અનાદિકાળનો છે, અનાદિકાળમાં એણે બધું કર્યું છે પણ આત્માનું સ્વરૂપ શું તેનું જ્ઞાન એક સેકંડ પણ કર્યું
નથી. આત્માના ભાન વગર પુણ્ય કરીને અનંતવાર સ્વર્ગનો દેવ થયો, ને પાપ કરીને નારકી થયો. મનુષ્ય
દેવ થયો છે. આત્માનું સ્વરૂપ સિદ્ધ જેવું છે, તેની સાચી સમજણ અનંતકાળમાં એક સેકંડ પણ કરી નથી, તે
સમજણ જ અપૂર્વ છે. જેમ લાખો મણ ઘાસને બાળવા માટે લાખ મણ અગ્નિની જરૂર ન પડે પણ એક તણખો
જ બસ છે, તેમ અનંતકાળના અજ્ઞાનને ટાળવા માટે એક સેકંડનું સમ્યગ્જ્ઞાન બસ છે. એવું સેકંડનું સમ્યગ્જ્ઞાન
પ્રગટ કરે ત્યાં અનંતકાળનું અજ્ઞાન ટળી જાય છે. એક સેકંડ પણ શરીરથી ભિન્ન આત્માનું સમ્યગ્જ્ઞાન થાય
તો મુક્તિ થયા વિના રહે નહિ. આત્માના ભાન વિના જેટલું કરવામાં આવે તે બધું એકડા વગરના મીંડા
સમાન છે. આત્મસ્વભાવનું ભાન નથી અને તપ–વ્રતાદિ વડે ધર્મીપણું માને છે તે મૂર્ખ છે, ને ચાર ગતિના
પરિભ્રમણમાં રખડે છે.
રાજા જ માની લે તો તે મૂર્ખ છે. તેમ આત્મા બ્રહ્મસ્વરૂપ જ્ઞાનમૂર્તિ છે, જુદા જુદા શરીર અને રાગાદિ ભાવો તે
જુદા જુદા વેષ છે, તે તેનું મૂળસ્વરૂપ નથી, મૂળસ્વરૂપ તો જ્ઞાનમૂર્તિ છે; તેને બદલે જે ક્ષણિક રાગાદિ જેટલો ને
શરીરવાળો જ પોતાને માને છે તે અજ્ઞાની છે. આત્મામાં જે શરીર, કુટુંબ, લક્ષ્મી, પુણ્ય–પાપ થાય તે બધા
ક્ષણિક ભેખ છે, તે ભેષરહિત મૂળસ્વરૂપ કાયમી જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. ભાઈ, તારા મૂળસ્વરૂપની તને અનાદિકાળથી
ખબર નથી અને ક્ષણિક ભેખને તું પોતાનું સ્વરૂપ માને છે. પોતાના મૂળસ્વરૂપની ખબર નથી તેથી બહારની
વસ્તુઓમાં મમકાર કરે છે, તે અધર્મ છે. આત્માના ભાન વગર દયા, દાન વગેરે ભાવ કરે તેમાં પાપ નથી પણ
પુણ્ય છે, ને તેનાથી સ્વર્ગ મળે છે. તે દાન–દયાદિ શુભભાવને ધર્મ માને તો અજ્ઞાન છે અને તે દયા–દાનના શુભ
પરિણામને પાપ માને તો તે પણ અજ્ઞાન છે. આત્માનો સ્વભાવ પુણ્ય–પાપરહિત જ્ઞાનસ્વરૂપ છે–તેનું ભાન કરે
જીવ થયો ને ભિખારી પણ અનંતવાર થયો છે, પણ તે તો પુણ્ય–પાપનું ફળ છે, પુણ્ય–પાપ તે દોષ છે, તે
દોષરહિત આત્માનું સ્વરૂપ શું છે તે જેણે જાણ્યું નથી અને પોતાને ધર્મી માને છે તે જીવ મૂર્ખ છે–જડ છે. જેમ
સોનાની લગડી ઉપર જુદા જુદા ચિત્રવાળા લૂગડાં વીંટયા હોય પણ અંદરનું સોનું તો સરખું જ છે. તેમ સ્ત્રી–
પુરુષ, બાળક–વૃદ્ધ, માણસ, હાથી, દેવ વગેરે દેખાય છે તે તો શરીરના પ્રકારો છે, અંદરની શક્તિથી તો બધાનો
આત્મા પરિપૂર્ણ ભગવાન જેવો છે. દરેક આત્મા જ્ઞાનમૂર્તિ છે. એનું ભાન કરે તો ધર્મ થાય છે. અત્યારે પૂર્વ
દિશામાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં શ્રી સીમંધર પરમાત્મા અરિહંતપદે બિરાજે છે, તેમને કેવળજ્ઞાન વર્તે છે, વાણી દ્વારા