વળે છે. અરિહંત તરફનું લક્ષ છોડી સ્વમાં એમ વિચાર કર્યો કે મારે સમ્યગ્દર્શનાદિ માટે મારા દ્રવ્યગુણનો જ
આશ્રય છે, કોઈ પરનો આશ્રય નથી. એમ વારંવાર સ્વાશ્રયની ભાવના અને અભ્યાસ કરે છે, અને
સ્વાશ્રયભાવમાં ઢળતાં શુદ્ધ આત્માનો સાક્ષાત્ અનુભવ થયો, ક્ષાયક જેવું સમ્યગ્દર્શન થયું, પરાશ્રયભાવનો તથા
મિથ્યાત્વનો નાશ થયો.
–એમ ભેદજ્ઞાન વડે પોતાના સ્વભાવમાં પર્યાયને વાળ્યો ત્યાં આત્મા મિથ્યાત્વ–રાગાદિનું કારણ ન રહ્યો. શુદ્ધ
સ્વભાવની પ્રતીતિ કરીને તે સ્વભાવના આશ્રયે આત્મા રહ્યો તેથી મિથ્યાત્વ અને અજ્ઞાન ટળી ગયા; કેમકે
સ્વભાવના આશ્રયે મિથ્યાત્વાદિ વિકારની ઉત્પત્તિ થાય નહિ. અરિહંત જેવું પોતાનું પવિત્ર આત્મસ્વરૂપ ભાસતા
જીવને મોહનો નાશ કરવાનો ઉપાય પ્રાપ્ત થયો.
પણ ક્ષયની ભાવના કરે છે. મિથ્યાત્વમોહનો ક્ષય તો કર્યો જ છે.
ચૈતન્યચિંતામણિ પ્રાપ્ત કર્યો છે. મેં પરિપૂર્ણ ચૈતન્યચમત્કાર ચિંતામણિ પ્રાપ્ત કર્યો છે, ચૈતન્યસ્વભાવને જ્ઞાનમાં
રાખીને જેવી ભાવના કરું એવી વીતરાગતા પ્રગટે. એ ચૈતન્યચિંતામણિ સ્વભાવમાં શુદ્ધોપયોગવડે એકાગ્ર થઈને
રાગદ્વેષનો ક્ષય કરીને કેવળજ્ઞાન પામું. જો શુભોપયોગમાં અટકું તો ચૈતન્યચિંતામણિ ચોરાઈ જાય છે–કેવળજ્ઞાન
અટકે છે. પોતાના ચૈતન્યસ્વરૂપને ભૂલીને અનાદિથી પરમાં ને વિકારમાં પોતાનું અસ્તિત્વ માન્યું હતું, હવે
વિકારરહિત શુદ્ધચૈતન્યસ્વભાવે પોતાનું અસ્તિત્વ જાણ્યું અને સ્વભાવ તરફ વળેલી અવસ્થામાં ચૈતન્ય
ચિંતામણિની પ્રાપ્તિ થઈ. અહો! હવે શુદ્ધોપયોગ વડે હું જેટલો ચૈતન્યમાં એકાગ્ર થાઉં તેટલા રાગ–દ્વેષ ટળીને
ઘણી વીતરાગતા થઈ છે, પણ હજી જે અલ્પ શુભરાગ રહ્યો છે તેને ય સર્વથા ટાળીને સંપુર્ણ શુદ્ધોપયોગ પ્રગટ
કરીને સંપૂર્ણ શુદ્ધઆત્માની પ્રાપ્તિની ભાવના કરે છે. ‘એ રીતે મેં ચિંતામણિ પ્રાપ્ત કર્યો હોવા છતાં પ્રમાદ ચોર છે’
એમ વિચારી જાગૃત રહે છે. ૮૦ મી ગાથામાં જે રીતે કહ્યો તે રીતે મોહક્ષયનો ઉપાય જાણીને અને તે રીતે
મોહનો ક્ષય કરીને મેં ચૈતન્ય ચિંતામણિ પ્રાપ્ત કર્યો છે. ચૈતન્ય સ્વભાવને પ્રાપ્ત કરીને પણ જો તેમાં હું સંપૂર્ણ
એકાગ્ર થાઉં તો જ રાગ–દ્વેષનો ક્ષય થાય ને શુદ્ધ આત્માની (કેવળજ્ઞાનની) પ્રાપ્તિ થાય. દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયથી
મારો આત્મસ્વભાવ જાણીને, જેટલો દ્રવ્યગુણમાં મારા પર્યાયને એકાગ્ર કરું તેટલો શુદ્ધાત્મ–અનુભવ પ્રગટે,
તેટલો શુદ્ધોપયોગ થાય ને રાગદ્વેષ ટળે. શુદ્ધ ચૈતન્યસ્વભાવની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન પ્રગટ કરીને હવે મારા સ્વભાવમાં જ
એકાગ્રતા પ્રગટ કરું તે જ મુક્તિનું કારણ છે. ચારિત્રદશા પ્રગટી હોવા છતાં હજી સંપૂર્ણ શુદ્ધોપયોગથી સ્વરૂપમાં
કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરવા માટે કટિબદ્ધ થયા છે.