પુરુષાર્થની નબળાઈને લઈને આ ભાવો થાય છે, પણ તે મારો સ્વભાવ નથી. પોતાનો સ્વભાવ ન માન્યો તેથી
તે શુભાશુભભાવને પોતાનું કર્તવ્ય ન માન્યું, કર્તવ્ય તો પોતાના સ્વરૂપમાં ઠરી જવું તે જ તેણે માન્યું છે. તેથી
તેનો પુરુષાર્થ પણ તે જ જાતનો થાય છે, અને જ્યારે જ્યારે તે અવ્રતી સમ્યગ્દ્રષ્ટિ સ્વરૂપમાં ઠરી જાય છે ત્યારે
તે સિદ્ધ જેવો અંશે અનુભવ કરે છે.
છે. જેવું એકાવતારીપણું પંચમ આરાના શરૂઆતના ચૌદ પૂર્વધારી મુનિઓને હતું તેવું જ એકાવતારીપણું પંચમ
આરાના છેડાના જીવોને પણ થશે. તે જીવો પણ આત્માનું ભાન કરીને સ્થિરતાના જોરની ભાવનાથી એક ભવે
મુક્તિ લેશે. એ રીતે બંનેના મુક્તિના ફળમાં કાંઈ ફેર નથી. શરૂઆત અને છેડો બંને સરખાં થઈ ગયાં; જ્ઞાનની
ન્યૂનાધિકતા છે છતાં પણ મુક્તિના ફળમાં કાંઈ ફેર નથી, શ્રદ્ધા અને મુક્તિના ફળમાં બંનેમાં કાંઈ આંતરો નથી.
૨૧ હજાર વર્ષો સુધી લાખો કરોડોમાં કોઈ કોઈ જીવો આત્મભાન કરીને આ શાસનમાં એકાવતારી થયા કરશે,
તેમ ભગવાન મહાવીરદેવ કહી ગયા છે. સમકીતિ જીવ અને કેવળજ્ઞાની બંને શ્રદ્ધામાં સરખાં, અને પ્રભુ પછીનાં
સંતમુનિ અને છેડા સુધીના સમકીતિ જીવ એકાવતારીપણું પામે તે મુક્તિના ફળમાં બંને સરખાં. પહેલી શ્રદ્ધા અને
બીજો મુક્તિના ફળનો છેડો–બંને સરખાં થઈ ગયાં. શરૂઆત અને મુક્તિનું ફળ બંને સરખાં થઈ ગયાં.
અત્યારે કેમ ન થઈ શકે? નાની બાલિકા પણ આત્મભાન કરી
શકે; બધાનો આત્મા ત્રણ લોકનો નાથ છે, એમાં કાંઈ ફેર નથી.
શરીરમાં ફેર છે. તે બાલિકા પણ, આ જેવું પરથી નિરાળું
આત્માનું સ્વરૂપ કહેવાય છે તેવી શ્રદ્ધા કરી શકે છે. પંચમ
આરાના છેડે આત્મભાન કરી શકે છે, તો અત્યારે તો જરૂર કરી
શકાય એમ છે.
નથી એટલે અત્યારે પૂર્ણ વીતરાગતા થઈ શકતી નથી. તેમાં પોતાના પુરુષાર્થની નબળાઈનું કારણ છે; ઊંધુંં
વીર્ય પૂર્વે પોતે જ નાંખ્યું છે, તેથી સવળું કરતાં વાર લાગે છે માટે પોતાનું જ કારણ છે.
ભડકો કર્યો એટલે તેમાંથી કેવળજ્ઞાનનો આખો ભડકો અવશ્ય પ્રગટ થશે. પોતાના સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપનું ભાન
કરીને સમજે કે મારા પુરુષાર્થની ખામીએ એક બે ભવ છે. પોતાની ખામી સમજે છે તેથી પુરુષાર્થ જગાડી જરૂર
કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરશે.
ન બંધાય. તેવા પુણ્યની પણ તત્ત્વ શ્રદ્ધાવાળાને ઈચ્છા નથી. તે શ્રદ્ધાના જોરે પુણ્યને તોડી કેવળજ્ઞાન અવશ્ય
લેવાનો.