એકતા છોડીને પરને જાણતા નથી, એટલે તેમને સમયે સમયે જ્ઞાનની શુદ્ધતા જ વધતી જાય છે.
રસ તો જડ છે, શું જડમાં તારી મજા છે? અને શું જડ રસ તારા આત્મામાં ઘરી જાય છે? તારી મજાતારું સુખ
ગયું, તેને અજ્ઞાની જીવ રસનો સ્વાદ માને છે. પણ જ્ઞાન પરમાં ન અટકતાં, આત્મસ્વભાવ તરફ વળતાં
સ્વભાવનો અતીંદ્રિય આનંદ આવે છે, તે જ સાચું સુખ છે. એ સિવાય બીજી કોઈ ચીજમાં સુખ નથી.
છે. પણ અજ્ઞાની જીવ સ્વભાવથી ખસીને રસની રુચિમાં લીન થયો છે તે અધર્મ છે. અને પર પદાર્થોની રુચિથી
અધિક થઈને–છૂટો પડીને સ્વભાવની રુચિ વડે વર્તમાન અવસ્થાને સ્વભાવમાં ધારી રાખે–ટકાવી રાખે–તે ધર્મ
છે. વર્તમાન અવસ્થા વિકારમાં ન ટકતાં સ્વભાવમાં ટકે તે ધર્મ છે. જ્ઞાનસ્વરૂપ આત્મા અને સમસ્ત પર
વસ્તુઓ તદ્ન જુદી છે––એમ જાણ્યા વિના અને આત્મા સ્વરૂપની રુચિ કર્યા વગર કદી ધર્મ થતો નથી.
નથી, પણ જ્ઞાનની ક્રિયામાં ધર્મ–અધર્મ છે. પોતાના પૂર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવને સ્વીકારીને તેના આશ્રયે જ્ઞાનની જે
ક્રિયા થાય તે ધર્મ છે. અને સ્વભાવને ભૂલીને, ક્ષણિક જ્ઞાન જેટલો જ પોતાને માનીને, પરના આશ્રયે જ્ઞાનની
જે ક્રિયા થાય તે અધર્મ છે. અનાદિથી મતિ–શ્રુત–જ્ઞાન પરના લક્ષે કાર્ય કરી રહ્યા છે તેથી સંસાર–પરિભ્રમણ છે,
તે જ્ઞાનને ચેતનસ્વભાવના લક્ષે સ્વભાવમાં વાળવા તે અપૂર્વ ધર્મ છે, ને તે મુક્તિનું કારણ છે. ઉપર
(સમયસારના ૨૩૪મા કળશમાં) કહ્યું હતું કે પર પદાર્થોને જાણતાં તેની સાથે એકપણાની માન્યતાથી અનેક
પણ પરમાં એકત્વ બુદ્ધિ જ છે ને તે અધર્મ છે. અહીંથી હવે (આ પંદર ગાથાઓ દ્વારા કહ્યું તે રીતે) સમસ્ત
વસ્તુઓથી જુદું કરવામાં આવેલું જ્ઞાન એટલે કે સમસ્ત પરદ્રવ્યોથી ભિન્ન ચેતનસ્વભાવને જાણીને તે તે
સ્વભાવમાં વળેલું જ્ઞાન અનેક પ્રકારની અધર્મ ક્રિયાઓથી રહિત છે અને એક જ્ઞાનક્રિયામાત્ર છે, અનાકુળ છે
અને દેદીપ્યમાન વર્તતું થકું સ્વભાવમાં લીન રહે છે.– આ જ ધર્મ છે. અત્યાર સુધી જે અનંત જીવો સંસારથી
તરીને સિદ્ધ થયા છે તે બધાય આવી સ્વ સન્મુખ જ્ઞાનક્રિયાના પ્રતાપથી જ તર્યા છે, વર્તમાન જે જીવો તરે છે
તેઓ એ ક્રિયાના પ્રતાપથી જ તરે છે ને ભવિષ્યમાં જે કોઈ જીવો તરશે તેઓ એ જ્ઞાનક્રિયાના પ્રતાપે જ તરશે.
(સમયસાર ગા. ૩૯૦થી૪૦૪ ઉપરના વ્યાખ્યાનોમાંથી)
કંચનબેન–એ બંનેએ સજોડે, માહ સુદ ૧૨ ગુરુવારના રોજ પૂ. ગુરુદેવશ્રી પાસે આજીવન બ્રહ્મચર્ય
પાળવાની પ્રતિજ્ઞા અંગીકાર કરી છે. આ કાર્ય માટે તેઓને ધન્યવાદ.