ઉત્તર:– લાભનું કારણ આત્મદ્રવ્ય તરફનું વલણ અને નુકશાનનું કારણ પરલક્ષે થતો ક્ષણિક અવસ્થામાં
સ્વલક્ષમાં એકાગ્ર થાય છે) તે પર્યાયમાં લાભ પ્રગટે છે. પણ જો ક્ષણિક અવસ્થાના લક્ષમાં રોકાય તો પર્યાયમાં
લાભ પ્રગટે નહિ. કોઈ પરવસ્તુ તો આત્માને લાભ નુકશાનનું કારણ નથી. લાભ કે નુકશાન તો અવસ્થામાં
થાય છે; તેથી ખરેખર તો જે જે અવસ્થામાં લાભ–નુકશાન થાય છે તેનું કારણ તે અવસ્થા પોતે જ છે, અવસ્થા
પોતે પોતાની યોગ્યતાથી શુદ્ધતા કે અશુદ્ધતારૂપે પરિણમે છે. ત્રિકાળી સ્વભાવની શ્રદ્ધા–જ્ઞાન–સ્થિરતારૂપે
પરિણમન તે લાભ છે, અને પરવસ્તુથી મને લાભ–નુકશાન થાય એવી માન્યતા તે જ મોટું નુકશાન છે. પણ
પરવસ્તુ તો કંઈ લાભ કે નુકશાન કરતી નથી.
પામી જાય તેનો કિંચિત્ લાભ વક્તાને નથી પણ વક્તાને તો પોતે પોતાના સમ્યક્ભાવનું જે અંતરઘોલન કરે છે
તેનો જ લાભ છે. તેવી જ રીતે તત્ત્વની ઊંધી પ્રરૂપણા કરનારને સામા લાખો માણસો ઊંધુંં સમજે તેનું કિંચિત્
નુકશાન નથી પણ તે પોતે પોતામાં ઊંધી માન્યતાનું જે ઘોલન કરે છે તે ભાવ જ તેને અનંત સંસારનું કારણ
થાય છે. જે સાચું સમજે તેનો લાભ સમજનારને છે અને જે ઊંધુંં સમજે તેનું નુકશાન પણ સમજનારને પોતાને
છે. સાંભળનારાઓ ઊંધુંં સમજે કે સાચું સમજે તેનું નુકશાન કે લાભ વક્તાને નથી. અને વક્તાના ભાવનું લાભ
કે નુકશાન શ્રોતાને નથી. પણ એવો નિયમ અવશ્ય છે કે–જિજ્ઞાસુ જીવને સત્ય આત્મસ્વભાવ સમજવાની
તૈયારી વખતે આત્મજ્ઞાની વક્તાઓનું જ નિમિત્ત હોય, પણ અજ્ઞાની વક્તાનું નિમિત્ત હોય નહિ.
અજ્ઞાનીને સત્શાસ્ત્રનું જાણપણું, શ્રવણ–મનન તે બધું મિથ્યાજ્ઞાન છે અને જ્ઞાનીને લડાઈનું જ્ઞાન, શસ્ત્ર વગેરે
સંબંધી જ્ઞાન તે બધું સમ્યગ્જ્ઞાન છે. સાચી શ્રદ્ધાવાળા સમ્યગ્જ્ઞાની વક્તા ત્યાગી ન હોય તોપણ તેમની પ્રરૂપણા
સાચી છે, પણ અજ્ઞાની જે પ્રરૂપણા કરે તે યથાર્થ હોય નહિ. માટે પ્રથમ તો વક્તા જૈનશ્રદ્ધાનમાં દ્રઢ હોવા જોઈએ.
પછી વક્તા જૈનશ્રદ્ધાનમાં દ્રઢ હોવા જોઈએ એમ કહેવાનું શું પ્રયોજન છે?
હોઈ શકે નહિ. જેની વાણીમાં સમ્યગ્જ્ઞાન નિમિત્તરૂપ હોય તે જ યથાર્થ વક્તા હોઈ શકે. જ્ઞાની અને અજ્ઞાની
બંનેની વાણીના શબ્દો તો જડના કારણે જ