शुद्धं चिन्मयमेकमेव परमं ज्योतिः सदैवास्म्यहम्।
एते ये तु समुल्लसंति विविधा भावाः पृथग्लक्षणा–
स्तेऽहं नास्मि यतोऽत्र ते मम परद्रव्यं समग्रा अपि।।
ભાવો પ્રગટ થાય છે તે હું નથી, કારણ કે તે બધાય મને પરદ્રવ્ય છે.’
જીવો! તમે એક આ જ સિદ્ધાંતને સેવન કરો કે ‘હું તો શુદ્ધ ચૈતન્યમય એક પરમ જ્યોતિ જ સદાય છું; એ
સિવાય બધાય ભાવો હું નથી, તે બધાય ભાવો મારાથી જુદા છે. દયા વગેરે પુણ્યભાવો કે હિંસા વગેરે પાપ
ભાવો હું નથી, જાણવામાં ક્રમ પડે તે પણ હું નથી, હું જાણનાર એક અભેદ છું, એકાકાર પરમ જ્ઞાન જ્યોતિ છું.
’ આવા સ્વભાવના સેવનથી મુક્તિ થાય છે, બીજા કોઈ ભાવના સેવનથી મુક્તિ થતી નથી.
સમજનાર નથી ને બીજાનો સમજાવનાર નથી, બીજા કોઈ સાથે મારે સંબંધ જ નથી;’–જેમના સમ્યગ્જ્ઞાનનો ઉદાર
અભિપ્રાય છે એવા મોક્ષાર્થીઓ આવા સિદ્ધાંતનું સેવન કરો. ‘હું પુણ્ય–પાપનો કર્તા છું, વ્યવહાર કરતાં કરતાં ધર્મ
થાય, સત્ નિમિત્તના આશ્રયે લાભ થાય’ એવી જે જીવની માન્યતા છે તે જીવનો અભિપ્રાય ઉદાર નથી પણ કંજુસ
છે, ઉદાર સ્વાધીન જ્ઞાનમાં તેનું ચરિત્ર નથી. તે જીવ વિકારનું–વ્યવહારનું–પરાશ્રયનું સેવન કરે છે તેથી તેને બંધન
થાય છે. સર્વ પ્રકારે જ્ઞાનમયભાવ તે જ હું છું, ત્રણે કાળે એક જ્ઞાનમયભાવ સિવાય બીજા કોઈ ભાવો મારા સ્વરૂપમાં
નથી, પુણ્ય–પાપનો હું કર્તા નથી, પુણ્ય–પાપ મારામાં છે જ નહિ, વ્યવહારથી ધર્મ નથી, વ્યવહારનો આશ્રય મને નથી,
કોઈ પણ પર નિમિત્તો સાથે મારે કાંઈ સંબંધ નથી–આવી જેની માન્યતા છે તે જીવનો અભિપ્રાય ઉદાર છે, સ્વતંત્ર
બનાવ. બધાય પરભાવોને જ્ઞાનમાંથી છોડી દે. મારા ચૈતન્યસ્વરૂપમાં શરીરનો સંગ નથી, પુણ્ય–પાપરૂપ વિકાર
ભાવોનો પ્રવેશ નથી અને અધૂરા જ્ઞાનભાવ જેટલો હું નથી–એમ ઉદાર ચરિત્ર કરીને જ્ઞાનમાંથી તેબધાયને કાઢી
નાંખ. જે જ્ઞાન વિકારમાં એકતા કરીને અટકતું તે જ્ઞાન સંકોચાયેલું હતું, સ્વભાવ અને પરભાવને જુદા
ઓળખીને જે જ્ઞાન પોતાના સ્વભાવમાં વળ્યું તે જ્ઞાન વિકારમાંથી છૂટીને મુક્ત થયું, તે જ્ઞાનમાં વિકારની પક્કડ
નથી, તેથી તે ઉદાર છે; જેને એવું જ્ઞાન છે તે જ મોક્ષાર્થી છે. કોઈ જીવ બાહ્યમાં ત્યાગી કે સાધુ થાય પણ
અંતરમાં એમ માને કે વ્યવહાર કરતાં કરતાં મારી મુક્તિ થઈ જશે, તો તે જીવ મોક્ષાર્થી નથી, તેનો ત્યાગ અને
નથી. જે છૂટા હાથે કરોડો રૂપિયાનું દાન કરે તે ઉદાર–એમ અહીં કહ્યું નથી. રૂપિયા તો જડ છે, ‘તેનો કર્તા હું છું’
એમ માનનાર મહા મિથ્યાત્વી છે. અને દાનના શુભભાવ કરીને તેની હોંશ કરે તે પણ ઉદાર નથી, તેનું જ્ઞાન
કંજુસ છે; તેને પોતાની ચૈતન્ય મૂડીનો ઉપયોગ કરતાં આવડતો નથી તેથી તે વિકારીભાવોની પક્કડ કરે છે.