કલ્યાણ નથી–એનો નિર્ણય કરવો તે કલ્યાણનો ઉપાય છે. એક સેકંડ માત્ર પણ એવો નિર્ણય જીવે અનંતકાળમાં
કર્યો નથી.
થયા વિના રહે નહિ.
શરીર હું નથી, હું ભિન્ન ચૈતન્ય છું–એમ માને તે શરીરથી લાભ માને નહિ. તેવી જ રીતે પુણ્યથી લાભ માને તે
પુણ્યને જ પોતાનું સ્વરૂપ માને છે, પણ પુણ્ય રહિત ચૈતન્ય સ્વરૂપ છે તેને તે માનતો નથી. અને પુણ્યને છોડવા
જેવા નથી માનતો, તે મિથ્યાત્વી છે.
પોતે છે, પણ પોતાની પ્રભુતાનું સામર્થ્ય એને પ્રતીતમાં આવતું નથી. પુણ્યભાવ રાગ છે, ને પોતે જ્ઞાતા છે,
પુણ્યથી લાભ માને તે જ્ઞાતાને અને રાગને એક માને છે, તે મોહની ગાંઠ છે, તે અનાદિની મોહગાંઠ પહેલાંં
તોડવી જોઈએ. જ્યાંસુધી ચૈતન્ય પ્રકાશની પ્રતિતી થાય નહિ, ત્યાં સુધી ગ્રંથિ ભેદાય નહિ ને ધર્મની શરૂઆત
થાય નહિ.
શકે નહિ. પરથી ભિન્ન ચૈતન્ય સ્વરૂપના ભરોસા વગર જેટલું કરે તે બધું ‘રણમાં પોક’ સમાન મિથ્યા છે.
રાગ હોય ત્યારે પૂર્ણ પરમાત્મા પ્રત્યે બહુમાન અને ભક્તિ ધર્મીને આવ્યા વગર રહેતા નથી. છતાં તે ધર્મી
રાગને ધર્મમાને નહિ.
ક્રિયા છે, આત્મા શુભરાગ કરીને કાંઈ જડની ક્રિયા કરતો નથી. અને જે શુભરાગની ક્રિયા છે તેનાથી ધર્મ થતો
નથી. અધ્યાત્મની વાતમાં શુભરાગ કરવાની વાત ન હોય. ધર્મીને રાગ તો થાય, પણ તે રાગને ધર્મ ન માને.
જ્ઞાનીને દેવ–ગુરુ–શાસ્ત્ર પ્રત્યેનો શુભરાગ થાય તેમજ વિષય ભોગનો અશુભરાગ પણ થાય પણ ધર્મી તેનાથી
આત્માને લાભ ન માને. જે શરીરમાં સોજા ચડે તેને ડાહ્યો માણસ નીરોગતાનું કારણ ન માને પણ રોગ તરીકે
જાણે. તેમ શુભ કે અશુભ રાગ થાય તે બંને રોગ સમાન છે, બંધન છે, તે અબંધનું કારણ નથી. પણ ધર્મી
અબંધ સ્વરૂપને અને બંધનને જુદાજુદા ઓળખે છે તેથી તે બંધને પોતાનું સ્વરૂપ માનતા નથી. રાગ બંધભાવ
છે, બંધભાવ કરતાં કરતાં અબંધ સ્વભાવ કદી પ્રગટે નહિ. જેમ ઝેર ખાતાં ખાતાં અમૃતનાં ઓડકાર ન આવે
તેમ રાગ કરતાં કરતાં ધર્મ થાય નહિ. પહેલાંં આવું ભાન કરીને સર્વે રાગ–દ્વેષાદિ ભાવોનો વિલય થતાં
આત્મામાં પરમાત્મ દશા પ્રગટે છે. પહેલાંં તો શ્રદ્ધામાં રાગ–દ્વેષાદિ ભાવોનો નાશ કર્યો ત્યારે સમ્યગ્દર્શન એટલે
ધર્મની ચોથી ભૂમિકા પ્રગટી. પછી સ્થિરતા વડે તેનો તદ્ન ક્ષય કર્યો, ત્યારે પરમાત્મદશા પ્રગટી.
પૈસા તો જડ છે, ચૈતન્યતત્ત્વ તેનાથી ભિન્ન છે એની ઓળખાણ કરે તો ધર્મ થાય. જડથી કલ્યાણ માને ને મનાવે
તે બંને ભ્રમમાં પડેલા છે. ધર્મીને પૈસા વગેરેની તૃષ્ણા ઘટાડવાનો ભાવ થાય, પણ