકતાબુદ્ધિ હતી તેને બદલે હવે હૃદયસ્થંભમાં પોતાના
ભગવાન આત્માના દિવ્યસ્વરૂપની સ્તુતિ કોતરાઈ ગઈ. જેમ પત્થરના સ્થંભમાં કોતરેલી મૂર્તિ ભૂંસાય નહિ તેમ
ધર્મી જીવોના શ્રદ્ધા–જ્ઞાનરૂપી સ્થંભમાં આત્મસ્વરૂપની જે સ્તુતિ કોતરાઈ ગઈ છે તે કદી ભૂંસાય નહિ એટલે કે
આત્મસ્વરૂપના જે શ્રદ્ધા–જ્ઞાન કર્યા તે કદી ભૂંસાય નહિ, અપ્રતિહત શ્રદ્ધા–જ્ઞાન ટકીને અલ્પ કાળમાં કેવળજ્ઞાન
પામે.–આવા ભાવો આચાર્યદેવની કથનીમાં ભરેલા છે.
નિર્લેપ સર્વજ્ઞ સુખસ્વભાવનું માહાત્મ્ય તો જ્ઞાનીઓને જ હોય છે, જ્ઞાનીઓને પુણ્ય–પાપનું કે શરીરાદિનું
માહાત્મ્ય હોતું નથી. અજ્ઞાની જીવોને પુણ્ય–પાપનું અને શરીરાદિ બાહ્ય પદાર્થોનું માહાત્મ્ય આવે છે પણ અંતરંગ
શુદ્ધાત્મસ્વભાવનું માહાત્મ્ય આવતું નથી. જેને કાંઈ પણ વ્રત–તપ નથી એવા સમ્યગ્દ્રષ્ટિ ધર્માત્માથી માંડીને શ્રી
તીર્થંકર પ્રભુના ધર્મ વજીર–તે ભવે મોક્ષગામી શ્રી ગણધરદેવ પર્યંત બધાય સાધક જીવોના જ્ઞાનમાં સિદ્ધની
સ્તુતિ કોતરાઈ ગઈ છે. જેને અલ્પકાળમાં સિદ્ધ થવું છે એવા સાધક જીવો જ સિદ્ધને ઓળખીને તેની સ્તુતિ કરે
છે. પોતાનું દિવ્ય આત્મસ્વરૂપ છે તે જ ખરેખર સિદ્ધ, દેવ છે. એવા પોતાના સિદ્ધસ્વરૂપની દિવ્યશક્તિનું
માહાત્મ્ય જ્ઞાની ધર્માત્માઓના હૃદયમાં કોતરાઈ ગયું હોવાથી, જ્ઞાનીઓને પોતાનો આત્મા જ સ્વયમેવ દેવ છે.
સિદ્ધ ભગવાન એટલે કે આત્માનું સંપૂર્ણ શુદ્ધસ્વરૂપ તે જ્ઞાનીઓના દેવ છે. સિદ્ધભગવાન અજ્ઞાનીના દેવ નથી
પણ જ્ઞાનીઓના જ દેવ છે. અજ્ઞાનીના દેવ તો પુણ્ય અને તેના ફળરૂપ વિષયો છે કેમ કે શુદ્ધાત્માની તેને રુચિ
નથી પણ વિષયોમાં સુખબુદ્ધિ છે, તેથી તેને પુણ્યનો અને તેના ફળનો મહિમા ભાસે છે. આત્માની દિવ્યતાનો
મહિમા ભાસતો નથી. જ્ઞાનીને કોઈ પણ બાહ્ય વિષયોનો મહિમા નથી; તેમને સાધક દશામાં શુભ પરિણામ થતા
હોવા છતાં તેની તુચ્છતા ભાસે છે, ને પોતાના ચૈતન્યસ્વભાવનો જ મહિમા છે.
જેમ બાળકના અંતરમાં તેની માતાનું જ રટણ હોય છે, માતાથી વિખૂટો પડેલો બાળક રડતો હોય તે
વખતે કોઈ તેને રમકડાં કે સારું સારું ખાવાનું આપે, પણ સંતોષાય નહિ, ‘બસ મારી બા, મારી બા’ એમ
પોકાર કરતો હોય. તેમ અલ્પ કાળમાં જેઓ કેવળજ્ઞાન લેવાના છે એવા ધર્મી જીવના અંતરમા ‘મારા સિદ્ધ–
ભગવાન, મારી સિદ્ધ દશા’ એમ જ રટણ થઈ રહ્યું છે. પોતાના સ્વભાવ સિવાય બીજા કોઈ પણ ભાવથી તેઓ
સંતોષાતા નથી. અહો, પૂર્ણ સ્વભાવ સુખનો વિરહ તે